Nhà văn Ấn Độ giành giải 'Nobel Văn chương' của Hàn Quốc

Giải Park Kyongni được xem như giải Nobel Văn chương của xứ sở kim chi, với số tiền thưởng trị giá 100 triệu won (1,9 tỷ VND) - lớn hơn bất cứ giải thưởng nào khác của đất nước này. Amitav Ghosh được vinh danh vì đã “mở rộng biên giới của văn học hậu thuộc địa và sinh thái, đồng thời lên tiếng thay cho những chủ thể bị gạt ra rìa (kể cả tự nhiên)”.

Những người đoạt giải trước đây gồm Ludmila Ulitskaya (Sonechka), Marilynne Robinson (Gia hương Gilead), Amos Oz (Chuyện kể về tình yêu và bóng tối, Michael của tôi), Ngũgĩ wa Thiong'o, AS Byatt (Truyện trẻ con), Ismail Kadare (Viên tướng của đạo quân chết) cùng nhiều người khác.

Nhà văn Ấn Độ Amitav Ghosh giành giải Park Kyongni, được xem như "Nobel Văn chương" của Hàn Quốc. Ảnh: Guardian.

Giải thưởng của những tên tuổi lớn

Theo ban tổ chức, ban giám khảo nhất trí chọn Ghosh sau hơn một năm đánh giá. Từ danh sách 113 người được đề cử, sau bốn vòng đánh giá sơ bộ, 29 ứng viên được chọn ra rồi thu hẹp chỉ còn ba người: nhà văn Ai Cập Salwa Bakr, nhà văn Ireland John Banville (Biển, Bạc mệnh, Vượn cáo, Thiên nga bạc) và Ghosh. Năm ngoái ở Ghosh và Banville đều lọt vào vòng cuối nhưng không chiến thắng.

Giải Park Kyongni thành lập năm 2011, nhằm vinh danh di sản văn học của tiểu thuyết gia Park Kyong-ni (1926-2008), người nổi tiếng với bộ sử thi Toji (tạm dịch: Đất nước), gồm 16 tập, kể về năm thế hệ trong một gia đình Hàn Quốc giàu có ở tỉnh Gyeongsang, từ cuối thời Joseon (1392-1910) đến thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng (1905-1945) và Hàn Quốc giành độc lập. Park đã viết câu chuyện này trong khoảng thời gian 1969-1994.

Đây là giải thưởng quốc tế đầu tiên của đất nước này dành cho các nhà văn trên toàn thế giới, tổ chức hàng năm để vinh danh tác giả không chỉ góp phần giữ gìn giá trị và sức sống vốn có của văn học, mà còn tạo ra ảnh hưởng lâu dài trong nền văn học thế giới.

Lễ trao giải năm nay dự kiến diễn ra vào ngày 23/10 tới. Buổi trò chuyện với người đoạt giải diễn ra tại Wonju, tỉnh Gangwon, nơi Park đã sống vào cuối đời. Đây cũng là nơi UNESCO công nhận là Thành phố văn học.

Phản hồi sau khi giành được giải thưởng, Ghosh cho biết ông “vui mừng và vinh dự”, gọi đây là đặc ân sâu sắc khi được tiếp nối di sản của những người đã đoạt giải trước đây. “Ý nghĩa của giải thưởng này càng sâu sắc hơn bởi nó đến vào thời điểm Hàn Quốc đã khẳng định được vị thế là một siêu cường riêng về văn hóa, từ K-pop đến điện ảnh và văn học. Đây là quốc gia đầu tiên không phải phương Tây đã làm được điều này trong một thời gian rất dài”, ông nói.

Ông cũng nói thêm về làn sóng Hallyu lan tỏa đến Ấn Độ, thông qua Manipur và vùng Đông Bắc, nhận định: “Chúng ta đang sống trong thời đại mà thế giới tô điểm muôn hình vạn trạng theo những cách khác nhau, tại những nơi khác nhau mà đôi khi ta không nhận ra điều đó”.

Những tác phẩm được đánh giá cao của nhà văn Ấn Độ Amitav Ghosh. Ảnh: Penguin India.

Nhà văn của nhiều giải thưởng

Sinh năm 1956 tại Kolkata (Ấn Độ), Amitav Ghosh ra mắt tác phẩm đầu tay The Circle of Reason năm 1986, sau đó nhanh chóng đoạt giải Prix Medicis danh giá của văn chương Pháp năm 1990.

Tác phẩm của ông trải dài từ tiểu thuyết lịch sử đến tiểu luận, khám phá những vấn đề toàn cầu cấp bách. Có thể kể đến The Shadow Lines (1988), The Calcutta Chromosome (1996), The Glass Palace (2000) và bộ ba Ibis lấy bối cảnh Chiến tranh Nha phiến những năm 1830, gồm Sea of Poppies, River of Smoke và Flood of Fire. Ông cũng là tác giả của The Great Derangement, tác phẩm phi hư cấu về biến đổi khí hậu.

Có cha là một nhà ngoại giao, tuổi thơ ấu Ghosh sinh sống nhiều nơi, từ Ấn Độ, Bangladesh đến Sri Lanka và Iran. Sau khi tốt nghiệp thạc sĩ tại Ấn Độ, ông trở thành phóng viên và biên tập viên nhiều tòa soạn trước khi theo học tại Đại học Oxford và nhận bằng Tiến sĩ Nhân học Xã hội năm 1982.

Tiểu thuyết của Ghosh được đánh giá cao bởi nghệ thuật tự sự phức tạp, qua đó khám phá bản sắc dân tộc và cá nhân, đặc biệt của người dân Ấn Độ và Nam Á và thảo luận về các chủ đề như chủ nghĩa thực dân và biến đổi khí hậu.

Năm 2018, ông nhận giải Jnanpith - giải thưởng văn học danh giá nhất của Ấn Độ và là nhà văn viết tiếng Anh đầu tiên giành được giải thưởng này. Ghosh sau đó cũng được Quỹ Praemium Erasmianum tại Hà Lan trao tặng Giải thưởng Erasmus 2024 vì những đóng góp to lớn trong việc nâng cao nhận thức về vấn đề khủng hoảng khí hậu toàn cầu.

Cuốn sách mới nhất của ông mang tên Ghost-Eye, dự kiến ra mắt vào tháng 12 năm nay. Những tác phẩm của Ghosh đã được dịch ra hơn 30 ngôn ngữ trên toàn thế giới. Mới đây, Gosh cũng trở thành nhà văn thứ 12 góp mặt vào dự án Thư viện Tương lai.

Thời điểm trao giải Park Kyongni năm nay đặc biệt đáng chú ý, xét đến sự quan tâm gần đây của giới xuất bản quốc tế dành cho Hàn Quốc khi vào năm 2024, Han Kang giành Nobel Văn chương, trở thành người Hàn Quốc thứ hai có vinh dự này sau khi cựu Tổng thống Kim Dae-jung nhận Nobel Hòa bình năm 2000.

Hoàng Tùng