Núi lửa phun trào sau 12.000 năm gây 'tê liệt' hàng không quốc tế

Theo Trung tâm cảnh báo tro núi lửa và Cục khí tượng Ấn Độ, núi lửa Hayli Gubbi, nằm ở vùng Afar gần biên giới Eritrea phun trào vào ngày 23/11 trong nhiều giờ, đẩy tro núi lửa lên cao tới 14km. Đám tro dày sau đó trôi qua Yemen và Oman, lan rộng sang Pakistan và miền Bắc Ấn Độ vào đầu tuần.

Các quan chức địa phương cho biết không có thương vong về người, nhưng nhiều làng gần khu vực phun trào bị phủ tro dày, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của người dân và đàn vật nuôi.

Ông Mohammed Seid - quan chức vùng Afar - cho biết: “Nhiều làng bị bao phủ tro, khiến gia súc thiếu thức ăn”. Người dân cũng mô tả những tiếng nổ lớn kèm sóng xung kích, khói và tro bao trùm nhà cửa và các tuyến đường đến sa mạc Danakil.

Theo Chương trình núi lửa toàn cầu của Viện Smithsonian, chưa từng có ghi chép nào về việc Hayli Gubbi phun trào trong thời kỳ Holocene - giai đoạn địa chất bắt đầu khoảng 12.000 năm trước.

Nhà núi lửa học Simon Carn tại Đại học Công nghệ Michigan xác nhận trên mạng xã hội Bluesky rằng ngọn núi lửa này “không có hồ sơ về các đợt phun trào trong Holocene”.

Một ngọn núi lửa tại Ethiopia đã phun trào, buộc các hãng hàng không ở Ấn Độ và Trung Đông phải hủy hoặc đổi hướng nhiều chuyến bay.

Đám tro núi lửa đã gây gián đoạn lớn ở bầu trời miền Tây và miền Bắc Ấn Độ. Air India hủy 11 chuyến bay vào ngày 24-25 /11 để kiểm tra phòng ngừa các máy bay đã bay gần khu vực bị ảnh hưởng, Akasa Air cũng hủy các chuyến bay đến Jeddah, Kuwait và Abu Dhabi, còn IndiGo chuyển hướng một chuyến từ Kannur đến Abu Dhabi sang Ahmedabad vào tối 24/11. KLM cũng hủy chuyến bay từ Amsterdam đến Delhi.

Các sân bay tại Mumbai, Delhi, Jaipur cùng nhiều khu vực ở Gujarat và Rajasthan cảnh báo hành khách về khả năng chậm trễ và hủy chuyến, đồng thời khuyến nghị kiểm tra lịch trình trước khi đi. Cục Hàng không Dân dụng Ấn Độ yêu cầu các hãng hàng không tránh các độ cao bị ảnh hưởng, theo dõi cảnh báo thời gian thực và kiểm tra đường băng để phát hiện nguy cơ ô nhiễm tro.

Đám mây tro lan đến miền Bắc Ấn Độ trong bối cảnh chất lượng không khí vốn đã ở mức nguy hại, khiến dư luận lo ngại tình trạng ô nhiễm có thể trầm trọng hơn. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định đám tro khó ảnh hưởng trực tiếp đến Chỉ số chất lượng Không khí (AQI).

Theo ông Mrutyunjay Mohapatra - Tổng Giám đốc cơ quan Khí tượng Ấn Độ, đám mây tro đã đi qua Delhi trong đêm và tiếp tục trôi về miền Đông Ấn Độ với tốc độ 100-150 km/h, dự kiến đi qua Bangladesh, một phần Myanmar và Trung Quốc, trước khi có thể đến bờ biển phía nam Nhật Bản.

Vùng Afar thuộc thung lũng Rift, khu vực địa chất hoạt động mạnh với các mảng kiến tạo đang tách ra, vốn dễ xảy ra động đất và núi lửa. Vụ phun trào xảy ra gần núi lửa Erta Ale, một trong những núi lửa hoạt động mạnh nhất châu Phi, cách khoảng 15 km.

Hồng Nhung