Những 'hạt sạn' trong hành trình xây dựng Thủ đô 'Xanh - Sạch – Đẹp'

Gánh nặng mang tên “xe gom thô sơ”

Công cuộc hiện đại hóa của ngành môi trường Hà Nội đang diễn ra mạnh mẽ, với việc thay thế xe gom cũ bằng thùng rác composite tại nhiều quận trung tâm. Tuy nhiên, tại các tuyến phố nhỏ, ngõ ngách sâu và một số khu vực ngoại thành, phương tiện thu gom chính vẫn là xe gom ba bánh hoặc xe đẩy thô sơ.

Không khó để bắt gặp hình ảnh công nhân môi trường điều khiển xe máy... kéo theo một xe gom rác thô sơ tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Ảnh chụp trên phố Hoàng Văn Thái.

Thế nhưng, với thiết kế thường không có nắp đậy hoặc nắp đậy không kín, những xe này dẫn đến tình trạng rác thải lộ thiên, phát tán mùi hôi và đặc biệt là rò rỉ nước rỉ rác xuống lòng đường. Nước rỉ rác không chỉ gây ô nhiễm không khí mà còn làm mất vệ sinh, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và sức khỏe cộng đồng. Mặt khác, xe gom thô sơ không có khả năng phân loại; rác hữu cơ, rác vô cơ và rác tái chế bị đổ chung một chỗ ngay từ đầu.

Theo ghi nhận của phóng viên, không chỉ là “gánh nặng” cho nỗ lực đảm bảo vệ sinh môi trường, sự tồn tại và quá trình hoạt động của các loại phương tiện trên còn gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Cụ thể, tại nhiều tuyến đường, không khó để bắt gặp hình ảnh công nhân môi trường điều khiển xe máy... kéo theo một xe gom rác thô sơ, len lỏi giữa phố; hay tình trạng xe cuốn ép rác ngang nhiên đi, dừng đỗ ngược chiều để thu gom rác.

Anh Nguyễn Thanh Thắng (phường Định Công) chia sẻ, theo quy định, các xe thu gom sẽ đi dọc tuyến đường để nhân viên thu gom rác thải tập kết trên vỉa hè. Thế nhưng, trên phố Trần Hòa, xe cuốn ép rác đang di chuyển bên lề phải lại sẵn sàng chạy sang làn lề trái, đi và dừng đỗ ngược chiều để thu gom rác, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông.

Theo chuyên gia môi trường, những hành động này không chỉ đe dọa trực tiếp đến tính mạng của công nhân mà còn cản trở tầm nhìn, gây khó khăn cho các phương tiện khác lưu thông, đặc biệt là ô tô và xe máy tốc độ cao. Sự tồn tại của hình thức vận chuyển lạc hậu, tạm bợ này không chỉ đi ngược lại mục tiêu xây dựng Thủ đô văn minh mà còn làm xấu đi hình ảnh ngành môi trường đô thị.

Trách nhiệm chung cho Thủ đô văn minh

Theo tìm hiểu của phóng viên, trước tình trạng xe thu gom rác gây ô nhiễm môi trường, vi phạm các quy định của Luật trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các lực lượng chức năng Thủ đô đã nhiều lần tổ chức ra quân, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Song, tình trạng trên chỉ được chấn chỉnh một thời gian rồi lại tiếp tục tái diễn.

Trên phố Trần Hòa xe cuốn ép rác ngang nhiên đi, dừng đỗ ngược chiều để thu gom rác.

Liên quan đến vấn đề này, một số chuyên gia trong lĩnh vực môi trường cho rằng, để giải quyết triệt để những bất cập trên, Hà Nội và các đơn vị môi trường cần hoàn thành sớm việc thay thế và đồng bộ hóa thiết bị thu gom, vận chuyển rác thải. Trong đó, các đơn vị cần khẩn trương thay thế toàn bộ xe gom thô sơ bằng thùng rác composite kín khít hoặc các loại xe thu gom nhỏ gọn, chuyên dụng, có động cơ điện, phù hợp với các tuyến đường, ngõ hẻm. Quá trình thay thế phải đảm bảo tính đồng bộ về kỹ thuật, tiêu chuẩn vệ sinh, và khả năng phân loại.

Ngoài ra, Hà Nội cần xây dựng các trạm trung chuyển rác nhỏ gọn, kín đáo tại các khu vực nội thành. Rác được thu gom bằng phương tiện nhỏ (như xe đạp điện, xe điện mini) và nhanh chóng đưa về trạm trung chuyển, sau đó được xe cuốn ép lớn vận chuyển đến nơi xử lý. Mô hình này giúp giảm thiểu thời gian xe lớn dừng đỗ trên đường phố và xóa bỏ tình trạng thu gom thô sơ trên các tuyến đường chính.

PGS.TS Bùi Thị An - Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng, cho rằng, Hà Nội cần rà soát, quy định lại giờ thu gom rác một cách khoa học, tránh các khung giờ cao điểm giao thông. Tại các tuyến đường lớn, cần nghiêm cấm việc dừng đỗ thu gom ngược chiều hoặc ở các vị trí dễ gây cản trở.

Bên cạnh đó, cần áp dụng công nghệ số để giám sát vị trí, lộ trình và thời gian thu gom của các xe chuyên dụng, đảm bảo việc tuân thủ quy định về an toàn giao thông và tuyến đường. Công nghệ cũng giúp tối ưu hóa tuyến đường, giảm thiểu thời gian di chuyển và dừng đỗ không cần thiết. Ngoài ra, cần có sự kiểm soát và chế tài nghiêm ngặt, chấm dứt hoàn toàn hình thức vận chuyển rác bằng cách dùng xe máy kéo xe gom thô sơ, bảo vệ an toàn cho cả công nhân và cộng đồng.

Bởi, chỉ khi những chiếc xe gom thô sơ được thay thế bằng phương tiện hiện đại, an toàn và công tác thu gom được tổ chức khoa học, tuân thủ nghiêm ngặt luật giao thông, Hà Nội mới thực sự xóa bỏ được những "nốt trầm" và hoàn thiện bức tranh đô thị văn minh, hiện đại.

Vân Nhi