Nhà hàng, homestay gây ô nhiễm hồ Hòa Bình: Cảnh báo nguy cơ ảnh hưởng nguồn nước sạch Thủ đô

Trao đổi về vấn đề này, PGS.TS Trương Mạnh Tiến, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Kinh tế, môi trường Việt Nam khẳng định: “Các homestay, khách sạn nổi tự ý kinh doanh trên hồ Hòa Bình không bảo đảm môi trường, chắc chắn gây ô nhiễm nước. Cơ quan chức năng phải buộc tạm dừng ngay các hoạt động, yêu cầu các cơ sở hoàn thiện thủ tục, chứng nhận an toàn”.

PGS. TS Trương Mạnh Tiến nhấn mạnh, ngay cả nuôi cá lồng nếu không kiểm soát cũng khiến thức ăn dư thừa, chất thải thủy sản tích tụ, thuốc nuôi cá trôi ra hồ, tác động xấu đến chất lượng nước. Còn hoạt động ăn ngủ, du lịch trên hồ mà xả thải bừa bãi thì mức độ ô nhiễm “còn khủng khiếp hơn”.

Ông Tiến dẫn chứng, Vịnh Hạ Long, Hồ Tây từng phải xử lý mạnh tay dịch vụ nổi gây ô nhiễm. “Trên Vịnh Hạ Long, việc nuôi cá lồng bè cũng bị ảnh hưởng dù diện tích rất rộng, có sự lưu thủy dòng chảy. Trên Hồ Tây ở Hà Nội, những nhà hàng nổi trên tàu xả thải gây ô nhiễm đã được xử lý. Như thế để thấy, các vùng hồ khác, trong đó có hồ Hòa Bình cũng phải xử lý tuân thủ các quy định của pháp luật về xây dựng, môi trường…”, PGS. TS Trương Mạnh Tiến nói.

Nhà máy nước sạch sông Đà lấy nước từ Sông Đà cách đập thủy điện hồ Hòa Bình khoảng 10km về hạ lưu

Lo ngại tăng lên bởi hồ Hòa Bình giữ vai trò quan trọng trên sông Đà chính là mạch sống của Nhà máy nước sông Đà. Trao đổi về việc nước hồ Hòa Bình bị ô nhiễm có ảnh hưởng đến việc xử lý nước sạch hay không, đại diện Công ty CP Đầu tư nước sạch Sông Đà không đưa ra bình luận cụ thể. Ông Vương Ngọc Văn, Giám đốc Ban Tổ chức Hành chính Công ty CP Đầu tư nước sạch Sông Đà chỉ thông tin, nhà máy lấy nước từ Sông Đà cách đập thủy điện hồ Hòa Bình khoảng 10km về hạ lưu. Nguồn nước thô được giám sát online 24/24h. Các thông số như độ đục, TSS, pH, TOC, COD, NH4, NO3, độ dẫn điện… được truyền trực tiếp về nhà máy và Sở TN&MT để kiểm soát. Khi phát hiện chất lượng nước đầu vào biến động bất thường đơn vị sẽ thực hiện theo phương án và kế hoạch phòng ngừa, ứng phó các nguy cơ, sự cố ô nhiễm nguồn nước.

Được biết, Nhà máy nước sạch Sông Đà hiện vận hành khoảng 300.000m3/ngày-đêm (giai đoạn 2 sẽ tăng thành 600.000m3/ngày-đêm), đóng góp 18-21% tổng nguồn cấp tập trung cho Hà Nội. Nước sông Đà được phân phối đến các quận Hà Đông, Thanh Xuân, một phần Nam Từ Liêm và nhiều xã ở Hoài Đức, Thanh Trì, Thanh Oai, Đan Phượng, Ứng Hòa…

Nhà hàng nổi, dịch vụ lưu trú tự phát phải xây dựng phương án thu gom, xử lý rác thải bảo đảm các tiêu chuẩn an toàn.

Ngoài ra, nước từ Hồ Hòa Bình chảy theo sông Đà và sẽ gặp sông Hồng ở khu vực cầu Hà Trung (nối giữa tỉnh Phú Thọ và Hà Nội) sau đó chạy dọc theo sông Hồng về Hà Nội, tiếp tục chia nước cho sông Đuống, sông Luộc, sông Thái Bình... Dọc các tuyến sông này có rất nhiều nhà máy nước lớn nhỏ khác. Vì vậy, trường hợp không kiểm soát được ô nhiễm ở hồ Hòa Bình, nguồn nước đầu vào của các nhà máy nước này sẽ bị ảnh hưởng.

Trao đổi với phóng viên, một chuyên gia trong lĩnh vực ứng phó sự cố môi trường (xin giấu tên) cho biết, với những gì báo Tiền Phong phản ánh đã đặt ra yêu cầu, chất thải từ nhà hàng, dịch vụ nổi trên lòng hồ thủy điện phải được thu gom chứ không thể xả ra nguồn nước được. Với công nghệ xử lý nước hiện nay thì những chất thải hữu cơ không khó để xử lý, chỉ có điều là tăng chi phí. Tuy nhiên, đối với những chất thải tẩy rửa, hóa chất phát sinh từ các nhà hàng, khách sạn, dầu mỡ từ các phương tiện trên hồ... thì rất khó để xử lý.

Còn ông Lưu Đức Kế, chuyên gia du lịch cho rằng, lâu nay, các tàu du lịch trên đường sông, đường biển đều được quản lý chặt chẽ. Du lịch trên lòng hồ hiện đang rất “hot”, tuy nhiên, vấn đề xử lý chất thải cho du lịch lòng hồ chưa được quan tâm đúng mức.

Theo ông Kế, không thể vì chiều lòng một số người mà hy sinh tài nguyên lớn của quốc gia. Các nhà nổi kinh doanh dịch vụ muốn tiếp tục hoạt động bắt buộc phải có phương án thu gom thải đúng quy chuẩn. Và chính quyền cần địa phương phải hướng dẫn cho người dân, nhà đầu tư sử dụng các thiết bị, vật liệu mới an toàn, thân thiện với môi trường mặc dù rất đắt đỏ.

Ông Kế cho biết, hồ thủy điện với 2 mùa đặc thù (mùa lũ và mùa nước cạn) đều nguy hiểm. Muốn khai thác du lịch trên vùng lòng hồ này phải đảm bảo an toàn và các tàu, nhà nổi cần đầu tư bài bản. Có như vậy, du khách mới cảm thấy yên tâm. “Tỉnh Phú Thọ cần tổ chức hội thảo, mời các chuyên gia, Cục Du lịch quốc gia, cùng các ngành giao thông, môi trường bàn bạc sẽ giải quyết được vấn đề. Phải làm sao để xây dựng những sản phẩm du lịch trên hồ không 5 sao thì cũng 3, 4 sao… Và phải tính toán quy định được số lượng, diện tích các nhà nổi này trong khoảng cho phép. Đây không chỉ là thước đo cho hồ Hòa Bình mà còn cho các hồ thủy điện khác áp dụng, khai thác du lịch được”, ông Kế nói.

Đức Anh - Viết Hà