Nhật Bản tiến gần quyết định tăng lãi suất

Trụ sở Ngân hàng Trung ương Nhật Bản ở Tokyo. Ảnh: THX/TTXVN

Khả năng ngầm định về việc tăng lãi suất vào tháng 12 đã tăng từ khoảng 60% lên khoảng 80% sau khi Thống đốc BoJ Kazuo Ueda ngày 1/12 cho rằng ngân hàng này sẽ xem xét việc tăng lãi suất, theo Totan Research và Totan ICAP. Bộ trưởng Tài chính Satsuki Katayama ngày 2/12 cũng đã tái khẳng định tính độc lập của BoJ trong việc quản lý chính sách tiền tệ. Chiều 5/12, dự đoán khả năng BoJ tăng lãi suất đã vượt quá 90%.

Bộ trưởng Chính sách Kinh tế và Tài khóa Minoru Kiuchi cũng cho rằng "cách tiếp cận cụ thể nên được giao cho BoJ quyết định".

Một quan chức chính phủ cấp cao cho biết: "Không có dấu hiệu phản đối việc tăng lãi suất" sẽ xuất hiện tại cuộc họp hội đồng chính sách của BoJ diễn ra vào ngày 18-19/12.

Chính phủ của bà Takaichi đã phê duyệt dự thảo ngân sách bổ sung trị giá 117 tỷ USD vào tháng 11/2025 để tài trợ cho các biện pháp kích thích kinh tế và ứng phó với lạm phát. Phần lớn khoản chi tiêu bổ sung sẽ được chi trả bằng cách phát hành thêm trái phiếu chính phủ, và việc tăng lãi suất chính sách sẽ làm tăng chi phí trả nợ.

Theo các quan chức kinh tế cấp cao, bà Takaichi, người được biết đến với chính sách tiền tệ nới lỏng, đã bày tỏ lo ngại về sự suy yếu của đồng yen trong một đến hai tháng qua.

Có lo ngại rằng chi phí nhập khẩu cao hơn do đồng yen yếu sẽ làm trầm trọng thêm lạm phát. Đồng yen đã suy yếu xuống gần 158 yen đổi 1 USD vào tháng 11/2025 trước khi giảm bớt đà giảm. Trong vài ngày qua, tỷ giá dao động quanh mức 155 yen đổi 1 USD.

Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã có những lo ngại về việc Nhật Bản đang định hướng tỷ giá hối đoái theo hướng có lợi cho xuất khẩu của Nhật Bản.

Khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent gặp bà Katayama tại Tokyo vào tháng 10/2025, ông đã nhấn mạnh tầm quan trọng của "việc xây dựng và truyền đạt chính sách tiền tệ hợp lý trong việc neo giữ kỳ vọng lạm phát và ngăn ngừa biến động tỷ giá hối đoái quá mức", theo thông tin từ cuộc họp.

Điều này được các nhà quan sát thị trường diễn giải là sự ủng hộ cho việc tăng lãi suất của Nhật Bản. Ông Bessent sau đó đã đăng trên mạng xã hội kêu gọi Chính phủ Nhật Bản tạo cho BoJ "không gian chính sách" để tăng lãi suất.

Việc tăng lãi suất có thể dẫn đến sự tăng giá của đồng yen khi thu hẹp khoảng cách lãi suất giữa Nhật Bản và Mỹ.

Thị trường chứng khoán dường như cũng đã sẵn sàng cho việc tăng lãi suất. Chỉ số Nikkei trung bình ngày 1/12 đã giảm 950 điểm xuống còn 49.303 điểm sau bài phát biểu của ông Ueda. Đến ngày 2/12, chỉ số này đã phục hồi lên ngưỡng 50.000 điểm.

Một loạt dữ liệu quan trọng sẽ được công bố trước cuộc họp của BoJ, bao gồm quyết định lãi suất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vào tuần tới và báo cáo việc làm mới nhất của Mỹ, vốn đã bị lùi lại đến ngày 16/12 do chính phủ liên bang đóng cửa.

"Nếu số liệu thống kê việc làm của Mỹ trở nên nghiêm trọng, dẫn đến giá cổ phiếu giảm mạnh hoặc các biến động thị trường khác, việc tăng lãi suất có thể trở nên khó khăn", một nguồn tin của BoJ cho biết.

Lịch sử gần đây minh chứng cho nhận định này. Ngay sau khi BoJ tăng lãi suất vào mùa hè năm 2024, dữ liệu việc làm của Mỹ đã không đáp ứng được kỳ vọng của thị trường, gây ra làn sóng bán tháo cổ phiếu Nhật Bản và Mỹ.

Kỳ vọng về việc tăng lãi suất, cùng với những lo ngại về chính sách tài khóa, đã đẩy lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản lên cao hơn. Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm mới phát hành đã chạm mức 1,95% vào ngày 5/12 - mức cao nhất kể từ tháng 7/2007. Một số quan chức ngân hàng trung ương cho
biết nếu đà tăng này tiếp tục, BoJ có thể sẽ do dự trong việc tăng lãi suất chính sách.

Việc BoJ tăng lãi suất tại cuộc họp sắp tới sẽ đưa lãi suất lên trên 0,5% lần đầu tiên kể từ năm 1995.

Thị trường cũng quan tâm đến việc lãi suất cuối cùng sẽ đạt đỉnh ở mức nào. Ông Ueda cho biết mức lãi suất được gọi là trung lập - không kích thích cũng không kìm hãm nền kinh tế - sẽ dao động trong khoảng từ 1% đến 2,5%.

Ngày 1/12, ông Ueda nhấn mạnh rằng lãi suất thực tế dự kiến sẽ vẫn ở mức thấp ngay cả khi BoJ quyết định tăng lãi suất chính sách trong tháng này.

Nguyễn Tuyến (P/v TTXVN tại Tokyo)