Những điểm nhấn trong kế hoạch thúc đẩy tiêu dùng mới của Trung Quốc

Ba lĩnh vực ưu tiên và 10 điểm nóng tiêu dùng

Giới chức Trung Quốc hồi tuần trước vừa công bố kế hoạch 19 điểm nhằm điều chỉnh tốt hơn giữa cung và cầu hàng tiêu dùng. Động thái này diễn ra trong bối cảnh Bắc Kinh đang nỗ lực tái cân đối nền kinh tế theo hướng tăng trưởng dựa vào tiêu dùng nội địa.

Văn bản do Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT) cùng năm cơ quan khác ban hành hôm thứ Tư (26-11) đã nhấn mạnh vào mục tiêu “hình thành ba lĩnh vực tiêu dùng quy mô ngàn tỉ nhân dân tệ” và “mười điểm nóng tiêu dùng quy mô trăm tỉ nhân dân tệ” vào năm 2027.

Theo đó, các lĩnh vực có quy mô ngàn tỉ nhân dân tệ (tương đương 141,2 tỉ đô la Mỹ) bao gồm sản phẩm dành cho người cao tuổi; ô tô thông minh, xe kết nối thông minh; và thiết bị điện tử tiêu dùng. Ngoài ra, các điểm nóng tiêu dùng bao gồm sản phẩm cho trẻ sơ sinh và trẻ em, thiết bị đeo thông minh, mỹ phẩm, thiết bị thể dục, đồ dùng ngoài trời, thức ăn và đồ dùng cho thú cưng, thiết bị bay không người lái dân dụng, đồ chơi sưu tầm theo xu hướng, trang sức và thời trang phong cách Trung Quốc.

Kế hoạch kéo dài đến năm 2030 này thể hiện quyết tâm của Bắc Kinh trong việc tập trung vào các lĩnh vực được coi là động lực tăng trưởng mới.

Trước đó, hồi tháng 9, Trung Quốc đã công bố mục tiêu phát triển ngành thể thao trị giá 7.000 tỉ nhân dân tệ vào năm 2030, thông qua các biện pháp như tổ chức thêm sự kiện thể thao và mở rộng nguồn cung các sản phẩm liên quan.

Tương tự, “nền kinh tế bạc” - hướng tới người cao tuổi - đang nổi lên khi Trung Quốc đối mặt với tình trạng già hóa dân số nhanh chóng. Kế hoạch mới kêu gọi phát triển các sản phẩm “thiết yếu và cấp bách”, như robot chăm sóc người già, giường y tế đa chức năng và thiết bị theo dõi sức khỏe.

Ô tô - một trong những ngành tiêu dùng lớn nhất, cũng sẽ là trọng tâm để mở rộng nhu cầu. Theo ông Yang Nie, Phó Cục trưởng Cục Vận hành thị trường và Thúc đẩy tiêu dùng thuộc Bộ Thương mại Trung Quốc, “các nỗ lực chính sách sẽ bao gồm thí điểm cải cách lưu thông, mở rộng thị trường xe đã qua sử dụng, phát triển các hoạt động hậu mãi như độ xe, cho thuê xe, đua xe thể thao và xe cắm trại”.

Ngoài các mặt hàng lớn như ô tô, đồ gia dụng và nội thất, Bộ Thương mại Trung Quốc cũng sẽ thúc đẩy các hình thức tiêu dùng mới và tạo môi trường tiêu dùng quốc tế hóa hơn, ông Yang cho biết thêm.

Giải quyết bài toán mất cân đối cung cầu

Đằng sau việc lựa chọn 13 lĩnh vực ưu tiên là tình trạng “mất cân đối” giữa cung và cầu trên thị trường tiêu dùng Trung Quốc. Theo China Business News, Trung Quốc hiện có khoảng 230 triệu mặt hàng tiêu dùng. Khoảng 100 nhóm sản phẩm, bao gồm đồ gia dụng, đồ nội thất, quần áo và thiết bị thể thao, đứng đầu thế giới về sản lượng.

Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc thừa nhận, dù sản lượng ở mức rất cao, nhiều sản phẩm mà người tiêu dùng thực sự muốn vẫn chưa được cung cấp đầy đủ. Thứ trưởng MIIT Xie Yuansheng cho biết: “Tổng thể cung vượt cầu, nhưng nguồn cung hàng hóa thương hiệu cao cấp còn thiếu, và trong khi động lực tăng trưởng đang thay đổi, các sản phẩm mới, đặc sắc, chất lượng cao vẫn chưa đủ nhiều”.

Để giải quyết thách thức này, kế hoạch hành động mới đã đưa ra các giải pháp trên năm phương diện: mở rộng tăng trưởng, khai thác tiềm năng thị trường hiện có, phát triển thị trường ngách, thúc đẩy các kịch bản, hình thức tiêu dùng mới, và cải thiện quản lý thị trường.

Ông Zhu Keli, Giám đốc Viện Kinh tế mới Trung Quốc, cho rằng cốt lõi của sự thích ứng cung - cầu nằm ở khả năng của phía cung trong việc nắm bắt chính xác và phản ứng nhanh với thay đổi sở thích người tiêu dùng.

Một bước đi quan trọng là nâng cấp chuỗi công nghiệp để tăng tính linh hoạt - ví dụ như cải tiến nền tảng sản xuất trong ngành ô tô, cho phép sản xuất nhiều mẫu xe trên cùng một dây chuyền, hoặc các doanh nghiệp may mặc ứng dụng công nghệ số để hỗ trợ sản xuất theo đơn hàng nhỏ, đa chu kỳ, tùy chỉnh.

“Loại chuỗi cung ứng linh hoạt này giúp doanh nghiệp giữ được lợi thế về quy mô đồng thời đáp ứng nhu cầu thị trường ngách, tạo nền tảng kỹ thuật vững chắc để cân bằng cung - cầu”, ông Zhu nhận định.

Những kỳ vọng về sự cải thiện tiêu dùng nội địa

Trung Quốc đang đặt tiêu dùng vào trung tâm của chiến lược thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đối phó với áp lực giảm phát trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang. Trong năm ngoái, tiêu dùng đóng góp 44,5% vào tăng trưởng kinh tế và chiếm 56,6% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới - thấp hơn đáng kể so với nhiều nền kinh tế tiên tiến khác.

Sức khỏe tiêu dùng nội địa của Trung Quốc hiện vẫn đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi khủng hoảng bất động sản kéo dài và tăng trưởng tiền lương yếu, khiến niềm tin người dân sụt giảm và nhu cầu chi tiêu trì trệ. Chương trình hỗ trợ đổi hàng tiêu dùng như đồ gia dụng từng tạo ra hiệu ứng tích cực cho chi tiêu, nhưng tác động này đã giảm mạnh sau giai đoạn khởi đầu, cho thấy động lực phục hồi còn chưa bền vững.

Các số liệu thống kê mới nhất cho thấy, tăng trưởng doanh số bán lẻ đã chậm lại trong những tháng gần đây. Trong tháng 10, doanh số bán lẻ chỉ tăng 2,9% so với cùng kỳ năm ngoái, thấp hơn so với mức tăng 3% trong tháng 9. Còn theo báo cáo vừa được Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố hôm Chủ nhật (30-11), chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của lĩnh vực phi sản xuất, bao gồm dịch vụ và xây dựng, đã giảm từ 50,1 trong tháng 10 xuống 49,5, mức thấp nhất kể từ tháng 12-2022.

Trong bối cảnh đó, kế hoạch hành động mới được kỳ vọng sẽ mang lại những động lực mới cho tiêu dùng nội địa của đất nước tỷ dân. Giới chức Trung Quốc tin tưởng, “tỷ lệ đóng góp của tiêu dùng vào tăng trưởng kinh tế sẽ tăng dần đều” đến năm 2030.

Thị trường chứng khoán cũng ứng tích cực với kế hoạch của chính phủ. Pop Mart International Group đã dẫn đầu đà tăng của nhóm cổ phiếu tiêu dùng Trung Quốc sau khi Bắc Kinh công bố các biện pháp mới nhằm thúc đẩy tiêu dùng. Hôm thứ Năm tuần trước (27-11), cổ phiếu của hãng sản xuất đồ chơi này ghi nhận phiên tăng mạnh nhất trong ba tháng, có thời điểm vọt lên 10% nhờ tâm lý lạc quan của nhà đầu tư.

Các cổ phiếu cùng ngành như Bloks Group và Miniso Group cũng tăng mạnh hơn 4%. Ngoài ra một số cổ phiếu khác được hưởng lợi bao gồm thương hiệu mỹ phẩm Mao Geping Cosmetics và nhà sản xuất trang sức Laopu Gold, tất cả đều thuộc các lĩnh vực được nhấn mạnh trong kế hoạch thúc đẩy tiêu dùng của Trung Quốc.

“Diễn biến tích cực từ thông báo của chính phủ đã cải thiện tâm lý chung đối với tiêu dùng”, ông Jeff Zhang, một chuyên gia phân tích của Morningstar nhận định. Các biện pháp thúc đẩy tiêu dùng cũng là một phần nguyên nhân (cùng với việc áp dụng AI và cải cách quản trị doanh nghiệp) khiến các chuyên gia JPMorgan Chase quyết định nâng khuyến nghị cổ phiếu Trung Quốc lên mức “tăng tỷ trọng”, với nhận định tiềm năng tăng giá trong năm tới vượt xa rủi ro suy giảm.

Nguồn: Global Times, China Daily, Yicai Global, Bloomberg, SCMP

Lạc Diệp