Nỗi lòng nhà báo tác nghiệp tại các phiên tòa

Nỗi buồn sau các phiên tòa “nhân tình thế thái”…

Nhiều năm trước, chúng tôi dự một phiên phúc thẩm tranh chấp tài sản của một gia đình ngụ tại huyện Đức Trọng, Lâm Đồng, được TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử. Gia đình này đông anh chị em, chia thành hai phe, đưa nhau ra tòa tranh chấp quyền thừa kế một căn nhà do người mẹ để lại. Vụ tranh chấp, kiện cáo kéo dài nhiều năm, dây dưa từ thế hệ cha mẹ, anh chị em ruột, đến thế hệ thứ hai là con cháu họ. Căn nhà, tính đến thời điểm trước năm 2022, trị giá khoảng 2 tỷ đồng. Khi bà mẹ còn tại thế, căn nhà là nơi họ tìm về. Người về thăm mẹ, nhưng cũng có người về với mục đích xem di chúc của mẹ sẽ dành căn nhà cho ai.

Phóng viên tác nghiệp tại phiên phúc thẩm xét xử “đại án “Vạn Thịnh Phát giai đoạn 2.

Khi bà mẹ còn sống, một người con gái trong số những người con của bà được các anh chị em phân công chăm sóc. Những người còn lại thì ít nhiều chung tay cân đường hộp sữa. Nhưng khi bà mẹ qua đời, họ bắt đầu tính chuyện thiệt hơn.

Bàn thờ mẹ khói hương chưa lạnh, họ đã tính tới chuyện chia năm xẻ bảy căn nhà. Khi biết căn nhà được mẹ di chúc cho người con gái đã sớm hôm bên mình, người chị “nhà giàu” nhảy dựng lên và thẳng thừng đặt vấn đề chia quyền thừa kế. Chị ta lôi kéo một vài người khác về phe mình. Được “người giàu” cho chút vật chất, có người đã đi theo chị ta. Vậy là chị ta đâm đơn ra tòa đòi tài sản và yêu cầu tòa tuyên bà mẹ gần 100 tuổi không đủ năng lực hành vi khi lập di chúc!

Hòa giải nhiều lần nhưng bất thành. Tại phiên sơ thẩm, TAND tỉnh Lâm Đồng đã xem xét mọi lẽ thiệt hơn, thấy không có chuyện di chúc giả, tuyên có lợi cho người được lập di chúc. Không đồng ý, “người giàu” kháng cáo.

TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã mở phiên phúc thẩm xem xét kháng cáo của “người giàu”. Những người anh chị em ruột thịt đều có mặt tại phiên tòa. Vẫn chia thành hai phe, một bên là “người giàu”, còn bên kia là những người chân chất quê mùa bỏ dép ngoài cửa, đi chân đất vào phòng xử. Họ ngồi hai phía phòng xử, thi thoảng nhìn nhau như tìm xem có sự đồng cảm hay thay đổi gì không từ phía phe “người giàu”. Đáp lại, “người giàu” vẫn tỏ thái độ cương quyết.

Khi chủ tọa phiên tòa hỏi, “người giàu” tự tin trả lời, đồng thời vẫn giữ nguyên kháng cáo, còn những người chân chất quê mùa thì lí nhí trả lời rằng mọi việc giao hết cho luật sư, người đại diện của bị đơn.

HĐXX phúc thẩm quyết định hủy bản án sơ thẩm. Kẻ thì vui, người thì buồn. Rời phòng xử nhưng anh chị em họ không chào hỏi, thậm chí không muốn nhìn mặt nhau. Rối bời, nặng trĩu. Ngay cả chúng tôi cũng trĩu nặng khi thấy tình thân bị quyền lợi che mờ.

Kết quả của phiên sơ thẩm lần 2 vẫn có lợi cho bị đơn. Nhưng vẫn phải chờ kết quả của phiên phúc thẩm lần 2. Cho dù kết quả thế nào thì cả bị đơn và nguyên đơn đều thua thiệt bởi tình cảm ruột thịt sứt mẻ, anh chị em xào xáo…

Bị cáo Lê Đức Thọ tại phiên sơ thẩm vụ án Xuyên Việt Oil.

Sự ân hận muộn màng của những cán bộ bị tha hóa

Trong “đại án” xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, sự tha hóa thấy rõ ở 2 cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam là Trần Kỳ Hình và Đặng Việt Hà. Ở vị trí cao của ngành đăng kiểm, các bị cáo đã “tận thu” bằng cách đưa ra chỉ tiêu để buộc các trung tâm đăng kiểm phải chung chi một cách có hệ thống. Ra tòa, các bị cáo tuy cúi đầu nhận tội nhưng hệ lụy từ hành vi của các bị cáo không hề nhỏ. Các cán bộ tại trung tâm đăng kiểm đã nhận hối lộ để cấp giấy chứng nhận cho các phương tiện không đủ tiêu chuẩn kỹ thuật. Điều này không chỉ đe dọa an toàn giao thông mà còn góp phần tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh trong ngành vận tải.

Trong suốt những ngày diễn ra 2 phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm của vụ án Xuyên Việt Oil, bị cáo Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre luôn đeo khẩu trang và né tránh ống kính của các phóng viên. Trong thời gian giữ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng VietinBank (2018 - 2021) và sau đó là Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, giai đoạn 2019 - 2021, bị cáo Thọ đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao để nhận hối lộ và gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Trong việc giúp Công ty Xuyên Việt Oil vay vốn và xin cấp giới hạn tín dụng, kéo dài thời gian duy trì giới hạn tín dụng, từ năm 2019 đến tháng 1/2020, bị cáo Thọ đã 2 lần nhận tiền hối lộ tổng cộng là 600.000 USD (tương đương hơn 13,8 tỷ đồng) của Mai Thị Hồng Hạnh (Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil). Cựu Giám đốc Mai Thị Hồng Hạnh đã chiếm dụng hơn 1.463 tỷ đồng từ Quỹ Bình ổn giá và thuế bảo vệ môi trường. Hạnh lợi dụng chức vụ để lập báo cáo giả mạo, vi phạm nghiêm trọng các quy định tài chính, trực tiếp can thiệp vào việc cấp phép kinh doanh xăng dầu qua hối lộ.

Ở phiên sơ thẩm, bị cáo Lê Đức Thọ bị tuyên án 28 năm tù cho 2 tội danh Nhận hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi. Tại phiên phúc thẩm, bị cáo Thọ được TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh chấp nhận kháng cáo giảm nhẹ hình phạt xuống còn 21 năm tù vì tích cực khắc phục hậu quả.

Khi được nói lời sau cùng, bị cáo Lê Đức Thọ hối hận về những gì xảy ra và gửi lời xin lỗi tới Đảng bộ, toàn thể nhân dân tỉnh Bến Tre. “Bị cáo vô cùng ân hận" – bị cáo Lê Đức Thọ nói.

Cựu Chủ tịch tỉnh An Giang Nguyễn Thanh Bình và cựu Phó Chủ tịch tỉnh Trần Anh Thư thì ra tòa vì bao che và tiếp tay cho “cát tặc”. Bị cáo Nguyễn Thanh Bình luôn lặng lẽ và cúi đầu từ khi được dẫn giải vào phòng xử và trong thời gian tác nghiệp của phóng viên.

Trước tòa, bị cáo Nguyễn Thanh Bình thừa nhận hành vi sai phạm như cáo trạng truy tố, thừa nhận việc cho Công ty Trung Hậu 68 khai thác cát không thông qua đấu thầu là sai quy định của pháp luật, thừa nhận đã nhận 300 ngàn USD của bị cáo Lê Quang Bình. Nói lời sau cùng, cựu Chủ tịch tỉnh An Giang bày tỏ sự ăn năn, hối hận

Giá họ biết điểm dừng, biết từ chối trước cám dỗ vật chất, biết trọng danh dự thì đâu phải cúi đầu trước tòa, xin lỗi và nói những lời ân hận muộn màng như vậy...

Văn Hào