Nhu cầu cấp bách về nguồn nhân lực số ở Đồng bằng sông Cửu Long

Đào tạo nguồn nhân lực số ở ĐBSCL vẫn đang đối mặt nhiều thách thức.

Thực trạng từ góc nhìn đào tạo

Đào tạo nguồn nhân lực số đang trở thành nhiệm vụ chiến lược của các trường đại học ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Trong khi nhu cầu đang tăng nhanh, khu vực này vẫn đối mặt nhiều thách thức.

Trong Hội thảo khoa học Tham vấn các nhiệm vụ và giải pháp phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số TP Cần Thơ vừa tổ chức, Giáo sư , Tiến sĩ Trần Ngọc Hải, Phó Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ cho biết ĐBSCL đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ trong các lĩnh vực nông nghiệp, logistics, đô thị thông minh, thương mại điện tử và dịch vụ công.

Dù vậy, nguồn nhân lực số của vùng vẫn còn khoảng trống lớn.

Theo ông Trần Ngọc Hải, riêng địa bàn TP Cần Thơ, đô thị hạt nhân của vùng, tỷ lệ lao động được đào tạo bài bản về công nghệ thông tin, AI, dữ liệu lớn và tự động hóa còn thấp. Vì vậy, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghệ mới. Nhiều địa phương thiếu nhân sự đủ trình độ để vận hành hệ thống số, phân tích dữ liệu hay thiết kế mô hình thông minh trong nông nghiệp.

Bên cạnh đó, chương trình đào tạo tại một số cơ sở giáo dục phổ thông và dạy nghề vẫn chưa theo kịp tốc độ chuyển đổi số. Điều này dẫn tới sinh viên đầu vào thiếu nền tảng công nghệ và kỹ năng số cần thiết.

Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Hải cũng cho rằng, nhu cầu nhân lực số trong tương lai sẽ tăng mạnh, đặc biệt ở các ngành liên quan đến trí tuệ nhân tạo, IoT, dữ liệu lớn, năng lượng tái tạo và logistics thông minh. Nếu không chuẩn bị kịp thời, vùng sẽ bỏ lỡ cơ hội phát triển.

Các chiến lược đào tạo

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Trần Ngọc Hải, để giải quyết bài toán nhân lực số, ĐBSCL cần đổi mới mạnh mẽ mô hình đào tạo, chuẩn hóa chương trình theo chuẩn quốc tế, kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp và tăng cường nghiên cứu ứng dụng phục vụ địa phương.

Trao đổi thêm về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Anh Cang, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long cho rằng phát triển nhân lực số phải gắn với mô hình đào tạo với thực tiễn.

Một buổi tuyển sinh tại Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật Vĩnh Long.

Do đó, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long đã xây dựng lộ trình chuyển đổi số toàn diện, hướng tới trở thành trung tâm nghiên cứu, chuyển giao công nghệ phục vụ vùng.

“Chúng tôi đặt mục tiêu đến 2030 phát triển hệ sinh thái đại học thông minh, trong đó 100% giảng viên được trang bị kỹ năng số, giảng dạy đa phương thức; sinh viên được tiếp cận môi trường mô phỏng công nghiệp, phòng lab AI, IoT, tự động hóa, vi mạch và năng lượng số.

Trường đồng thời mở rộng các chương trình đào tạo về công nghệ lõi như AI, IoT, Big Data, điện tử, tự động hóa, logistics số và quản trị năng lượng. Hợp tác quốc tế và liên kết doanh nghiệp được xem là trụ cột nhằm đưa sinh viên vào các dự án thực tế, tăng cường kỹ năng nghề và tinh thần đổi mới sáng tạo”, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Anh Cang nói và đề ra nhóm giải pháp trọng tâm cho đào tạo nguồn nhân lực số.

Trong đó gồm: Cập nhật chương trình theo nhu cầu số hóa doanh nghiệp, tích hợp AI, IoT, an ninh mạng, dữ liệu lớn vào mọi ngành học; Liên kết doanh nghiệp công nghệ, đưa sinh viên vào môi trường thực tế theo triết lý "đại học không ranh giới với thực tiễn";

Phát triển đội ngũ giảng viên số, bồi dưỡng phương pháp giảng dạy mới và năng lực nghiên cứu; Đầu tư hạ tầng số, phòng lab, thư viện số và nền tảng học liệu mở; Bổ sung kỹ năng mềm, ngoại ngữ và tư duy sáng tạo để sinh viên thích ứng linh hoạt; Chính sách học bổng, hỗ trợ khởi nghiệp và định hướng nghề nghiệp số dài hạn.

Các chuyên gia đều cho rằng đối với công tác đào tạo nguồn nhân lực số trong thời đại mới, muốn đi nhanh, phải hợp tác mạnh mẽ giữa nhà nước – trường học – doanh nghiệp; đồng thời tạo cơ chế thu hút chuyên gia công nghệ về làm việc tại vùng.

Vùng ĐBSCL đứng trước cơ hội lớn để bứt phá trong kỷ nguyên số. Với chiến lược đào tạo đúng hướng và sự vào cuộc quyết liệt của các trường đại học, nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ là nền tảng đưa vùng phát triển bền vững, nơi công nghệ trở thành động lực, và con người là trung tâm của đổi mới sáng tạo.

Nguyên Việt