'Nhân tố Trump' và các cuộc bầu cử trên thế giới

Theo tờ The Washington Post, trong các cuộc bầu cử vừa qua tại Canada, Đức đến đảo Greenland, Tổng thống Mỹ Donald Trump trở thành một yếu tố quan trọng quyết định kết quả chung cuộc. Trong đó, mối quan tâm hàng đầu của nhiều cử tri là ai sẽ có đủ năng lực để ứng phó những chính sách được đánh giá là khó lường của chính quyền ông Trump.

Úc

Lãnh đạo Liên đảng đối lập (gồm đảng Tự do và đảng Quốc gia) Peter Dutton đã dẫn đầu trong các cuộc thăm dò trong nhiều tháng liền. Tuy nhiên, khi ngày bầu cử đến gần, tỉ lệ ủng hộ ông đã suy giảm đáng kể và đảng của ông đã không giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang hồi tháng 5.

Thủ tướng Úc Anthony Albanese ăn mừng chiến thắng cùng người thân và những người ủng hộ sau cuộc bầu cử liên bang vào ngày 3-5. Ảnh: EPA-EFE

Trong quá trình vận động tranh cử, ông Dutton cam kết sẽ giải quyết tình trạng kém hiệu quả của chính phủ nếu ông trở thành thủ tướng, tương tự cách làm của ông Trump và Bộ Hiệu suất Chính phủ Mỹ do tỉ phú Elon Musk đứng đầu. Ông Dutton cũng hứa sẽ cắt giảm các sáng kiến "đa dạng và hòa nhập văn hóa" của chính phủ và trường học, tương tự kế hoạch của chính quyền Trump.

Tuy nhiên, khi ông Trump công bố sẽ áp thuế đối ứng 10% lên Úc vào đầu tháng 4, nhiều người Úc cảm thấy không còn nhiều cảm tình với Mỹ. Theo các nhà phân tích, đây cũng chính là nguyên nhân khiến sự ủng hộ của người dân đối với ông Dutton giảm sút.

Kết quả bầu cử ở Úc cho thấy Công đảng của Thủ tướng Anthony Albanese theo đường lối trung tả đã nhận được sự ủng hộ lớn và tiếp tục cầm quyền.

Sau khi giành chiến thắng, Thủ tướng Albanese cũng ám chỉ việc ông Dutton ủng hộ ông Trump.

"Chúng ta không cần phải cầu xin, vay mượn hay sao chép từ bất kỳ nơi nào khác. Chúng ta không tìm kiếm nguồn cảm hứng của mình ở nước ngoài. Chúng ta tìm thấy nó ngay tại đây trong các giá trị và trong con người của chúng ta" – ông Albanese nói trong bài phát biểu mừng chiến thắng.

Canada

Đương kim Thủ tướng Mark Carney và đảng Tự do của ông đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang Canada vào tháng 4. Các chuyên gia tin rằng một phần dẫn đến kết quả này là do căng thẳng thương mại giữa Canada với Mỹ và đề xuất của ông Trump về việc biến Canada thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

Vài tháng trước ngày bầu cử, các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy tỉ lệ ủng hộ ông Pierre Poilievre - lãnh đạo đảng đối lập Bảo thủ - tăng cao. Tuy nhiên, chính sự giống nhau giữa ông Poilievre và ông Trump đã khiến nhiều người Canada không hài lòng,

Trong khi đó, trong quá trình vận động tranh cử, ông Carney đã khai thác mối quan tâm của người ông Canada về ông Trump.

"Như tôi đã cảnh báo trong nhiều tháng. Nước Mỹ muốn đất đai, tài nguyên, nước và đất nước của chúng ta. Đây không phải là những lời đe dọa suông. Tổng thống Trump đang cố gắng phá vỡ chúng ta để nước Mỹ có thể sở hữu chúng ta" – ông Carney nói trong bài phát biểu mừng chiến thắng.

Bầu cử Greenland

Trước khi nhậm chức tổng thống Mỹ, vào tháng 12-2024, ông Trump đã có tuyên bố về việc muốn Mỹ sở hữu Greenland – vùng lãnh thổ tự trị của Đan Mạch.

Nhân viên bầu cử ở Greenland kiểm phiếu bầu hôm 11-3. Ảnh: AFP

"Vì mục đích an ninh quốc gia và tự do trên toàn thế giới, Mỹ cảm thấy rằng quyền sở hữu và kiểm soát Greenland là điều hoàn toàn cần thiết" – ông Trump viết.

Vài tuần sau, tổng thống Mỹ tái khẳng định mong muốn mua lại Greenland.

"Greenland là một nơi tuyệt vời và người dân sẽ được hưởng lợi rất nhiều nếu và khi nơi này trở thành một phần của quốc gia chúng ta. Chúng ta sẽ bảo vệ và trân trọng nơi này khỏi một thế giới bên ngoài rất tàn ác. Làm cho Greenland vĩ đại trở lại” – ông Trump viết.

Những bình luận trên của ông Trump đã trở thành tâm điểm trong cuộc bầu cử lãnh đạo Greenland.

Cơ quan lập pháp Greenland đã cấm các đảng phái chính trị tại hòn đảo nhận đóng góp "từ những người đóng góp nước ngoài hoặc ẩn danh". Vào tháng 4, ông Jens-Frederik Nielsen – lãnh đạo mới được bầu của Greenland - nhấn mạnh rằng Greenland "sẽ không bao giờ, không bao giờ là một mảnh đất mà bất kỳ ai cũng có thể mua được".

Bầu cử Đức

Trước cuộc bầu cử quốc hội liên bang Đức, các quan chức trong chính quyền Trump đã công khai ủng hộ đảng cực hữu Alternative for Germany (AfD).

Ngày 20-12-2024, tỉ phú Elon Musk viết trên mạng xã hội rằng "chỉ có AfD mới có thể cứu nước Đức". Ông Musk đã đăng hơn 70 bài viết ủng hộ AfD trên nền tảng mạng xã hội X. Thậm chí, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance còn có cuộc gặp với bà Alice Weidel – lãnh đạo AfD.

Kết quả bầu cử cho thấy đảng Dân chủ Cơ Đốc giáo (CDU) đã giành chiến thắng với 29% phiếu bầu, trong khi đảng AfD cũng đạt số phiếu kỷ lục khi được 20% cử tri bỏ phiếu.

Đại diện các đảng tham gia cuộc bầu cử quốc hội liên bang Đức trong cuộc tranh luận trên truyền hình hôm 16-2. Ảnh: AFP

Các cuộc bầu cử khác

Tại Vương quốc Anh, đảng Cải cách cánh hữu có chủ trương chống nhập cư giống chính quyền ông Trump đã đạt được những bước tiến lịch sử trong các cuộc bầu cử địa phương vào tháng 5. Đảng này cũng nhận được sự ủng hộ lớn từ chính quyền ông Trump.

Tại Romania, dù không giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào giữa tháng 5, ứng viên George Simion theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan cũng gây được sự chú ý lớn. Ông Simion cũng từng công khai ủng hộ phong trào “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại” do ông Trump khởi xướng.

Ngoài ra, cuộc bầu cử tổng thống Hàn Quốc vào tháng 6 và bầu cử Thượng viện Nhật vào tháng 7 cũng sẽ là sự kiện đáng chú ý. Theo The Washington Post, quan điểm của các ứng viên đối với chính sách thuế quan của ông Trump sẽ ảnh hưởng lớn đến kết quả bầu cử.

KHOA ĐIỀM