Người đàn ông bất ngờ đột quỵ khi đi du lịch: Bác sĩ chỉ rõ nguyên nhân
Bác sĩ chẩn đoán anh bị đột quỵ nhồi máu não. Đây là tình trạng động mạch não bị hẹp hoặc tắc làm gián đoạn dòng máu nuôi não, khiến các tế bào não bị tổn thương.
Bị đột quỵ do hẹp động mạch cảnh
Theo thông tin từ BVĐK Tâm Anh TP.HCM, anh David (quốc tịch Thụy Sỹ) cùng gia đình về Việt Nam du lịch được một tuần thì bị đột quỵ. Anh được đưa đến viện trong tình trọng không còn tri giác, không có phản ứng khi tác động vật lý, nửa người phải liệt hẳn, sức cơ toàn thân chỉ còn 1/5.
Bác sĩ chẩn đoán anh bị nhồi máu não. Đây là tình trạng động mạch não bị hẹp hoặc tắc làm gián đoạn dòng máu nuôi não, khiến các tế bào não bị tổn thương hoặc chết chỉ trong vòng vài phút, gây mất chức năng thần kinh.
Anh David được dùng tiêu sợi huyết, sau một ngày tay chân anh cử động nhẹ nhưng vẫn không nói được. Lúc này, bác sĩ chỉ định chụp CT đầu cổ thì phát hiện động mạch cảnh trái của anh hẹp nặng (90%).
Bệnh nhân được chăm sóc tại bệnh viện. Ảnh: BVCC
"Đây chính là nguyên nhân khiến vùng não trái bệnh nhân thiếu máu nuôi nghiêm trọng, làm tê liệt hệ thần kinh vận động ở nửa người phải", TS.BS Nguyễn Anh Dũng, Trưởng khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu cho biết, nếu không được chữa trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong hoặc gánh chịu những di chứng nặng nề về rối loạn vận động, nhận thức, ngôn ngữ, thị giác… nếu sống sót.
Sau khi có kết quả là động mạch cảnh bên trái hẹp nặng, bệnh nhân được hội chẩn giữa các bác sĩ chuyên khoa thần kinh và mạch máu để lên kế hoạch điều trị. Sau chuẩn bị 4 ngày, các bác sĩ thực hiện phẫu thuật bóc tách từng mảng xơ vữa trên thành mạch, mở rộng dần con đường đưa máu lên não.
Quá trình phẫu thuật có sự hỗ trợ của thiết bị đo oxy mô của não, giúp bác sĩ ghi nhận tình trạng tưới máu cho não ở từng thời điểm, đảm bảo lượng máu tưới não từ hệ thống mạch máu bàng hệ đủ để tránh nguy cơ gây tổn thương thêm nhu mô não. Sau hơn một giờ, ê kíp bóc tách toàn bộ tổn thương, không để sót mảnh vụn xơ vữa trong lòng mạch.
Anh David bắt đầu hồi phục tri giác, có phản ứng giao tiếp sau ca mổ. Ba ngày sau anh được hướng dẫn tập vật lý trị liệu nhằm khôi phục chức năng vận động. Sau 10 ngày anh đi lại được khi có sự hỗ trợ của người thân, tỉnh táo, giao tiếp tốt, nói từng câu khá rõ chữ. Bác sĩ cho anh xuất viện về nước điều trị tiếp.
Hẹp động mạch cảnh nguy hiểm thế nào?
Trong những nguyên gây đột quỵ, hẹp động mạch cảnh do xơ vữa chiếm khoảng 15%. Động mạch cảnh là các nhánh chính xuất phát từ động mạch chủ ngực, đi dọc hai bên cổ lên cung cấp máu nuôi não. Hẹp động mạch cảnh xảy ra khi thành mạch bị dày lên do mảng xơ vữa, làm hẹp dần lòng mạch. Lưu lượng dòng máu lên não vì vậy cũng giảm theo. Khi động mạch cảnh bị hẹp hoặc tắc sẽ dẫn đến lưu lượng máu nuôi não bị giảm nặng hoặc gián đoạn, gây ra các cơn thiếu máu não thoáng qua, nặng hơn là đột quỵ nhồi máu não.
Điều nguy hiểm là bệnh thường ít khi gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đến khi bệnh tiến triển, mức độ nhẹ thì biểu hiện triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, một bên cơ thể có cảm giác yếu. Nặng hơn, bệnh nhân sẽ mất ý thức đột ngột, nói khó, nói lắp, giảm thị lực hoặc mờ một bên mắt, liệt nửa người như trường hợp anh David.
Theo bác sĩ Dũng, nếu động mạch cảnh chỉ hẹp khoảng 30-50%, chưa có triệu chứng rõ ràng thì có thể theo dõi định kỳ, kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ, uống thuốc theo toa bác sĩ kê để dự phòng đột quỵ. Nếu hẹp động mạch cảnh mức độ nặng (trên 70–80%) thì nguy cơ đột quỵ tăng rõ rệt, cần sớm can thiệp ngoại khoa bằng phương pháp phẫu thuật bóc lớp trong động mạch cảnh hoặc đặt stent.
Hẹp động mạch cảnh là căn bệnh nguy hiểm nhưng rất khó nhận biết do bệnh không biểu hiện triệu chứng hoặc các triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác. Do đó, các đối tượng có yếu tố nguy cơ cao gồm rối loạn chuyển hóa mỡ máu, tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá, gia đình có người bị bệnh động mạch cảnh hay mạch vành, béo phì, ít vận động… cần thường xuyên thăm khám để sớm phát hiện và điều trị.
Với những bệnh nhân hẹp động mạch cảnh đột nhiên xuất hiện triệu chứng méo miệng, liệt nửa người hoặc một bên tay chân, khó nói hoặc không nói được, mất thị lực một bên, rối loạn thăng bằng…, phải cấp cứu ngay để giảm di chứng về sau.
