Nhiều bất cập trong quản lý thuế chuyển nhượng bất động sản

Thu thuế liên quan đến chuyển nhượng bất động sản đạt gần 27.000 tỉ đồng trong 8 tháng

Báo cáo tình hình thực hiện Nghị quyết 62 về hoạt động chất vấn tại kỳ họp 3 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết cho biết số thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và quà tặng là bất động sản đạt hơn 26.860 tỉ đồng trong 8 tháng đầu năm 2022 – tăng hơn 13.200 tỉ đồng, tương ứng mức tăng 96% so với cùng giai đoạn 2021. Đầu tháng 9-2022, trung bình giá chuyển nhượng bất động sản khai cao hơn gần 3 lần so với khung giá đất địa phương đưa ra.

Số thu thuế chuyển nhượng bất động sản gia tăng đột biết trong 8 tháng đầu năm 2022. Ảnh minh họa: H.P

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành Tài chính thừa nhận việc quản lý thuế chuyển nhượng bất động sản vẫn tồn tại nhiều bất cập do quy định quản lý thuế với loại hình kinh doanh này chưa đồng bộ với Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản. Ngoài ra, sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan chưa chặt chẽ.

Về phía người dân cũng chưa hiểu đầy đủ các quy định pháp luật, chưa tự giác nộp thuế và chưa nhận thức hậu quả khi khai thuế không đúng thực tế giá chuyển nhượng.

Cụ thể, với người nộp thuế kê khai, nộp thuế không đúng với giá thực tế chuyển nhượng thì cơ quan thuế có quyền ấn định thuế theo quy định. Tuy nhiên, cơ quan thuế không có chức năng điều tra nên việc thu thập thông tin làm căn cứ ấn định thuế gặp nhiều khó khăn.

Cũng theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, việc ấn định thuế chỉ hiệu quả nếu cơ quan liên quan như công an, thanh tra thu thập đủ chứng cứ chứng minh giao dịch mua bán thực tế, phát hiện kết luận hành vi gian lận, trốn thuế. Đây là căn cứ để cơ quan thuế ấn định thuế.

Nhưng thực tế, một số cơ quan thuế địa phương đã chuyển hồ sơ qua cơ quan cảnh sát điều tra, sau đó cơ quan điều tra lại chuyển hồ sơ để ngành thuế xử lý hành chính do là không đủ căn cứ xác định hành vi trốn thuế.

Một vấn đề khác được lãnh đạo Bộ Tài chính chỉ ra là quy trình tiếp nhận, xử lý hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính khi chuyển nhượng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất thường chậm.

Theo quy định hiện hành, văn phòng đăng ký đất đai địa phương sẽ nhận hồ sơ chuyển nhượng, rồi chuyển qua cơ quan thuế. Nhưng việc chuyển hồ sơ này chậm, dẫn tới áp lực thời gian trả kết quả xác định nghĩa vụ nộp thuế.

Dữ liệu đất đai của các cơ quan quản lý chưa có sự đồng bộ

Ngoài ra, hoạt động quản lý đất đai hiện nay do nhiều cơ quan cùng chịu trách nhiệm, gồm: Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Xây dựng. Nhưng các văn bản quy phạm pháp luật, dữ liệu về đất đai của các cơ quan quản lý hiện chưa đồng bộ và liên thông.

Bên cạnh những vấn đề nêu trên, việc thu thập thông tin để hậu kiểm của cơ quan thuế cũng gặp khó khi người nộp thuế mở nhiều tài khoản ngân hàng, các ngân hàng phản hồi thông tin xác minh chậm ảnh hưởng tới khâu đưa ra giá chuyển nhượng.

Để giải quyết những vấn đề này, ông Phớc cho biết đã đề nghị các địa phương xây dựng hệ số điều chỉnh, dữ liệu bất động sả bộ tiêu chí rủi ro với chuyển nhượng bất động sản để minh bạch, chống thất thu loại thuế này.

Vân Phong