Nhiều dự án giao thông nghìn tỷ ở Cần Thơ vướng mặt bằng

Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Trương Cảnh Tuyên phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: Thanh Liêm - TTXVN

Tại phiên họp về giải ngân vốn đầu tư công của UBND thành phố Cần Thơ diễn ra chiều 14/10, công tác giải phóng mặt bằng được xác định là "nút thắt" lớn nhất khiến tỷ lệ giải ngân của thành phố còn thấp và nhiều dự án trọng điểm bị đình trệ. Tình trạng này thể hiện rõ nhất tại hai dự án giao thông có tổng vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng là dự án nâng cấp, mở rộng 7 km Quốc lộ 91 và dự án cải tạo 5 nút giao thông trọng điểm, vốn đang gần như giậm chân tại chỗ vì không có mặt bằng sạch để thi công.

Tình trạng "vốn chờ mặt bằng" đang là rào cản lớn nhất tại dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 91 (đoạn từ Km0 – Km7) vốn đầu tư 7.238 tỷ đồng khởi công ngày 22/9/2025 và dự án cải tạo 5 nút giao thông trọng điểm tại quận Ninh Kiều (cũ), nay thuộc phường Ninh Kiều và phường Tân An với tổng vốn gần 1.200 tỷ đồng được phê duyệt từ tháng 11/2023.

Trong đó, dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 91 còn 98 trường hợp chưa họp xét tính pháp lý, 156 trường hợp chưa được thông qua hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, 496 trường hợp chưa phê duyệt và 6 công trình hạ tầng kỹ thuật; 565 trường hợp chưa ban hành quyết định thu hồi đất. Trong 377 trường hợp đã có quyết định phê duyệt, còn 152 trường hợp chưa chi trả tiền bồi thường.

Ông Lê Minh Cường - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp (chủ đầu tư dự án nâng cấp, mở rộng 7 km Quốc lộ 91) cho biết, vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng là nguyên nhân chính khiến dự án không thể đẩy nhanh tiến độ. Hiện vẫn còn khoảng 1.300 tỷ đồng vốn giải phóng mặt bằng cho dự án này chưa thể chi trả cho người dân do các phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư chưa được các địa phương phê duyệt.

"Dù Ban đã rất nỗ lực phối hợp, đôn đốc nhưng các thủ tục ở cấp cơ sở còn chậm. Tiền đã có sẵn nhưng không thể giải ngân vì chưa đủ cơ sở pháp lý. Nhà thầu đã sẵn sàng máy móc, nhân lực nhưng không có mặt bằng để triển khai," ông Cường trăn trở.

Theo ông Châu Văn Vũ - Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất thành phố, quá trình giải phóng mặt bằng gặp nhiều vướng mắc trong việc xác định nguồn gốc đất, áp giá đền bù, xây dựng các khu tái định cư... Đặc biệt, sau khi thành phố thực hiện hợp nhất địa giới hành chính, bộ máy nhân sự ở một số xã, phường còn mỏng, chưa có kinh nghiệm trong việc lập hội đồng bồi thường, hội đồng thẩm định giá đất cụ thể, dẫn đến việc hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý bị kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ chung của các dự án.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Chủ tịch UBND thành phố Trương Cảnh Tuyên đã thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, yếu kém, trong đó xác định tiến độ giải ngân vốn đầu tư công chậm là một trong những tồn tại lớn nhất trong 9 tháng qua. Chỉ rõ nguyên nhân trực tiếp và chủ yếu nhất đến từ giải phóng mặt bằng, Chủ tịch UBND thành phố cho rằng việc triển khai mô hình chính quyền hai cấp, dù là chủ trương lớn, đã có những tác động không nhỏ đến bộ máy, gây ra sự cập rập nhất định. Đơn cử, việc kiện toàn bộ máy lãnh đạo của Trung tâm Phát triển Quỹ đất thành phố sau hợp nhất đã có sự chậm trễ, dẫn đến tình trạng "đứng hình một tháng trời", không thể phân công nhiệm vụ, không thể thành lập các hội đồng bồi thường, thẩm định giá đất, gây ách tắc cho hàng loạt dự án.

Dự án nâng cấp, cải tạo 7km Quốc lộ 91 đoạn từ Km0 đến Km7 khởi công ngày 22/9/2025. Ảnh: Thanh Liêm - TTXVN

Để tăng tốc trong quý cuối năm, ông Trương Cảnh Tuyên yêu cầu các sở, ngành, địa phương phải có giải pháp quyết liệt và cụ thể. Sở Tài chính khẩn trương rà soát để tham mưu điều chỉnh kế hoạch vốn, mạnh dạn điều chuyển vốn từ những dự án không có khả năng giải ngân sang các kênh có thể hấp thụ vốn nhanh và hiệu quả hơn. Hai hướng được gợi ý triển khai là bổ sung vốn ủy thác cho Ngân hàng Chính sách xã hội và đặc biệt là tăng vốn điều lệ cho Quỹ phát triển đất. Đây là giải pháp chiến lược nhằm tạo nguồn lực tài chính sẵn có để chủ động ứng vốn cho giải phóng mặt bằng dự án trong giai đoạn tiếp theo.

Nhằm tháo gỡ trực tiếp vướng mắc pháp lý tại cơ sở, Chủ tịch UBND thành phố giao Sở Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành văn bản hướng dẫn chung về các khoản "hỗ trợ khác" trong chính sách bồi thường nhằm tạo một hành lang pháp lý thống nhất, giúp cán bộ cấp xã, phường tự tin, mạnh dạn hơn trong việc phê duyệt phương án đền bù; tránh tâm lý e ngại, không dám ký các quyết định có giá trị cao.

Ông Trương Cảnh Tuyên cũng nhấn mạnh trách nhiệm của người đứng đầu các sở, ngành, địa phương trong việc phải sâu sát, kịp thời hơn nữa để tháo gỡ khó khăn cho chủ đầu tư và cơ sở; quyết tâm hoàn thành ở mức cao nhất kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm 2025.

Theo báo cáo của Sở Tài chính Cần Thơ, lũy kế giải ngân vốn đầu tư công đến ngày 30/9/2025 của thành phố chỉ đạt 34,5% kế hoạch, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu đề ra và thấp hơn 15,5% so với mức trung bình của cả nước. Nguyên nhân của sự chậm trễ này là do bồi thường, giải phóng mặt bằng gặp quá nhiều vướng mắc khiến nhà thầu không thể triển khai thi công đồng bộ, dẫn đến khối lượng công việc hoàn thành không đạt kế hoạch.

Thanh Liêm/vnanet.vn