Nhập viện sớm để cứu bệnh nhân nhồi máu não

Theo dõi bệnh nhân nặng tại Khoa Hồi sức tích cực, chống độc - BVĐK tỉnh

Phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn

Điều trị sớm NMN cấp gồm: tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch trong vòng 4,5 giờ và lấy huyết khối qua đường động mạch trong vòng 6 giờ. Bệnh viện Đa khoa (BVĐK) tỉnh đã thực hiện được điều trị thuốc tiêu sợi huyết và can thiệp mạch lấy huyết khối. Tuy nhiên, kết quả điều trị vẫn còn hạn chế do phần lớn bệnh nhân nhập viện muộn sau 6 giờ kể từ khi khởi phát.

Anh Lê Văn H, ở phường Lâm Viên - Đà Lạt mới ngoài 30 tuổi, bị đột quỵ, mất cách đây vài tháng. Thời gian từ khi người nhà phát hiện bệnh nhân lúc sáng sớm, đến khi mất chỉ 1 tiếng đồng hồ, trước khi đưa đến BVĐK tỉnh. Người nhà không rõ bệnh nhân lên cơn đột quỵ từ khi nào.

Nghiên cứu các yếu tố liên quan tới thời gian khởi phát - nhập viện ở bệnh nhân NMN cấp tại BVĐK Lâm Đồng, bác sĩ Chuyên khoa II Nguyễn Kỳ Sơn - Trưởng khoa Hồi sức tích cực, chống độc đưa ra một số nhận định: tỷ lệ bệnh nhân nhập viện muộn sau 6 giờ chiếm 47,6%; tỷ lệ bệnh nhân nhập viện trong vòng 4,5 giờ là 41,1% và trong vòng 3 giờ là 23,2%. Từ đó, bác sĩ Sơn khuyến nghị cần tăng cường công tác tuyên truyền kiến thức về NMN trong cộng đồng. Hướng dẫn người dân nhận biết sớm các triệu chứng bệnh, hiểu được vai trò của việc nhập viện sớm, nắm được thời gian vàng trong NMN. Cảnh giác các trường hợp NMN diễn ra trong lúc ngủ, các trường hợp không có các dấu hiệu: yếu liệt, rối loạn tri giác. Đồng thời, nâng cao kiến thức chuyên môn về NMN, phát triển nguồn lực, vật lực giúp người dân tiếp cận và được xử trí bệnh nhanh chóng.

Dự phòng đột quỵ não

Đột quỵ não (thường gọi là đột quỵ hay tai biến mạch não) có 2 thể lâm sàng chính: đột quỵ thiếu máu não cục bộ cấp tính (NMN) được đặc trưng bởi sự mất lưu thông máu đột ngột đến một khu vực của não do tắc nghẽn mạch bởi huyết khối hoặc cục tắc ở động mạch não, dẫn đến mất chức năng thần kinh tương ứng. Đột quỵ NMN phổ biến hơn đột quỵ xuất huyết não (XHN) do nứt vỡ các động mạch trong não.

NMN và XHN khó có thể phân biệt được nếu như chỉ căn cứ vào các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng, vì vậy, cần chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) não. Mục tiêu xử trí NMN là hoàn thành những tiêu chí sau trong khoảng thời gian thường không quá 60 phút kể từ khi tiếp cận người bệnh: đánh giá và bảo đảm an toàn đường thở, chức năng hô hấp và tuần hoàn của người bệnh; hoàn thành những nhận định ban đầu và đánh giá bệnh nhân, chỉ định, tiến hành và lấy kết quả xét nghiệm cận lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh và bắt đầu điều trị tái tưới máu sau khi nghiên cứu đầy đủ chỉ định và chống chỉ định.

Hội đột quỵ Hoa Kỳ (ASA) khuyến cáo người dân nhận biết các dấu hiệu thường gặp, đơn giản của đột quỵ và gọi ngay cấp cứu khi xuất hiện đột ngột của một trong các dấu hiệu sau: tê hoặc yếu mặt, tay, chân, đặc biệt là ở một bên cơ thể; rối loạn ý thức; khó nói hoặc không hiểu được câu lệnh; mất thị lực 1 hoặc 2 mắt; khó đi lại, chóng mặt, mất thăng bằng; đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân...

Các triệu chứng trên có thể đơn độc hoặc phối hợp. Người thầy thuốc cần xác định thời điểm cuối cùng bệnh nhân còn bình thường để xem xét chỉ định điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch. Có thể có nhiều yếu tố trì hoãn thời gian người bệnh đến cơ sở y tế như: đột quỵ trong khi ngủ, không phát hiện ra cho đến khi tỉnh dậy; đột quỵ nhưng bệnh nhân không thể gọi sự giúp đỡ và đôi khi bệnh nhân hoặc người chăm sóc không nhận biết được dấu hiệu đột quỵ...

Dự phòng đối với những người chưa bị đột quỵ gồm những biện pháp như: dùng thuốc kháng kết tập tiểu cầu, điều trị rối loạn lipid máu bằng statin, tập thể dục, cai thuốc lá, giảm uống rượu. Thay đổi lối sống để làm giảm các yếu tố nguy cơ, những người theo lối sống lành mạnh có nguy cơ đột quỵ thấp hơn 80% so với những người không tuân thủ.

An Nhiên.