Những bên nhượng bộ trong ba lần chính phủ Mỹ đóng cửa gần đây nhất

Tòa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Chính phủ Mỹ đã chính thức đóng cửa từ 0 giờ 1 phút ngày 1/10 (giờ địa phương, tức 11h01 theo giờ Việt Nam) sau khi Quốc hội và Tổng thống Donald Trump không đạt được thỏa thuận ngân sách, do bất đồng về nguồn tài trợ cho chăm sóc y tế.

Đây là lần đóng cửa đầu tiên kể từ sau đợt đóng cửa kéo dài 35 ngày dài nhất trong lịch sử gần 7 năm trước. Hàng trăm nghìn nhân viên liên bang dự kiến bị ảnh hưởng khi nhiều cơ quan, bộ ngành phải ngừng hoạt động. Tổng thống Trump cáo buộc đảng Dân chủ làm đình trệ các cuộc đàm phán, đồng thời cảnh báo sẽ có thêm các đợt cắt giảm nhân sự công.

Trước đó, Thượng viện Mỹ đã bác bỏ dự luật chi tiêu ngắn hạn kéo dài 7 tuần do Hạ viện thông qua. Đảng Dân chủ, hiện ở thế thiểu số tại cả hai viện, kiên quyết yêu cầu khôi phục hàng trăm tỷ USD cho chương trình bảo hiểm y tế giá rẻ (Obamacare) dành cho người thu nhập thấp, vốn có nguy cơ bị chính quyền Tổng thống Trump xóa bỏ.

Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, khoảng 750.000 công chức có thể phải nghỉ việc tạm thời mỗi ngày và chỉ được trả lương khi chính phủ mở cửa trở lại. Các dịch vụ thiết yếu như bưu chính, quân đội, an sinh xã hội và tem phiếu thực phẩm vẫn tiếp tục hoạt động.

Hiện chưa rõ thời gian Chính phủ Mỹ đóng cửa sẽ kéo dài bao lâu. Thượng viện dự kiến làm việc trở lại cuối tuần này, trong khi Hạ viện vẫn đang trong kỳ nghỉ.

Theo kênh CNN, trước lần đóng cửa ngày 1/10 năm nay, đã có ba lần chính phủ Mỹ bị gián đoạn ngân sách.

Đóng cửa thời chính quyền Tổng thống Bill Clinton

Trong thời gian ông Clinton làm tổng thống, chính phủ Mỹ đã đóng cửa hai lần: lần đầu trong tháng 11/1995 kéo dài 6 ngày và lần hai kéo dài 22 ngày từ tháng 12/1995 đến tháng 1/1996

Hai lần đóng cửa này cộng lại dài 28 ngày. Đây là hai lần đóng cửa được xem là góp phần hồi sinh nhiệm kỳ của ông Clinton, mặc dù ông đã đồng ý đáp ứng yêu cầu của đảng Cộng hòa về cân bằng ngân sách trong bảy năm.

Ông Clinton nhượng bộ để kết thúc lần đóng cửa chính phủ đầu tiên. Đảng Cộng hòa nhượng bộ trong lần thứ hai.

Vào ngày kết thúc ba tuần chính phủ đóng cửa ba tuần (ngày 6/1/1996), tờ The New York Times dùng từ “rút lui” để chỉ đảng Cộng hòa. Phóng viên Michael Wines viết: “Nhưng cuối cùng, việc đóng cửa chính phủ đã bật lại thành một lực lượng mạnh chống lại đảng Cộng hòa, vốn bị nhìn nhận là gây rắc rối cho công chức liên bang và người dân vô tội để đạt mục tiêu chính trị. Sự cứng rắn của ông Clinton trong việc từ chối nhượng bộ, vốn bị xem là yếu kém chính trị suốt năm trước, bỗng trở thành sự can đảm trước vòng vây của đối thủ”.

Đóng cửa thời Tổng thống Barack Obama tháng 10/2013

Lần đóng cửa này diễn ra trong 16 ngày và bên nhượng bộ là các nghị sĩ Cộng hòa.

Các nghị sĩ Cộng hòa bảo thủ như ông Ted Cruz (bang Texas) và ông Mark Meadows (bang North Carolina) đứng dầu một cuộc nổi dậy trong Hạ viện, yêu cầu cắt ngân sách cho Đạo luật Chăm sóc Giá cả Phải chăng (Obamacare). Nhưng khi Tổng thống Obama vẫn tại vị và đảng Dân chủ kiểm soát Thượng viện, nỗ lực này không thành công.

Cuối cùng, đảng Cộng hòa đồng ý cấp ngân sách cho chính phủ ở mức hiện tại, chỉ điều chỉnh nhẹ quy trình xác minh thu nhập cho trợ cấp y tế.

Chủ tịch Hạ viện John Boehner khi đó thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn rằng đảng Cộng hòa đã chấp nhận thất bại: “Chúng tôi đã chiến đấu đúng đắn. Chỉ là không thắng”.

Đóng cửa trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Donald Trump

Lần đóng cửa này diễn ra trong 35 ngày từ tháng 12/2018 đến tháng 1/2019. Tổng thống Trump là người nhượng bộ.

Lần đóng cửa chính phủ lâu nhất trong lịch sử Mỹ xảy ra trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, bắt đầu sau bầu cử 2018, trong giai đoạn chuyển giao khi đảng Cộng hòa mất quyền kiểm soát Hạ viện nhưng trước khi đảng Dân chủ chính thức nắm quyền. Tổng thống Trump muốn có ngân sách cho bức tường biên giới và cảnh báo không ký bất kỳ dự luật chi tiêu nào không bao gồm điều này.

Ngay cả khi đảng Cộng hòa kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện, ông cũng không thể nhận được khoản ngân sách đó. Khi đảng Dân chủ nắm Hạ viện, họ yêu cầu tách thảo luận về ngân sách cho bức tường khỏi dự luật ngân sách chung. Tổng thống Trump cuối cùng đã nhượng bộ.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc