Nhiều lợi ích mang lại từ một dự án

Cuộc sống của người dân vùng trũng Hải Lăng đổi thay rõ nét nhờ hệ thống đê bao được xây dựng chắc chắn. Ảnh: NT

Vùng trũng Hải Lăng trước đây gồm 12 xã, sau khi sáp nhập hiện nay gồm: Hải Dương, Hải Quế, Hải Ba, Hải Trường, Hải Sơn, Hải Chánh, Hải Hưng, Hải Định, Hải Phong và thị trấn Diên Sanh. Đây là vùng thuộc hạ lưu của các sông Ô Lâu, Thác Ma, Ô Khê, sông Tân Vĩnh Định, cựu Vĩnh Định, Thạch Hãn với dân số hơn 64 nghìn người. Vùng này chiếm gần 5.400/6.700 ha ruộng lúa của huyện và 1/4 diện tích gieo cấy lúa của toàn tỉnh. Hằng năm, ngoài lũ chính vụ thường xuất hiện vào tháng 9, tháng 10, vùng trũng Hải Lăng còn có lũ tiểu mãn, lũ sớm, lũ đầu vụ.

Trước năm 2010, do chưa có hệ thống đê bao bê tông mà chủ yếu đê được đắp bằng đất không an toàn nên chỉ cần vài trận mưa lớn làm nước từ các sông tràn vào ngập đồng đã đe dọa sản xuất, của cải, thậm chí là tính mạng của người dân. Nhằm phòng chống và giảm thiểu tác động của thiên tai đến cuộc sống, tài sản, cơ sở hạ tầng, sinh kế, phát triển bền vững và môi trường cho người dân nơi đây, năm 2008 Tiểu dự án chống lũ cho vùng trũng Hải Lăng thuộc dự án Quản lý rủi ro thiên tai (WB4) được triển khai thực hiện, ngày 30/6/2010 dự án hoàn thành và đưa vào sử dụng. Hơn 10 năm nay, hệ thống đê bao của dự án đã giúp chống lũ, hạn chế việc ngập úng, thuận lợi trong việc đi lại, vận chuyển của người và các loại phương tiện. Do đó, người dân các xã vùng trũng yên tâm phát triển sản xuất, tăng thu nhập, góp phần xây dựng vùng lúa hàng hóa chất lượng cao.

Ông Nguyễn Đức Hương ở xã Hải Phong cho biết: “Trước đây, hằng năm bước vào vụ sản xuất, chúng tôi rất lo lắng vì không biết vụ mùa có tiếp tục bị mất trắng do lũ lụt thường xuyên xảy ra hay không bởi hệ thống đê ở địa phương đắp bằng đất rất dễ bung vỡ khi có nước mạnh tràn vào. Từ khi được nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống đê bao vững chắc dọc cả tuyến các xã vùng trũng, chúng tôi chủ động hơn trong sản xuất, không còn lo cảnh chạy lũ như mọi khi. Việc đi lại để sản xuất, thu hoạch rất thuận lợi nên nhiều vụ lúa ở vùng liên tục cho năng suất, chất lượng cao, giúp nông dân tăng thu nhập, cải thiện đời sống”.

Giải pháp của dự án chống lũ được triển khai năm 2008 ở vùng trũng Hải Lăng là việc nâng cấp xây dựng tuyến đê bao bê tông ngăn lũ dài hơn 56 km, xây dựng và sửa chữa 152 cống, cầu các loại, xây dựng mới 2 trạm bơm tiêu. Tuyến đê được xây dựng nhằm đảm bảo chống lũ sớm, lũ tiểu mãn, lũ đầu vụ đông xuân bảo vệ cho 5.271 ha lúa 2 vụ phía trong đê. Đê được kiên cố hóa 3 mặt bằng các tấm bê tông dày, mặt đê rộng trung bình 4 - 5m, mái và đỉnh đê đảm bảo ổn định khi lũ chính vụ tràn qua. Trên tuyến đê còn bố trí cứ 500 m có một điểm tránh xe ô tô rộng rãi. 10 năm qua, công trình đã hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra, bảo vệ đời sống và sản xuất của người dân thường xuyên ngập lũ. Đây là công trình mang nhiều ý nghĩa bởi sự đa năng, vừa là hệ thống đê chống lũ, vừa là đường giao thông liên xã, liên thôn cho các xã vùng trũng huyện Hải Lăng.

Minh chứng cho thấy, trải qua 2 trận lũ lớn liên tiếp do cơn bão số 9, 10 gây ra cuối năm 2009, những tuyến đê hoàn thành đã tạo điều kiện thuận lợi để người dân vùng trũng chủ động triển khai sản xuất vụ đông xuân 2009 - 2010 đạt năng suất 57tạ/ha; tăng khả năng tiêu thoát lũ, chủ động tiêu úng, đảm bảo kịp thời tổ chức sản xuất, nhằm góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp của địa phương.

Ông Nguyễn Bá Chánh, Giám đốc HTX sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp Văn Quỹ, xã Hải Phong cho biết: “Từ khi được xây dựng tuyến đê mới, người dân vùng trũng rất phấn khởi vì rút ngắn được thời gian gieo cấy, thu hoạch; năng suất, chất lượng lúa cao hơn hẳn những năm trước, đặc biệt là bảo vệ được tài sản, con người. Tuyến đê bê tông an toàn cũng đã giúp bà con rút ngắn thời gian đi lại, sản xuất, yên tâm hơn mỗi khi mùa mưa lũ đến”.

Dự án cũng đã xây dựng 18 nhà tránh lũ (2 tầng) với tổng diện tích 3.600 m2 phục vụ cho việc trú, tránh lũ cho khoảng gần 2.000 người dân, ưu tiên các đối tượng dễ bị tổn thương do thiên tai, nằm ở vùng thường xuyên bị ngập sâu, gia đình neo đơn, người già và trẻ em đồng thời kết hợp làm trường học, nhà sinh hoạt cộng đồng cho người dân trong vùng dự án. Hệ thống thông tin liên lạc, các thiết bị cứu hộ, cứu nạn phục vụ cho công tác PCLB và TKCN cũng được đầu tư giúp cho các xã vùng trũng chủ động trong việc cảnh báo, dự báo và phòng chống lụt. Bên cạnh đó, dự án nâng cấp 2,6 km đường cứu hộ cứu nạn kết hợp quản lý đê Hải Sơn - Hải Tân kết nối cùng với tuyến đường Tân Sơn Hòa tạo nên một hệ thống giao thông liên hoàn trong khu vực nhằm đảm bảo giao thông thông suốt trong mùa mưa bão, đáp ứng kịp thời công tác cứu hộ, cứu nạn, tiếp tế và di dân khẩn cấp khi có yêu cầu, tạo điều kiện cho người dân trong vùng đi lại được thuận tiện, có điều kiện tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp được thuận lợi hơn. Dự án đã góp phần nâng cao về nhận thức cho người dân trong vùng hưởng lợi, giúp chủ động trong kế hoạch sản xuất, tránh được các loại hình thiên tai thường xảy ra trong khu vực, xây dựng được kế hoạch an toàn làng, xã một cách hợp lý nhất để hạn chế những tổn thất do thiên tai gây ra.

Ông Lê Đình Lễ, Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Hải Lăng cho biết: “Sau 10 năm khai thác sử dụng, hiệu quả mang lại của dự án rất rõ, diện tích sản xuất được đảm bảo, tất cả các vụ đều không bị ảnh hưởng lũ lụt. Phương tiện cơ giới đi lại thuận lợi tạo điều kiện cho thâm canh lúa, nhờ vậy năng suất lúa ở các xã vùng trũng tăng từ 50 - 52 tạ/ha trước năm 2010 đến nay lên 65 -70 tạ/ha, đời sống của người dân được nâng cao rõ rệt”.

Ngọc Trang