Những điểm then chốt châu Âu muốn viết lại trong kế hoạch hòa bình của Mỹ dành cho Nga - Ukraine

Binh sĩ Ukraine gần "chảo lửa" Pokrovsk. (Ảnh: Reuters)

Cụ thể, các nước châu Âu không đồng tình với đề xuất của Mỹ về việc phân chia lãnh thổ. Theo đề xuất này, Ukraine sẽ thừa nhận quyền kiểm soát của Nga ở các khu vực chiến lược quan trọng như Donbass và Crimea.

Ngoài ra, đề xuất về việc giảm quy mô quân đội Ukraine, vốn nhỏ hơn rất nhiều so với quân đội Nga, cũng cần được thảo luận.

Theo tờ Bild, điều khiến Thủ tướng Đức Friedrich Merz không hài lòng là kế hoạch của Tổng thống Trump liên quan đến các tài sản của Nga bị đóng băng. Kế hoạch nêu rõ, tài sản bị đóng băng sẽ được sử dụng theo cách sau: 100 tỷ USD sẽ được đầu tư vào các nỗ lực tái thiết và đầu tư do Mỹ dẫn đầu tại Ukraine. Mỹ sẽ nhận được 50% lợi nhuận từ dự án này. Châu Âu sẽ bổ sung 100 tỷ USD để tăng tổng vốn đầu tư dành cho việc tái thiết Ukraine. Số tài sản Nga bị đóng băng còn lại sẽ được đầu tư vào một quỹ đầu tư riêng biệt giữa Mỹ và Nga, nhằm thực hiện các dự án chung.

Ông Merz là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ việc Liên minh châu Âu (EU) biến một phần đáng kể số tiền này thành khoản vay lớn cho Ukraine.

Manfred Weber, Chủ tịch đảng Nhân dân châu Âu tại Nghị viện châu Âu, cũng đã kêu gọi những thay đổi đáng kể đối với kế hoạch hòa bình của Mỹ: “Đây là thời điểm lịch sử. Đây không phải là về Ukraine - mà là về an ninh của tất cả chúng ta”.

“Mọi người đều mong muốn hòa bình, nhưng nó phải bền vững. Có ba vấn đề. Thứ nhất, Ukraine phải được tự quyết định về chủ quyền, việc liệu có nên nhượng lại lãnh thổ hay không, điều này không thể được áp đặt lên Ukraine. Thứ hai, Ukraine phải được củng cố về mặt quân sự, chứ không phải bị làm suy yếu. Và thứ ba, chúng ta phải biến EU thành một Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) của châu Âu. Chúng ta không thể tiếp tục dựa dẫm vô điều kiện vào Mỹ nữa", ông Weber nói.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đưa ra quan điểm tương tự, rằng biên giới của Ukraine không thể bị thay đổi bằng vũ lực, quân đội của nước này không thể bị bỏ mặc để dễ bị tấn công và Liên minh châu Âu phải đóng vai trò trung tâm trong một thỏa thuận hòa bình cho Ukraine.

Ngày 23/11, các quan chức Ukraine, Mỹ và châu Âu đã tập trung tại Geneva để thảo luận về kế hoạch hòa bình của Washington. Về phía Mỹ, có Ngoại trưởng Marco Rubio, đặc phái viên Steve Witkoff và Bộ trưởng Lục quân Mỹ Daniel Driscoll. Về phía Ukraine, phái đoàn do Chánh Văn phòng Tổng thống Andriy Yermak dẫn đầu.

Ông Yermak cho biết, phái đoàn của ông đã gặp các cố vấn an ninh quốc gia từ Anh, Pháp và Đức và sau đó sẽ hội đàm với Mỹ .

"Chúng tôi hy vọng sẽ hoàn tất các chi tiết cuối cùng để đưa ra một thỏa thuận có lợi cho Ukraine", một quan chức Mỹ cho biết. "Sẽ không có gì được thống nhất cho đến khi hai tổng thống Mỹ và Ukraine gặp nhau".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hoan nghênh các nỗ lực ngoại giao tại Geneva, nói rằng ông hy vọng chúng sẽ dẫn đến một kết quả. "Cần phải chấm dứt đổ máu, và chúng ta phải đảm bảo rằng xung đột sẽ không bao giờ bùng phát trở lại", ông phát biểu trên mạng xã hội X.

Minh Hạnh