Người lao động nào không phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc từ ngày 01/7/2025?

Từ 01/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực với nhiều quy định mới

Quy định về tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

BHXH bắt buộc là loại hình bảo hiểm do Nhà nước quy định, yêu cầu cả người lao động và người sử dụng lao động tham gia. Người lao động khi tham gia được hưởng nhiều quyền lợi, từ trợ cấp ốm đau, thai sản, chăm con ốm đến hỗ trợ chi phí khám chữa bệnh thông qua quỹ bảo hiểm y tế.

Mức đóng BHXH bắt buộc được xác định dựa trên tiền lương tháng làm căn cứ đóng và tỷ lệ đóng được nêu tại Điều 33, Điều 34 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cùng Điều 9 Nghị định số 158/2025/NĐ-CP. Quy định này cũng sẽ có hiệu lực từ ngày 01/7/2025.

Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là khoản thu nhập trả thường xuyên, ổn định, bao gồm lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Mức tối thiểu bằng mức tham chiếu và tối đa bằng 20 lần mức tham chiếu do Chính phủ ban hành. Hiện nay, mức tham chiếu được xác định theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP là 2,34 triệu đồng/tháng.

Trường hợp không phải đóng BHXH bắt buộc trong thời gian làm việc

Theo khoản 4, 5 và 6 Điều 42 Quyết định 595/QĐ-BHXH, được sửa đổi bổ sung bởi Quyết định 490/QĐ-BHXH 2023 và Quyết định 948/QĐ-BHXH 2023, đã chỉ rõ các trường hợp người lao động tạm thời không phải đóng BHXH bắt buộc:

Nếu người lao động không làm việc và không hưởng lương từ 14 ngày trở lên trong tháng, họ sẽ không phải đóng BHXH cho tháng đó, đồng thời thời gian này không được tính để hưởng chế độ bảo hiểm.

Trường hợp nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau từ 14 ngày trở lên, người lao động sẽ không phải đóng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp nhưng vẫn được hưởng quyền lợi về BHYT.

Đối với người lao động nghỉ hưởng chế độ thai sản từ 14 ngày trở lên trong tháng, cả đơn vị sử dụng lao động và bản thân người lao động đều không phải đóng các loại bảo hiểm trên. Tuy nhiên, thời gian này vẫn được tính là thời gian tham gia BHXH, không tính đóng BHTN, và cơ quan BHXH sẽ tiếp tục đóng BHYT cho người lao động.

Đối tượng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc

Luật Bảo hiểm xã hội 2024, tại khoản 7 Điều 2, đã quy định rõ một số đối tượng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Trong đó bao gồm:

Người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hoặc trợ cấp hằng tháng.
Lao động là người giúp việc gia đình.
Chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ, người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn nhà nước hoặc phần vốn của doanh nghiệp theo pháp luật.

Ngoài ra, thành viên hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, thành viên ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên cùng các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã hoặc liên hiệp hợp tác xã theo Luật Hợp tác xã 2023, nếu không hưởng tiền lương và đã đủ tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật Lao động 2019, cũng được loại trừ khỏi diện bắt buộc.

Năm 2025, tuổi nghỉ hưu của nam là 61 tuổi 3 tháng, của nữ là 56 tuổi 8 tháng.

Ngoại lệ khi đóng tiếp BHXH bắt buộc để đủ điều kiện hưởng lương hưu

Khoản 7 Điều 33 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng đưa ra quy định đặc biệt cho những người lao động có thời gian đóng BHXH còn thiếu tối đa sáu tháng để đủ điều kiện hưởng lương hưu hoặc trợ cấp tuất hằng tháng.

Trong trường hợp này, người lao động hoặc thân nhân được phép đóng tiếp một lần cho số tháng còn thiếu, với mức đóng bằng tổng mức đóng của cả người lao động và người sử dụng lao động trước khi nghỉ việc hoặc qua đời. Khoản tiền này được nộp vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Tuy nhiên, thời gian đóng bổ sung sẽ không được tính là thời gian làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) ban hành.

Cẩm Vân