Những 'điểm nóng' công nghệ trong năm 2026

Vài năm gần đây các lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI) và robot, lượng tử rất được chú trọng nên trở thành “điểm nóng” thu hút đầu tư và cạnh tranh gay gắt. Sang đến năm 2026, nhiều khả năng chúng vẫn được ưu tiên, ghi nhận thêm tiến bộ công nghệ đáng mừng hơn nữa.

Bán dẫn

Dự kiến cuộc cạnh tranh bán dẫn Mỹ - Trung sẽ tiến sâu vào giai đoạn chia rẽ mạnh mẽ. Tuy xem Trung Quốc là đối thủ trực tiếp, Mỹ mới đây lại lùi thời hạn áp thuế với chip Trung Quốc đến ngày 23.6.2027. Mặc dù vậy chính quyền Tổng thống Donald Trump chắc chắn không dỡ bỏ mà còn tiếp tục siết chặt khả năng tiếp cận máy quang khắc EUV lẫn chip AI (các dòng kế nhiệm Nvidia H100) của đối thủ. Đáp lại quốc gia tỷ dân tiếp tục cố gắng tự chủ chip tiên tiến bằng cách nâng cấp công nghệ tạo mẫu đa lớp bằng tia cực tím sâu (DUV) và đa phơi sáng nhằm tăng mật độ bóng bán dẫn dù chip chỉ dùng tiến trình 7nm hoặc 5nm. Mật độ bóng bán dẫn tăng giúp cải thiện hiệu năng, nhưng đẩy giới hạn của thiết bị DUV dễ làm tăng tỷ lệ lỗi dẫn đến giảm sản lượng – bài toán kỹ thuật mà Trung Quốc cần tìm lời giải khi không thể tiếp cận chip tiến trình 3nm hay 2nm.

Mỹ sẽ đẩy mạnh đưa sản xuất về nước thông qua Đạo luật CHIPS, các nhà máy của TSMC và Intel tại bang Arizona dự kiến đi vào hoạt động ổn định. Trong khi đó Trung Quốc tập trung vào giải pháp đóng gói chip tiên tiến để bù đắp thiếu hụt về thiết bị.

Rủi ro địa chính trị thúc đẩy làn sóng dịch chuyển nhà máy bán dẫn. Hoạt động lắp ráp chip có thể chuyển sang nơi ít bất ổn hơn như Hàn Quốc, Ấn Độ, Việt Nam, Mexico.

Ngành bán dẫn năm 2026 có thể tăng trường 10,24% - Ảnh: AzoNano

Theo trang Technode, ngành bán dẫn đến năm 2030 sẽ đạt giá trị 1,29 nghìn tỷ USD – tương ứng mức tăng trưởng 10,24% vào năm 2026. Nhu cầu xe điện tại Mỹ dẫn đến nhu cầu chip dùng cho ô tô gia tăng, còn châu Á cần chip để mở rộng cơ sở hạ tầng 5G. Một động lực thúc đẩy tăng trưởng khác là chip dùng cho các tính năng AI.

Về mặt công nghệ, không chỉ mong đợi chip mạnh mẽ hơn, thuật toán máy học có thể hỗ trợ đắc lực hơn cho tự động hóa thiết kế điện tử (EDA) – thể hiện cách tiếp cận mới trong thiết kế và chế tạo mạch tích hợp một cách hiệu quả mà lại cắt giảm chi phí. EDA giúp giảm thiểu lỗi đồng thời tiết kiệm tài nguyên, thời gian lẫn công sức thiết kế. Công tác kiểm tra thiết kế trên mạch cũng dễ dàng hơn.

Chip ngày càng thu nhỏ kích thước khiến việc chế tạo và kiểm soát chất lượng trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi kỹ thuật tiên tiến cùng thiết bị hiện đại vô cùng đắt đỏ. Giới doanh nghiệp trong ngành dự báo chi phí sản xuất năm tới sẽ tăng cao để đáp ứng tiến trình công nghệ thế hệ tiếp theo.

AI và robot

Theo ARM, trong năm tới AI vật lý (AI tích hợp vào phần cứng như cảm biến, robot) sẽ không còn ở trong phòng thí nghiệm mà được thương mại hóa rộng rãi, đặc trưng bởi robot sở hữu khả năng cảm nhận, suy luận và tương tác với môi trường xung quanh.

Robot hình người đa năng có thể bắt đầu “làm việc” tại nhà cùng bệnh viện. Công ty 1X Technologies chuẩn bị giao số trợ lý gia đình NEO đầu tiên vào đầu năm 2026.

Dịch vụ taxi tự lái cũng sắp mở rộng. Hãng Waymo đặt mục tiêu cung cấp 1 triệu chuyến đi mỗi tuần, mở rộng hoạt động sang Luân Đôn và Tokyo.

Tự động hóa chắc chắn không dừng lại. Robot AI hoạt động theo mô hình cộng tác cùng con người sẽ trở nên khả thi với doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp họ xử lý tác vụ như phân loại hàng hay kiểm tra chất lượng.

Suy luận thời gian thực sẽ trở thành tiêu chuẩn, cho phép robot ra quyết định trong tích tắc nhờ khả năng xử lý dữ liệu tại chỗ chứ không cần truyền về máy chủ đám mây.

Tiến bộ về AI và robot hứa hẹn thúc đẩy gia tăng số lượng nhà máy “không đèn” tại châu Á. Năng suất ngành kho vận dự kiến tăng 25% bằng cách tự động hóa quy trình nhiều bước bấy lâu nay.

Tự động hóa đem lại lo ngại về việc làm. Diễn đàn Kinh tế thế giới ước tính AI thay thế khoảng 85 triệu việc làm vào năm 2026, đặc biệt ở lĩnh vực sản xuất cùng bán lẻ.

AI đem lại thêm sức mạnh cho robot - Ảnh: Getty Images

Lượng tử

Viện Khoa học dữ liệu Mỹ dự đoán 2026 là năm lượng tử chuyển từ công nghệ tiềm năng sang sản phẩm thực tế. Theo công ty McKinsey&Co, ngành này đang hướng đến cải thiện tính mạch lạc, khả năng kết nối lẫn độ tin cậy tổng thể của hệ thống thay vì chỉ tăng số qubit.

Các thuật toán lượng tử phục vụ ứng dụng AI sẽ chiếm một phần đáng kể trong doanh thu ngành lượng tử toàn cầu. Máy tính lượng tử giúp tăng tốc đào tạo mô hình AI, giải quyết những vấn đề phức tạp mà máy tính truyền thống chưa xử lý hiệu quả. Doanh nghiệp có thể sắp được tiếp cận sức mạnh của lượng tử thông qua dịch vụ đám mây (IBM, AWS, Microsoft) thay vì tự xây dựng cơ sở hạ tầng.

Viễn thông

Công nghệ 5.5G được dự báo sẽ bước vào giai đoạn triển khai thương mại quy mô lớn trên toàn cầu vào năm 2026, đem lại tốc độ tải nhanh gấp 10 lần 5G tiêu chuẩn đồng thời hỗ trợ đắc lực hơn mạng lưới internet vạn vật (IoT) như xe tự hành hay nhà máy thông minh.

5.5G đóng vai trò bước đệm cho 6G dựa trên AI. Dự kiến năm tới sẽ có tiêu chuẩn toàn cầu và kiến trúc tích hợp trí tuệ nhân tạo cho công nghệ viễn thông tương lai này. AI giúp 6G kết hợp khả năng liên lạc với cảm biến không gian (ISAC), cho phép mạng “nhìn thấy” và hiểu bối cảnh môi trường xung quanh để hỗ trợ xe tự hành, robot và bản sao kỹ thuật số.

Internet gia đình lẫn doanh nghiệp cũng sắp chuyển sang chuẩn Wi-Fi 7 hoặc Wi-Fi 8 phiên bản đầu, tận hưởng băng thông cao đủ sức phục vụ tác vụ AI hay phát trực tuyến độ phân giải 16K.

Kết nối trực tiếp giữa thiết bị với vệ tinh nhiều khả năng sẽ trở thành tính năng tiêu chuẩn. Mạng lưới vệ tinh quỹ đạo Trái đất tầm thấp (LEO) cho phép gọi thoại, nhắn tin lúc khẩn cấp chẳng cần phần cứng chuyên dụng.

Cẩm Bình