Những hiểm họa khó lường khi phụ huynh giao xe cho con tự lái đến trường

Gần đây xảy ra nhiều vụ tai nạn giao thông mà người gây ra tai nạn là học sinh chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện theo quy định pháp luật (khoản 1 Điều 56 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024).

Nhiều phụ huynh dù biết hành vi giao xe máy cho con khi con chưa đủ điều kiện điều kiển xe là sai luật nhưng vẫn “nhắm mắt cho qua”, thậm chí còn xem như “tập cho con sớm biết lái xe”. Chính vì suy nghĩ này mà khi xảy ra hậu quả đáng tiếc, cả học sinh lẫn phụ huynh phải đối mặt với nhiều trách nhiệm pháp lý như có thể bị xử lý vi phạm hành chính, thậm chí là bị truy cứu trách nhiệm hình sự, cạnh đó còn phải bồi thường thiệt hại dân sự.

Sai 1 ly có thể đi 1 dặm

Chị HD (ngụ TP.HCM) chia sẻ: “Do nhà xa, cháu đi xe đạp không nổi, còn mua xe điện thì đắt, trong khi nhà sẵn có chiếc xe máy cũ để không. Vậy là tôi đành cho con chạy đi học. Thú thật, mình biết là sai nhưng nghĩ cũng chẳng sao, con đi đường quen mà”.

Một phụ huynh ở Phú Thọ bị khởi tố vì giao xe cho con khi con chưa đủ điều kiện điều khiển xe, sau đó con gây tai nạn giao thông chết người.

Một phụ huynh khác ở TP.HCM cũng thừa nhận từng giao xe cho con vì nghĩ "nếu có bị công an xử lý thì cũng chỉ bị phạt hành chính"; sau này mới biết nếu chẳng may xảy ra tai nạn thì cha mẹ cũng phải chịu trách nhiệm.

Nhiều phụ huynh tâm sự với PV rằng sở dĩ họ đánh liều giao xe cũng vì việc mưu sinh bận rộn không thể đưa đón con đi lại nhiều lần trong ngày, cùng với đó là suy nghĩ con đã lớn, chạy một đoạn ngắn chắc không sao. Chính các con còn nói nhiều bạn bè được phụ huynh cho chạy xe máy đi học, nghe vậy thấy cũng ổn..!”.

Anh HL (Vĩnh Long) thì nhìn nhận thẳng thắn: “Nhiều gia đình ở nông thôn cũng vậy, cha mẹ đi làm đồng xa, không ai chở con. Con năn nỉ quá, mình đành cho chạy. Biết là nguy hiểm nhưng nghĩ trước sau gì nó cũng phải học lái, thôi cho tập sớm. Giờ nhìn lại, tôi thấy mình đã quá chủ quan. Đợi đến lúc có chuyện thì hối hận cũng muộn rồi”.

Những chia sẻ trên phản ánh một thực tế là nhiều phụ huynh biết rõ việc giao xe cho con chưa đủ điều kiện điều khiển xe là vi phạm, nhưng vì hoàn cảnh hoặc tâm lý dễ dãi, chủ quan mà bỏ qua. Chính sự dễ dãi này của phụ huynh khiến tai nạn giao thông liên quan đến học sinh ngày càng gia tăng.

Con vi phạm, cha mẹ cùng gánh

Trao đổi với PV, luật sư Vũ Duy Nam, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết việc giao xe cho người chưa đủ điều kiện điều khiển xe vừa vi phạm pháp luật vừa tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm cho bản thân con và những người tham gia giao thông khác.

Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, hành vi giao xe cơ giới, xe máy chuyên dùng cho người không đủ điều kiện theo quy định của pháp luật để điều khiển xe tham gia giao thông đường bộ là hành vi bị nghiêm cấm (khoản 1, khoản 7 Điều 9).

Về phía người điều khiển xe, nếu chưa đủ tuổi hoặc chưa có giấy phép mà vẫn điều khiển xe máy (kể cả xe máy điện) thì có thể bị xử lý hành chính như phạt cảnh cáo, phạt tiền (Điều 18 Nghị định 168/2024).

Nếu không may gây hậu quả nghiêm trọng (làm chết người, thương tích nặng, thiệt hại lớn về tài sản), học sinh (từ đủ 16 tuổi trở lên) có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 BLHS. Hình phạt đối với tội này có thể là cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 15 năm tùy mức độ hậu quả.

Trường hợp chưa đủ tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định thì học sinh vẫn có thể bị xử lý hành chính như cảnh cáo, giáo dục tại địa phương và phải chịu trách nhiệm dân sự bồi thường thiệt hại...

Về phía người giao xe (chủ xe đồng thời là phụ huynh), nếu giao xe cho con khi con chưa đủ điều kiện điều khiển xe theo quy định (bao gồm cả trường hợp người điều khiển phương tiện có giấy phép lái xe nhưng đang trong thời gian bị tước quyền sử dụng) thì sẽ bị phạt hành chính về hành vi "giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định điều khiển xe tham gia giao thông" (khoản 10 Điều 32 Nghị định 168/2024); hoặc thậm chí là bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ (Điều 264 BLHS).

Ngoài ra, phụ huynh còn có trách nhiệm bồi thường dân sự nếu con chưa đủ 15 tuổi, hoặc con từ 15 đến chưa đủ 18 tuổi nhưng không có tài sản để bồi thường.

Điều 584, 585, 589, 601 BLDS 2015 quy định về chủ thể phải bồi thường, mức bồi thường, hình thức bồi thường, thiệt hại phải bồi thường, trách nhiệm liên đới bồi thường của phụ huynh...

Giao xe cho con và hậu quả nghiêm trọng

Ngày 9-7-2025, tại Phú Thọ, Nguyễn Minh Hiếu (sinh năm 2007) mượn xe máy của cha, gây tai nạn làm hai người tử vong.

HUỲNH THƠ