Nơi hun đúc lửa nghề cho người làm báo

Nghe tên Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam, cứ ngỡ nơi đây chỉ trưng bày những hiện vật quân sự liên quan đến chiến tranh. Khi đến rồi mới biết, đó là một không gian ký ức hết sức sống động và cuốn hút. Sức cuốn hút đó không chỉ dành cho du khách đam mê tìm hiểu lịch sử hay những người đã và đang công tác trong lực lượng vũ trang, mà còn tạo sự lôi cuốn đặc biệt đối với những người làm báo. Tôi nghĩ vậy khi được "lạc” trong không gian hết sức đặc biệt này.

Cô và trò Trường Tiểu học và THCS Nật Sơn, huyện Kim Bôi tham quan Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam vào tháng 4/2025.

Từ cuối năm 2024, khi đi qua Đại lộ Thăng Long thuộc phường Tây Mỗ và Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, tôi đã được chứng kiến dòng người (chủ yếu là học sinh, cựu chiến binh) xếp hàng dài chờ tham quan. Hỏi ra mới biết, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam bắt đầu mở cửa đón, phục vụ khách tham quan miễn phí từ ngày 11/4/2025; đến trung tuần tháng 4/2025 mới bắt đầu thu phí. Tôi đến đây vào thời điểm bảo tàng đã thu phí với mức giá 40 nghìn đồng/vé. Tuy nhiên, dòng người tham quan vẫn đông như… trẩy hội. Điều đó cho thấy sức hút diệu kỳ của không gian đặc biệt này.

Thật vậy, ngay khi bước chân vào cổng, tôi đã thực sự choáng ngợp bởi không gian rộng lớn và kiến trúc đặc biệt của bảo tàng. Được biết, khối nhà chính của bảo tàng có 4 tầng nổi, 1 tầng trệt, với diện tích xây dựng 23.198 m² và tổng diện tích sàn lên tới 64.640 m², chiều cao tổng thể 35,8 m. Bảo tàng hiện đang lưu giữ hơn 150.000 hiện vật, trong đó có 4 bảo vật quốc gia cùng nhiều hiện vật quý giá khác. Đặc biệt, bảo tàng đã đưa vào vận hành hàng loạt công nghệ hiện đại như: sa bàn 3D mapping minh họa các trận đánh, chiến dịch tiêu biểu như Chiến dịch Điện Biên Phủ, Chiến dịch Hồ Chí Minh…

Nhìn tổng thể, công trình được thiết kế đơn giản nhưng hiện đại, thể hiện dòng chảy lịch sử một cách trực quan, hài hòa. Bước chân qua cổng, ai nấy đều tranh thủ ghi lại khoảnh khắc đứng dưới chân Tòa tháp Chiến thắng cao tới 45 m được thiết kế uy nghi, vững chãi ngay khu vực sân trước. Con số 45 mang ý nghĩa tượng trưng: năm 1945 là năm đất nước Việt Nam giành được độc lập. Tiếp đó du khách sẽ rảo bước qua cánh trái, cảnh phải của bảo tàng để tham quan, tìm hiểu và chụp những bức ảnh lưu niệm.

Bên cánh trái của bảo tàng trưng bày những vũ khí, trang bị của quân đội và nhân dân Việt Nam sử dụng trong kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược, cũng như trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tiêu biểu như: pháo 85 mm, pháo cao xạ 57 mm, xe tăng PT-67 số hiệu 555, máy bay MiG-17 số hiệu 2047, máy bay SU-22… Cánh phải của bảo tàng trưng bày các loại vũ khí, trang bị do quân đội Pháp và Mỹ sử dụng trong chiến tranh xâm lược Việt Nam, với các loại pháo, xe chiến đấu bộ binh, xe tăng. Đặc biệt có pháo tự hành M-107 cỡ nòng 175 mm được mệnh danh là "vua chiến trường", cùng nhiều loại máy bay quân đội Mỹ bỏ lại sau chiến tranh như A-37, F-5E, CH-47, C-130 và hàng chục loại bom từng được sử dụng trong chiến tranh Việt Nam.

Du khách chụp ảnh lưu niệm không gian bên ngoài Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam.

Không gian bên trong sảnh chính của bảo tàng thu hút sự chú ý bởi màn hình LED và chiếc máy bay MiG-21 được treo lên cao. Màn hình LED cỡ lớn trình chiếu các thước phim, đoạn video giới thiệu vẻ đẹp Việt Nam cùng nội dung về lịch sử, văn hóa, truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc. Còn chiếc "Én bạc" MiG-21 mang số hiệu 4324 được treo bằng cáp từ mái nhà, tạo cảm giác như đang xuất kích bảo vệ bầu trời Tổ quốc.

Theo thuyết minh, trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, từng có 9 phi công điều khiển chiếc MiG-21 này, xuất kích 69 lần, gặp địch 22 lần, xạ kích 16 lần và bắn rơi 14 máy bay Mỹ. Trên thân máy bay in 14 ngôi sao đỏ tượng trưng cho 14 chiến công bắn rơi máy bay địch. Đây là 1 trong 4 bảo vật quốc gia được trưng bày tại bảo tàng, gồm: 2 máy bay MiG-21 số hiệu 4324 và 5121; xe tăng T-54B số hiệu 843 - một trong những chiếc xe tăng đầu tiên húc vào cổng phụ Dinh Độc Lập vào trưa 30/4/1975 và bản đồ quyết tâm chiến đấu trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.

Không gian trưng bày bên trong bảo tàng tại tầng 1 được chia thành 6 chủ đề: Buổi đầu dựng nước và giữ nước; Bảo vệ nền độc lập (939 - 1858); Chống thực dân Pháp, giành độc lập dân tộc (1858 - 1945); Kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945 - 1954); Kháng chiến chống Mỹ (1954 - 1975); Xây dựng và bảo vệ đất nước (1976 đến nay). Các chủ đề sắp xếp theo trình tự thời gian và bố cục hợp lý; các hiện vật đều được chú thích cụ thể, đính kèm với thông tin sự kiện. Cùng với đó là sự đa dạng trong loại hình thể hiện, gồm văn bản, màn hình tra cứu thông tin, media tư liệu ảnh, thuyết minh tự động audioguide và mã QR tra cứu thông tin hiện vật, hình ảnh.

Đến với bảo tàng, du khách không chỉ xem mà còn cảm nhận những năm tháng gian khổ, những trận đánh lịch sử qua những hiện vật, bức ảnh, bài báo… Bởi thế, bảo tàng có thể được xem như là "nơi hun đúc lửa nghề” cho những người làm báo.

Lam Nguyệt (CTV)