Nhật Bản thiết lập trận địa tên lửa gần Đài Loan (Trung Quốc)

Tên lửa Chu-SAM Type 03 của Nhật Bản. (Ảnh: JGSDF)

Nằm cách Đài Loan (Trung Quốc) khoảng 110 km về phía đông, Yonaguni là điểm cuối của chuỗi quần đảo kéo dài về phía bắc tới các đảo chính của Nhật Bản.

Kể từ khi cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi có chuyến thăm Đài Bắc năm 2022 dẫn đến việc Trung Quốc bắn tên lửa xuống vùng biển gần Yonaguni, Nhật Bản đã đẩy nhanh kế hoạch nhằm tăng cường quân sự ở hòn đảo này.

Trên khắp chuỗi 160 đảo Ryukyu, Nhật Bản đang nhanh chóng triển khai các trận địa tên lửa, radar, kho đạn và nhiều cơ sở tác chiến khác. Tokyo cũng bắt đầu bố trí các khí tài quân sự chủ lực tại Kyushu – đảo cực nam trong 4 đảo chính của Nhật Bản – bao gồm tiêm kích F-35 và tên lửa tầm xa, đồng thời mở rộng lực lượng đổ bộ triển khai nhanh.

Cuộc chạy đua củng cố phòng thủ các đảo làm gia tăng mức độ đối đầu giữa hai nền kinh tế lớn nhất châu Á, trong bối cảnh Bắc Kinh đang gia tăng sức ép buộc Thủ tướng Sanae Takaichi phải rút lại phát biểu ám chỉ Nhật Bản có thể can thiệp quân sự nếu một ngày nào đó Trung Quốc dùng vũ lực đưa Đài Loan về dưới quyền kiểm soát.

Vụ tiêm kích Trung Quốc khóa radar điều khiển hỏa lực vào máy bay quân sự Nhật Bản gần đây cho thấy nguy cơ tính toán sai lầm nếu căng thẳng kéo dài.

“Quân đội Trung Quốc rõ ràng đang tăng cường năng lực nhằm buộc Đài Bắc phải khuất phục. Nhật Bản, Mỹ và các nước phương Tây khác phải cho Trung Quốc thấy quyết tâm mạnh mẽ phản đối mọi hành động tìm cách thay đổi hiện trạng”, ông Koichi Isobe, cựu trung tướng Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, nhận định.

Bộ trưởng Quốc phòng Shinjiro Koizumi thăm đảo Yonaguni vào cuối tháng 11. (Ảnh: BQP Nhật Bản)

Phòng vệ tập thể

Được biết đến là hòn đảo cận nhiệt đới với những đàn ngựa hoang quý hiếm và điểm lặn có cá mập đầu búa, Yonaguni nay đã có những khu chung cư mới để đón binh lính phục vụ trong căn cứ quân sự được thành lập từ năm 2016. Trong năm tới, khoảng 30 nhân sự sẽ được bổ sung vào gần 230 người hiện có để làm việc cho đơn vị tác chiến điện tử, và dự kiến sẽ đón thêm nhiều người nữa khi Tokyo triển khai các hệ thống tên lửa phòng không.

Một bộ phận trong số khoảng 1.500 cư dân trên đảo ngày càng lo lắng về sự gia tăng vũ khí và yêu cầu chính quyền Nhật Bản làm rõ hơn kế hoạch tương lai.

Đầu tháng này, khoảng 80 người dân địa phương đã họp tại hội trường cộng đồng để nghe các quan chức Bộ Quốc phòng trình bày lý do cần triển khai binh sĩ, tên lửa phòng không và các vũ khí sử dụng sóng điện từ để gây nhiễu thông tin liên lạc và khả năng ngắm bắn của đối phương trên hòn đảo.

Một số người bày tỏ lo ngại về nguy cơ từ việc gia tăng hiện diện quân sự, trong đó có ý kiến cho rằng Thủ tướng Takaichi lẽ ra nên giữ im lặng. Nhưng những người khác, như ông Shigeru Yonahara, 63 tuổi, thợ sửa ô tô kiêm thành viên hội đồng thị trấn, ủng hộ quan điểm của Bộ Quốc phòng.

Vài ngày trước cuộc họp, quân đội Nhật Bản cho biết đã phát hiện một thiết bị bay không người lái nghi của Trung Quốc gần hòn đảo.

“Hiện giờ chúng tôi hoàn toàn không có khả năng phòng vệ. Chúng tôi cần đơn vị tác chiến điện tử để vô hiệu hóa những mối đe dọa như máy bay không người lái”, ông Yonahara nói.

Mặc dù Nhật Bản duy trì học thuyết phòng vệ thuần túy, nhưng vào năm 2015, chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe thời điểm đó đã thúc đẩy thay đổi pháp lý mang tính bước ngoặt, cho phép quân đội hỗ trợ các quốc gia thân thiện trong trường hợp sự tồn vong của chính Nhật Bản cũng bị đe dọa.

Trước khi bà Takaichi lên nắm quyền, ông Abe và các nhà lãnh đạo kế nhiệm không nói rõ những kịch bản cụ thể mà Tokyo sẽ áp dụng điều khoản “phòng vệ tập thể”, để tránh gây căng thẳng với Trung Quốc.

Tuy nhiên, trong nội bộ, các quan chức chính phủ và chuyên gia an ninh từ lâu đã nói đến kịch bản, có thể do Mỹ dẫn đầu, để bảo vệ Đài Loan, vì hòn đảo này nằm gần Nhật Bản và Tokyo phụ thuộc vào Washington về an ninh.

Theo bà Kyoko Hatakeyama, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Niigata, Nhật Bản gần như không có lựa chọn nào khác ngoài việc ủng hộ Mỹ nếu xung đột xảy ra. “Nếu chúng ta từ chối yêu cầu của Mỹ, điều đó sẽ đồng nghĩa với sự kết thúc của liên minh. Và khi đó, Mỹ sẽ không bảo vệ Nhật Bản nếu Trung Quốc tấn công Nhật Bản”, bà nói.

Việc tăng cường quân sự đã làm dấy lên những tranh luận gay gắt trong quốc hội. Tháng trước, lãnh đạo Đảng Cộng sản đối lập của Nhật Bản cho rằng các kế hoạch quốc phòng của chính phủ đang tạo ra một “quần đảo tên lửa”.

Bộ trưởng Quốc phòng Shinjiro Koizumi gạt bỏ cách gọi này, nói rằng Nhật Bản đang triển khai lực lượng phù hợp với các quốc gia khác. Trong chuyến thăm Yonaguni gần đây, ông Koizumi cho biết kế hoạch triển khai tên lửa đất đối không tầm trung trên đảo là nhằm giảm khả năng Nhật Bản bị tấn công.

Bình Giang