Niềm vui tương phùng ngày trở về sau những lầm lỗi

Phạm nhân mang án chung thân được đặc xá sau hơn 29 năm chấp hành án

Ông Bùi Hữu Phát (sinh năm 1971, thường trú đường Phạm Thế Hiển, phường Rạch Ông, TP Hồ Chí Minh) mang án Chung thân bởi các tội danh: Giết người, Cướp tài sản, Trốn khỏi nơi giam, chia sẻ bản thân ông đã có nhiều lúc nghĩ rằng sẽ chẳng bao giờ có ngày mình được ra trại, được trở về đời thường. Nhưng sau khoảng thời gian chấp hành án tới 29 năm 4 tháng 23 ngày, mới đây ngày 1/9/2025, ông đã vui mừng chảy nước mắt vì nhận được quyết định đặc xá của Chủ tịch nước…

Đại tá Lê Thế Tý, Giám thị Trại giam Xuyên Mộc, trao quyết định đặc xá cho các phạm nhân

Vốn là một người không biết chữ, lại lêu lổng từ nhỏ, ông Phát có một bản lý lịch “cộm cán” ngay từ bé với 3 tiền án khi chỉ mới 18 tuổi. Trong đó, năm 1989, tức là khi mới 18 tuổi, ông Phát đã phạm tội Trộm cắp tài sản XHCN và Tòa án nhân dân (TAND) huyện Nhà Bè (cũ) xét xử, tuyên phạt 12 tháng tù giam. Cùng năm này, TAND quận 8 (cũ) cũng xét xử và tuyên phạt ông Phát 18 tháng tù vì tội Trộm cắp tài sản công dân. 3 năm sau (1992), ông Phát tiếp tục phạm tội Trộm cắp tài sản công dân và bị TAND TP Hồ Chí Minh xét xử, tuyên phạt 4 năm tù giam.

Và khi vừa hết thời gian chấp hành án, vào ngày 3/3/1996, tại khu vực cầu Rạch Ông (quận 8 cũ), với bản tính hung hăng, ông Phát cùng với đồng bọn đã tấn công một người đàn ông để cướp tài sản. Trong đó, ông Phát đã dùng một cây gỗ đập nhiều cái lên đầu một người đàn ông tên T. làm người này gục ngay tại chỗ rồi ông Phát cùng đồng bọn lột một đồng hồ đeo tay và chiếc xe Cup 78 của nạn nhân.

Sau đó, ông Phát cùng đồng bọn đi cầm chiếc đồng hồ và bán chiếc xe máy của nạn nhân để lấy 4,5 chỉ vàng 24k rồi chia nhau tiêu xài ăn chơi...

Hơn 20 ngày sau, vào ngày 26/3/1996, tại khu vực hẻm 100 Dương Bá Trạc, quận 8 cũ, ông Phát lại dùng dao Thái Lan dí vào cổ một người uy hiếp, sau đó dùng dao đâm vào bụng một nhát buộc nạn nhân phải đưa 100 ngàn đồng và một hộp quẹt ga. Tiếp đó, vào ngày 2/4/1996, tại khu vực cầu Rạch Ông, ông Phát gọi người bán bánh ngọt đến mua bánh nhưng không trả tiền mà còn móc túi lấy 210 ngàn đồng của người bán; bị phản ứng thì ông Phát liền dùng mã tấu chém một nhát vào vai phải của người bán…

Với những tội trạng như vậy, ông Phát bị bắt giữ, nhưng trong thời gian bị giam tại nhà tạm giữ Công an quận 8 (cũ), khoảng 1-2h sáng ngày 20/5/1996, lợi dụng lúc các can phạm khác đang ngủ, Phát và can phạm khác đã vào nhà cầu buồng giam số 4 dùng cây đục sắt cạy bung lớp hồ mé tường bên phải, rồi cạy lớp gạch ống phía trong với mục đích tính trốn trại. Nhưng đến chiều ngày 21/5/1996, cán bộ Công an quận 8 kiểm tra, phát hiện…

Tháng 4/1997, TAND TP Hồ Chí Minh xét xử bị cáo Bùi Hữu Phát 2 tội danh là Giết người và Cướp tài sản công dân và tuyên phạt bị cáo này mức án Chung thân. Sau đó, ông Phát bị đưa ra Trại giam Kim Sơn - Bộ Công an (đóng tại tỉnh Bình Định) để chấp hành án. Tại đây những năm đầu, với bản tính hung hăng, và cho rằng với mức án chung thân sẽ chẳng có ngày về, và cũng chẳng có thân nhân nào tới thăm hỏi, ông đã liên tục vi phạm nội quy trại giam, thậm chí tìm cách trốn trại nhưng đều bị phát hiện…

Sau đó, được sự giáo dục, động viên của Ban Giám thị, Hội đồng cán bộ cũng như các quản giáo Trại giam Kim Sơn, ông Phát dần thay đổi theo chiều hướng tích cực, và Phát đã hoàn toàn thay đổi sau khi được học lớp xóa mù chữ thành công. Từ đó, ông làm bạn với con chữ, ông thường viết những lá thư, những bài viết như tự sự, như tự an ủi, trấn an bản thân cố gắng cải tạo, mong ngày được trở về…

Mãi đến năm 2022, ông Phát làm đơn xin được chuyển về Trại giam Xuyên Mộc để tiếp tục chấp hành án. Tại đây, ông Phát tiếp tục chấp hành tốt nội quy trại giam, tham gia tích cực vào các hoạt động phong trào của trại…

“Đến ngày hôm nay (1/9/2025), tôi được nhận quyết định đặc xá của Chủ tịch nước thật sự như một giấc mơ và niềm vui quá lớn với tôi, bởi với hơn 29 năm đằng đẵng trong trại giam nhưng tôi đã may mắn được Ban giám thị, Hội đồng cán bộ cũng như các quản giáo của hai Trại giam Kim Sơn và Xuyên Mộc đã hết lòng giáo dục, cảm hóa, giúp tôi suy nghĩ tích cực, và chấp hành tốt nội quy trại giam…

Thật sự tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành tới Nhà nước, Bộ Công an, Ban giám thị, Hội đồng cán bộ cũng như các quản giáo của hai trại giam. Dù thực sự ngày về với tôi cũng đầy tâm trạng vì vợ tôi đã xây dựng hạnh phúc gia đình với người khác nhiều năm trước và đứa con trai của tôi (sinh năm 1993) bao năm không gặp không biết nó có chấp nhận tôi là ba của nó không, nhưng tôi chắc chắn tôi sẽ phải sống làm người công dân tốt”, ông Phát xúc động chia sẻ.

Ông Bùi Hữu Phát làm thủ tục ra trại

Nỗi niềm người mẹ, người vợ trong ngày đặc xá

Bà L.N.V. (sinh năm 1964, ngụ quận Gò Vấp cũ) hôm ấy đi cùng chồng tới đón con trai là Võ Trọng Nghĩa (sinh năm 1992) trở về. Nghĩa mang án 7 năm 6 tháng tù cho hai tội “Cưỡng đoạt tài sản” và “Giữ người trái pháp luật”. Hai mẹ con bà N.V ngồi nép một bên phía cuối hội trường, gương mặt bà N.V lộ rõ niềm vui tột cùng.

Bà N.V chia sẻ: “Nghĩa là con thứ 3 trong nhà có 4 người con (3 gái 1 trai). Nghĩa cũng đã có vợ và một con gái năm nay lên 6 tuổi. Chuyện tội trạng con tôi gây ra cũng chỉ vì nó nóng giận khi bị lừa mất một số tiền lớn… Thời gian qua Nghĩa đã cố gắng cải tạo tốt, chấp hành các nội quy của trại nên được đặc xá lần này là niềm vui của cả gia đình tôi…”.

Võ Trọng Nghĩa cũng ngại ngần cho biết đã thi hành án được 3,5 năm trong tổng số 7,5 năm em phải chấp hành án. Vào năm 2022, sau khi bị lừa chuyển hơn 1,1 tỷ đồng qua ngân hàng cho đối tượng lừa đảo, nhóm của Võ Trọng Nghĩa đưa người trung gian giao dịch về phòng trọ giam giữ, đe dọa chặt tay, buộc ký tên vào giấy cam kết trả nợ. Khi bị nạn nhân tố cáo ra Cơ quan Công an, Nghĩa cùng các đồng phạm khác đã ra đầu thú, khai báo rõ hành vi phạm tội…

Đến ngày 6/8/2024, TAND TP Hồ Chí Minh đã mở phiên tòa xét xử và tuyên phạt Võ Trọng Nghĩa 7 năm 6 tháng tù. “Thật sự chuyện xảy ra hoàn toàn do em quá nóng giận khi bị lừa một số tiền rất lớn, như vậy khiến em “giận quá mất khôn”… Khi vào trại em mới suy nghĩ nhiều về cuộc sống, về gia đình mình vì em có vợ và con gái… Khi được về với gia đình, em hứa với bản thân sẽ tu chí làm ăn, sống lương thiện để chăm lo cho vợ con, cha mẹ mình”, Nghĩa bộc bạch.

Cũng là một thân nhân đi đón người thân được đặc xá trở về, chị Đ.T.T.S (cư trú xã Đất Đỏ, TP Hồ Chí Minh) là vợ PN Nguyễn Huỳnh Quang, bày tỏ niềm vui kìm nén vì hơn 2 năm qua vợ chồng chị xa nhau. “Tâm trạng lúc này của tôi rất vui. Chúng tôi mong chờ ngày này rất lâu rồi. Thời gian qua, tôi thường xuyên đến thăm, động viên chồng tôi để anh yên tâm cải tạo tốt…”, chị S. vui vẻ chia sẻ.

Theo nội dung vụ án, Trung tâm Giáo dục thường xuyên (GDTX) huyện Long Điền (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) có khoảng hơn 20 biên chế là viên chức và người lao động, trong đó có anh Nguyễn Huỳnh Quang (sinh năm 1983, thường trú xã Phước Hải, TP Hồ Chí Minh) là giáo viên môn tin học, Nguyễn Đình Khôi là nhân viên văn phòng.

Từ năm 2015, Quang, Khôi cùng với Phạm Ngọc Thảo, Giám đốc Trung tâm và Lê Thanh Hải, Phó Giám đốc Trung tâm GDTX huyện Long Điền đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng con dấu, uy tín của Trung tâm để tạo lập các giấy tờ giả mạo gồm: Sổ gọi tên và ghi điểm, học bạ GDTX của học viên... để hoàn thành thủ tục tại trung tâm để các học viên được công nhận tốt nghiệp THCS hệ vừa làm vừa học và được cấp bằng tốt nghiệp THCS mà không cần phải học, kiểm tra, thi và xét tốt nghiệp như quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Vào năm học 2015-2016, Thảo, Hải, Quang, Khôi đã làm giả sổ gọi tên và ghi điểm, sổ học bạ GDTX của 235 hồ sơ học viên. Năm học 2016-2017, những người này làm giả 2 loại sổ trên với 580 học viên, đồng thời thu được số tiền 116 triệu đồng để chia nhau. Các năm học 2017-2018 và 2018-2019, những người này tiếp tục lập danh sách lớp với 1.280 học viên và làm sổ học bạ GDTX giả; đồng thời, Thảo, Hải, Quang, Khôi chủ động nâng mức thu tiền lên 1,5 triệu đồng/1 học viên. 4 người này đã thu được khoảng 674 triệu đồng từ khoảng 1.235 hồ sơ học viên, trong đó Quang chỉ được chia 12 triệu đồng.

Cơ quan chức năng nhận định đây là vụ án đồng phạm giản đơn, anh Quang tham gia với vai trò giúp sức tích cực. Hành vi phạm tội của anh Quang bị TAND Cấp cao TP Hồ Chí Minh xét xử tội “Giả mạo trong công tác” và tuyên phạt 7 năm tù giam. Thời gian qua, anh Quang đã chấp hành được 2 năm 5 tháng 17 ngày (tính đến ngày 1/9/2025).

“Cả nhà đã làm cơm chờ anh ấy về để cùng ngồi quây quần ăn uống thân mật bên nhau sau bao ngày xa cách. Tôi và chồng tôi sẽ gần như làm lại từ đầu nhưng dù thế nào cũng sẽ cố gắng để cả gia đình sống vui bên nhau”, chị S. bày tỏ niềm vui.

Những trường hợp PN điển hình kể trên trong tổng số 178 PN của Trại giam Xuyên Mộc (Cục Cảnh sát Quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng, Bộ Công an, đóng chân trên địa bàn xã Bàu Lâm, TP Hồ Chí Minh) được đặc xá trong dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 vừa qua.

Những cái ôm thật chặt, những nụ cười, những giọt nước mắt hạnh phúc trong ngày trở về

Đại tá Lê Thế Tý, Giám thị Trại giam Xuyên Mộc, cho biết 178 PN này đều là những người chấp hành án phạt tù đã nỗ lực phấn đấu, rèn luyện, cải tạo tốt và có đủ các điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật về công tác đặc xá.

Theo Đại tá Lê Thế Tý, chính sách khoan hồng, nhân đạo của Đảng và Nhà nước đối với người phạm tội được thể hiện rõ nét qua hai đợt đặc xá lớn vào năm 2025 (30/4-1/5 và 2/9), với số lượng PN được hưởng rất nhiều. Ngoài đặc xá, các chính sách khác như giảm án, tha tù có điều kiện cũng được áp dụng để giúp PN có cơ hội tái hòa nhập cộng đồng…

Quy trình thực hiện đặc xá tại Trại giam Xuyên Mộc được thực hiện một cách chặt chẽ, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan như Trại giam, Viện KSND… Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước được phổ biến rộng rãi đến các PN, giúp họ hiểu rõ về điều kiện và quyền lợi của mình.

Để chuẩn bị cho PN tái hòa nhập cộng đồng, Trại giam Xuyên Mộc đã tổ chức các lớp học tái hòa nhập cộng đồng, giúp PN nắm được các quyền, nghĩa vụ công dân cơ bản. Cập nhật các thông tin pháp luật liên quan đến đời sống hàng ngày như an toàn giao thông, căn cước công dân, sáp nhập địa phương… để PN có đủ tự tin tái hòa nhập. Phối hợp với gia đình PN để hỗ trợ họ trong quá trình chấp hành án và thực hiện các hình phạt bổ sung. Bên cạnh đó, các biện pháp chuẩn bị cho PN tái hòa nhập cộng đồng cũng được chú trọng nhằm giúp họ có đủ kiến thức và tự tin để tái hòa nhập…

Phú Lữ