Nhân rộng, lan tỏa các điển hình tiên tiến

Tiên phong phát triển kinh tế

Hiện nay, đồng bào DTTS chiếm trên 72% dân số toàn tỉnh. Thực hiện các phong trào thi đua phát triển sản xuất, giảm nghèo, nhiều cá nhân mạnh dạn thay đổi tư duy, biến những vùng đất khó thành “vàng đen, bạc trắng”.

Đồng chí Vương Ngọc Hà, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh và lãnh đạo xã Sơn Dương tham quan gian trưng bày sản phẩm ocop, đặc sản của địa phương.

Điển hình là ông Triệu Chàn Loàng, thôn Nậm An, xã Tân Quang. Ở tuổi ngoài ngũ tuần vốn là thời điểm nhiều người chọn nghỉ ngơi, ông Loàng lại bắt đầu hành trình khởi nghiệp đầy táo bạo. Với quyết tâm “khơi nguồn chưa ai khơi”, ông là người đầu tiên đưa cá tầm, cá hồi - những loại cá đặc sản xứ lạnh về nuôi tại địa phương.

Để hiện thực hóa giấc mơ, ông Loàng dành nhiều thời gian lặn lội đến các trang trại uy tín tại Lào Cai, Yên Bái, Bắc Kạn để học hỏi kỹ thuật. Năm 2021, ông đầu tư hơn 200 triệu đồng xây dựng hệ thống bể nuôi và kênh dẫn nước từ suối Nậm An. Ông chia sẻ: “Cá tầm, cá hồi rất kén nguồn nước, phải sạch và lạnh. Tôi phải thiết kế hệ thống bể lọc nghiêm ngặt để đảm bảo môi trường sống cho cá”.

Sự kiên trì đã mang lại “trái ngọt”. Cuối năm 2022, ông xuất bán 3,4 tấn cá đầu tiên, thu về hơn 660 triệu đồng. Đến nay, quy mô trang trại của ông đã lên tới 12 bể với 12.000 con cá tầm. Không chỉ làm giàu cho gia đình, ông Loàng còn tận tình hướng dẫn, hỗ trợ 10 hộ dân trong thôn cùng nuôi cá đặc sản, tạo nên một hướng đi mới đầy triển vọng cho vùng cao Nậm An.

Không chỉ có các cá nhân, các mô hình tập thể cũng đang phát huy hiệu quả mạnh mẽ. Mô hình “Hội phụ nữ liên kết phát triển kinh tế chăn nuôi lợn nái sinh sản” tại thôn Ngài Trồ 3, xã Đường Thượng là một minh chứng.

Chị Lý Thị Mỷ, Chủ tịch Hội LHPN xã Đường Thượng cho biết: Được triển khai từ năm 2017, đến nay mô hình đã có 13 hội viên tham gia. Tại đây, chị em phụ nữ cùng chia sẻ kinh nghiệm, giúp đỡ nhau về vốn và con giống. Trung bình mỗi hộ thành viên thu nhập từ 40 - 60 triệu đồng/năm. Mô hình không chỉ giúp chị em thoát nghèo mà còn thắt chặt tình đoàn kết, giúp họ tự tin hơn trong cuộc sống.

Gìn giữ bản sắc và bảo vệ bình yên bản làng

Bên cạnh mặt trận kinh tế, trên lĩnh vực văn hóa, y tế, giáo dục và an ninh trật tự, các điển hình tiên tiến cũng đóng vai trò “cột trụ” tinh thần cho cộng đồng.

Tại xã Thái Sơn, câu lạc bộ (CLB) hát Then - đàn Tính được thành lập từ năm 2014 đã trở thành “vườn ươm” gìn giữ hồn cốt dân tộc Tày. Từ 10 thành viên ban đầu, đến nay CLB đã thu hút 20 thành viên tham gia, từ những cụ già 76 tuổi đến các em nhỏ 11 tuổi. CLB không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa mà còn là nơi các nghệ nhân tâm huyết truyền dạy di sản cho thế hệ mai sau, đảm bảo tiếng đàn Tính, điệu hát Then luôn vang vọng giữa đại ngàn.

Còn tại xã Nậm Dịch, mô hình “Dân tộc Mông - Tày liên kết tự quản về an ninh, trật tự” tại thôn Nậm Dịch lại là điểm sáng về phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc. Với cách làm sáng tạo là lựa chọn người uy tín làm tổ trưởng, phối hợp cùng lực lượng công an chính quy và sự tham gia của đại diện mỗi hộ gia đình, mô hình đã tạo ra mạng lưới an ninh nhân dân vững chắc.

Chỉ tính riêng trong năm 2025, nhân dân đã cung cấp nhiều nguồn tin giá trị, phối hợp ngăn chặn kịp thời 4 lượt đối tượng xấu có ý định lôi kéo phụ nữ sang nước ngoài trái phép, đồng thời quản lý tốt các đoàn khách ngoại tỉnh, người nước ngoài lưu trú. Sự bình yên của bản làng hôm nay có đóng góp không nhỏ từ tinh thần trách nhiệm của mỗi thành viên trong mô hình tự quản này.

Đồng lòng, đoàn kết thi đua

Đánh giá về vai trò của các tấm gương điển hình tiên tiến, đồng chí Vương Ngọc Hà, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh khẳng định: Những cá nhân và mô hình tiêu biểu được vinh danh chính là những “hạt nhân” nòng cốt, là minh chứng sinh động cho sức sống của các chính sách dân tộc trên mảnh đất Tuyên Quang.

Ông Triệu Chàn Loàng (người cầm cá) là người đầu tiên ở Nậm An nuôi cá nước lạnh, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vương Ngọc Hà, giá trị của các điển hình tiên tiến được thể hiện qua ba phương diện cốt lõi: Thứ nhất là chủ thể sáng tạo trong bảo tồn và phát huy bản sắc. Điển hình như làng Lô Lô Chải, nhờ kiên trì giữ gìn kiến trúc truyền thống và làm du lịch chuyên nghiệp đã trở thành “Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2025”, biến di sản thành tài sản vươn tầm quốc tế. Thứ hai là cầu nối hiện thực hóa các chính sách an sinh. Với hơn 15.000 ngôi nhà được xây mới và cải tạo là minh chứng cho sự đồng lòng giữa ý Đảng và lòng dân, tạo nên cuộc cách mạng về diện mạo nông thôn vùng cao. Thứ ba là người truyền cảm hứng về tinh thần tự lực. Những mô hình kinh tế hiệu quả đã giúp xóa bỏ tư duy trông chờ, ỷ lại. Các cá nhân điển hình chứng minh rằng đồng bào có thể làm giàu bền vững trên chính quê hương mình, đưa công tác giảm nghèo đi vào chiều sâu.

Để các điển hình tiên tiến tiếp tục tỏa sáng và nhân rộng, tỉnh Tuyên Quang xác định thời gian tới sẽ tiếp tục tạo ra môi trường thuận lợi nhất để các cá nhân tiêu biểu có không gian phát triển. Các chính sách về vốn, kỹ thuật và thị trường sẽ được tăng cường hướng về cơ sở, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Mỗi tấm gương điển hình là một “ngọn lửa” nhỏ, nhưng khi được kết nối sẽ tạo thành nguồn lực nội sinh mạnh mẽ. Với sự đồng hành sát sao của cấp ủy, chính quyền các cấp, tin tưởng rằng đồng bào các DTTS Tuyên Quang sẽ tiếp tục phát huy truyền thống quê hương cách mạng, đóng góp quan trọng để tỉnh nhà phát triển toàn diện, bền vững.

Tận tâm với việc thôn

Ông Mạc Văn Thàm (trong ảnh), người dân tộc Sán Dìu, Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn Tân Phúc, xã Sơn Dương là một trong những cá nhân tiêu biểu vinh dự được dự Hội nghị biểu dương điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2023 - 2025.

Trong giai đoạn 2023 - 2025, với vai trò Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận thôn, ông Mạc Văn Thàm đã cùng cấp ủy, ban công tác mặt trận và nhân dân trong thôn triển khai hiệu quả Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Ông đã tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết, đẩy mạnh phong trào thi đua lao động sản xuất, phát triển kinh tế hộ. Nhờ đó, thu nhập bình quân đầu người của thôn tăng từ 60 triệu đồng/người/năm lên trên 65 triệu đồng/người/năm. Tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 99,2%, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng nâng cao.

Công tác vận động nhân dân tham gia ủng hộ xây dựng nông thôn mới, hưởng ứng các đợt phát động của Ủy ban MTTQ xã và hỗ trợ các hộ có hoàn cảnh khó khăn trong giai đoạn 2023 - 2025 đạt trên 500 triệu đồng. Bên cạnh đó, thôn luôn duy trì tốt phong trào đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, phát huy truyền thống “đền ơn đáp nghĩa”, “tương thân tương ái”, thực hiện nếp sống văn minh, tiết kiệm và giữ gìn bản sắc văn hóa các dân tộc.

Bài, ảnh: Ngọc Ngân

Truyền lửa văn hóa dân tộc

Sinh ra và lớn lên trong không gian văn hóa Tày, nhiều năm bền bỉ gắn bó với công tác gìn giữ văn hóa truyền thống, ông Hoàng Minh Lực (trong ảnh), sinh năm 1960, dân tộc Tày, thôn Trung Thành, xã Khuôn Lùng đã trở thành người “giữ lửa” cho các giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số. Với những đóng góp thiết thực, tâm huyết, ông vinh dự được biểu dương là điển hình tiên tiến trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Tuyên Quang năm 2025.

Sau khi Di tích lịch sử - văn hóa Đình Mường được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2011, Hội nghệ nhân dân gian xã Khuôn Lùng chính thức được thành lập vào năm 2012. Trên cương vị Chủ tịch Hội, ông Hoàng Minh Lực luôn là hạt nhân nòng cốt, quy tụ các nghệ nhân, những người am hiểu văn hóa truyền thống, cùng chung tay gìn giữ và phát huy bản sắc dân tộc.

Xã Khuôn Lùng có 19 thôn, là nơi sinh sống của các dân tộc Tày, Mông, Dao, Nùng. Xuất phát từ đặc thù đó, Hội nghệ nhân dân gian được tổ chức sinh hoạt với 117 thành viên, sinh hoạt thành 3 nhóm chính gồm: Phát triển văn hóa truyền thống; đan lát, rèn đúc thủ công; gìn giữ bản sắc dân tộc. Các nhóm duy trì sinh hoạt định kỳ hai tuần một lần, qua đó góp phần giữ gìn mạch chảy văn hóa truyền thống nơi bản làng.

Với mong muốn truyền lửa văn hóa cho thế hệ trẻ, ông Hoàng Minh Lực cùng các nghệ nhân vận động con em tham gia sinh hoạt văn hóa, khuyến khích những người am hiểu phong tục, tập quán tham gia Hội làm lực lượng kế cận. Phối hợp đưa nội dung giáo dục văn hóa truyền thống các dân tộc vào các trường học như: THCS Tân Thành, THCS Nà Chì, Tiểu học Khuôn Lùng, góp phần bồi đắp niềm tự hào về bản sắc dân tộc cho thế hệ trẻ.

Chia sẻ về tâm huyết của mình, ông Hoàng Minh Lực bày tỏ: “Tôi mong muốn nghệ nhân dân gian tiếp tục được duy trì, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, truyền lại cho con cháu không để bị ngắt quãng”.

Bài, ảnh: Như Quỳnh

Giữ nghề thêu của đồng bào Lô Lô

Bà Lùng Thị Minh (trong ảnh), dân tộc Lô Lô, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô, thôn Sảng Pả A, xã Mèo Vạc là tấm gương điển hình trong gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển sinh kế cho phụ nữ vùng cao.

Trước nguy cơ nghề thêu mai một trong đời sống hiện đại, bà luôn trăn trở tìm hướng khôi phục, bảo tồn và đưa sản phẩm thổ cẩm đến gần hơn với thị trường. Từ suy nghĩ đó, năm 2013, bà đứng ra vận động, tập hợp chị em phụ nữ thành lập HTX Thêu thổ cẩm dân tộc Lô Lô với 16 thành viên.

Trên cương vị giám đốc HTX, bà Minh không chỉ trực tiếp tham gia sản xuất mà còn đóng vai trò “người truyền lửa”, kết nối các thành viên, chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn kỹ thuật thêu truyền thống và từng bước đổi mới mẫu mã sản phẩm. Bà đặc biệt chú trọng việc truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ, giúp lớp trẻ hiểu, yêu và tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc mình, từ đó chủ động gìn giữ nghề truyền thống.

Nhờ sự tâm huyết và cách làm sáng tạo của bà Minh, đến nay HTX đã thu hút thêm 8 thành viên tham gia, nâng tổng số lên 24 thành viên. Các sản phẩm thổ cẩm ngày càng đa dạng, giữ được nét hoa văn truyền thống đặc trưng của dân tộc Lô Lô, đồng thời đáp ứng nhu cầu của thị trường. Mỗi năm, HTX mang lại nguồn thu trên 100 triệu đồng, góp phần cải thiện thu nhập, tạo việc làm ổn định cho các thành viên.

Những nỗ lực của bà Lùng Thị Minh đã được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận và đánh giá cao. Đặc biệt, năm 2025 Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh đã trao tặng bằng khen cho bà vì có thành tích tiêu biểu trong phong trào phụ nữ thi đua lao động sáng tạo, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Đây không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng đối với cá nhân bà Minh mà còn là nguồn động viên để bà và các thành viên HTX tiếp tục nỗ lực, góp phần xây dựng quê hương ngày càng phát triển.

Bài, ảnh: TRẦN KẾ

Đi đầu bảo vệ chủ quyền biên giới

Trên cương vị Bí thư Chi bộ, người có uy tín ông Hầu Mí Chá (trong ảnh), thôn Tả Lủng, xã Phố Bảng luôn xác định rõ vai trò nêu gương của người đứng đầu. Ông gương mẫu chấp hành và tổ chức thực hiện nghiêm Chỉ thị số 01 của Thủ tướng Chính phủ về phong trào toàn dân tham gia bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới trong tình hình mới. Mọi chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước liên quan đến biên giới đều được ông trực tiếp tuyên truyền, giải thích cho đảng viên và nhân dân bằng hình thức dễ hiểu, sát với thực tiễn đời sống đồng bào.

Với uy tín cá nhân và sự gương mẫu trong hành động, ông Chá đã vận động nhân dân tích cực phối hợp với Đồn Biên phòng Phố Bảng tham gia các hoạt động bảo vệ đường biên, mốc giới. Giai đoạn 2023 - 2025, ông cùng lực lượng Biên phòng tổ chức 74 buổi tuyên truyền, thu hút 2.160 lượt người nghe, qua đó nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và lực lượng Biên phòng. Đồng thời, ông trực tiếp tham gia, động viên nhân dân tuần tra, phát quang đường biên, mốc giới được 38 lần, góp phần giữ vững ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Nhờ sự nêu gương và uy tín của ông, nhân dân trong thôn luôn đoàn kết, đồng lòng, chủ động phát hiện, cung cấp thông tin, kịp thời ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật khu vực biên giới.

Những đóng góp bền bỉ của ông Hầu Mí Chá đã được cấp ủy, chính quyền địa phương ghi nhận và khen thưởng: Thành tích xuất sắc tiêu biểu trong phong trào thi đua năm 2023; thành tích xuất sắc trong 5 năm thực hiện Ngày Biên phòng toàn dân giai đoạn 2019 - 2024. Qua đó khẳng định vai trò của người Bí thư Chi bộ gương mẫu, người có uy tín tiêu biểu, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc nơi biên cương Tổ quốc.

Bài, ảnh: My Ly

Bài, ảnh: Lý Thu