Nhà giáo Nhân dân Hà Quang Văn qua đời

NGND Hà Quang Văn sinh năm 1946, tại Hà Nội, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật cải lương. Mẹ ông là NSND Ái Liên - đào nương cải lương nổi tiếng đất Bắc, người được mệnh danh là “Bông hồng Á Đông”. Ba ông là tác giả Hà Quang Định. Từ nhỏ, ông thường theo mẹ đi xem ca diễn, nhiều đến mức ông thuộc từng lời ca tiếng hát, lời thoại các nhân vật, tình yêu cải lương cứ thế lớn dần trong ông.

Lớn hơn, ông được diễn các vai quần chúng bên cạnh các nghệ sĩ nổi danh lúc bấy giờ: NSND Ngọc Thạch, NSND Ái Liên, Thanh Vi, Lê Thiện…

Năm 1962, ông tham gia Đoàn Cải lương Nam bộ, hoạt động biểu diễn cùng với các em của ông là Ái Vân, Ái Xuân. Thời điểm này, ông cũng phát huy năng khiếu sáng tác, đã ra mắt nhiều bài ca, tiểu phẩm, chủ yếu để hai em Ái Vân, Ái Xuân biểu diễn, trong đó có các tiết mục: Giàn mướp trường em, Má đã tin em, Em bé đánh giày… Cũng trong thời kỳ này, Hà Quang Văn và đồng đội trong Đoàn Cải lương Nam bộ đã đi rất nhiều nơi phục vụ kháng chiến, góp phần khích lệ tinh thần cho các chiến sĩ trong sự nghiệp đấu tranh thống nhất đất nước.

Sự nghiệp trồng người của nhà giáo Hà Quang Văn bắt đầu từ năm 1985. Sau khi hoàn thành một khóa học ở Liên Xô, trở về nước, ông nhận công tác tại Trường Nghệ thuật Sân khấu II (sau này là Trường Cao đẳng Sân khấu Điện ảnh TPHCM, nay là Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TPHCM). Đây cũng là lúc ông bắt đầu mang những kinh nghiệm quý báu, tình yêu nghề truyền lại cho các thế hệ học trò.

Bằng tài năng và nỗ lực không ngừng nghỉ, cùng với nhiều tư duy đổi mới trong dạy học, nhà giáo Hà Quang Văn đã được bổ nhiệm nhiều chức vụ quản lý như: Trưởng Khoa Cải lương (1990 - 1997), Phó Hiệu trưởng (1997 - 1999), Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sân khấu Điện ảnh TPHCM (1999 - 2007).

NGND Hà Quang Văn đã có những đóng góp tích cực góp phần xây dựng Trường Nghệ thuật Sân khấu II là một trường vững mạnh đi đầu trong công tác đào tạo nghệ sĩ, đặc biệt là trong lĩnh vực cải lương.

Trong hành trình làm nghề, ông đã dàn dựng hơn 100 vở, thực hiện hàng chục đề tài nghiên cứu về cải lương, nghệ thuật sân khấu truyền thống. Ông còn là chủ nhiệm của 3 công trình nghiên cứu khoa học cấp Bộ: Đạo diễn với tính tổng hợp của nghệ thuật sân khấu cải lương, Phương pháp khoa học đào tạo diễn viên cải lương, Vũ đạo cải lương - nét đẹp của nghệ thuật sân khấu truyền thống.

Trong công tác đào tạo, ông là người thầy minh triết, kiến thức sâu rộng, tính tình hiền lành, phong cách trò chuyện dí dỏm, được nhiều thế hệ học trò rất trân quý, yêu thương. Ông luôn quan tâm đến việc làm thế nào để giúp sinh viên có cơ hội phát huy được năng lực nên đã có sáng kiến phối hợp với Đài Truyền hình TPHCM (nay là Đài Phát thanh và Truyền hình TPHCM) thực hiện chương trình Sân khấu học đường, dạy diễn xuất trên truyền hình, giúp nghệ thuật cải lương gần gũi và đi sâu vào đời sống nhân dân, còn thầy cô và sinh viên có thêm nhiều cơ hội biểu diễn.

Bên cạnh đó, ông cũng mạnh dạn đưa phim sinh viên của trường tham gia các Liên hoan phim ngắn toàn quốc và quốc tế; phát huy hình thức liên kết đào tạo với các giảng viên nước ngoài… để nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.

Khi nghỉ hưu, ông vẫn miệt mài gắn bó với công tác thỉnh giảng, chấm thi, dàn dựng, cố vấn nghệ thuật ở nhiều trường học, đơn vị sân khấu, để tiếp tục trao truyền những kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn quý giá về nghệ thuật dân tộc cho cộng đồng, góp phần nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật truyền thống cho công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Với những đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng và sự nghiệp đào tạo giáo dục, nhà giáo Hà Quang Văn vinh dự nhận nhiều giải thưởng cao quý. Năm 2006, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Nhân dân.

Nhà giáo Hà Quang Văn ra đi đã để lại nhiều niềm tiếc thương cho gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và rất nhiều thế hệ học trò Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh TPHCM.

THÚY BÌNH