Nuôi cấy đông trùng hạ thảo không phòng lạnh

HTX Nông nghiệp công nghệ cao và vi sinh Đà Lạt tham gia xúc tiến thương mại, kết nối giao thương sản phẩm đông trùng hạ thảo không phòng lạnh với khách hàng trong và ngoài nước

Tích lũy hàm lượng dược chất vượt trội

HTX Nông nghiệp công nghệ cao và vi sinh Đà Lạt qua gần 10 năm hình thành và phát triển từ cơ sở nuôi cấy đông trùng hạ thảo trong môi trường làm lạnh quanh năm, năng suất thu hoạch khá cao, nhưng sản phẩm đưa đi phân tích hàm lượng dược chất vẫn còn giới hạn. Anh Võ Trịnh - Giám đốc HTX qua thời gian dài cùng với các nhà khoa học đã khảo sát, đánh giá từng vùng dược liệu chuyên canh và từng khu vực phân bổ cây dược liệu tự nhiên trong nước đã “phát lộ” ý tưởng đổi mới công nghệ thiết bị nuôi trồng đông trùng hạ thảo không phòng lạnh, tạo môi trường sinh trưởng cân bằng, hài hòa với môi trường tự nhiên.

Anh Trịnh dẫn chứng cây dược liệu đinh lăng - một trong các cây sâm quý của Việt Nam - sinh trưởng ở 2 vùng thổ nhưỡng, khí hậu khác nhau, tương ứng với hàm lượng dược liệu khác biệt đáng kể. “Cây đinh lăng trồng ở khu vực duyên hải miền Trung nắng nóng, đất cát rất ít dưỡng chất, đến tuổi cây năm thứ 6, kích thước củ thu hoạch chỉ bằng ngón tay. Ngược lại, với cùng năm tuổi trồng ở vùng đất đỏ bazan Tây Nguyên, thu hoạch củ đinh lăng kích thước có thể bằng cổ tay. Nhưng khi phân tích từ các đơn vị nghiên cứu khoa học, củ đinh lăng sinh trưởng ở vùng khí hậu, đất đai khắc nghiệt ở miền Trung có hàm lượng dược tính vượt trội so với vùng đất màu mỡ dinh dưỡng ở vùng Tây Nguyên. Liên hệ với cây nấm đông trùng hạ thảo khi chuyển đổi sang môi trường không phòng lạnh sẽ ức chế sinh trưởng để tích lũy hàm lượng dược liệu cao hơn, qua đó tạo ra sản phẩm không chỉ mang lợi thế cạnh tranh trên thị trường, mà còn góp phần hỗ trợ chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng…”, anh Trịnh nhận định.

Tuy nhiên, khi đi vào thực hành ý tưởng trong hơn 2 năm đầu tiên, HTX liên tục gặp thất bại trên tổng diện tích khoảng 60 m2 nuôi cấy đông trùng hạ thảo tại xã Đức Trọng. Theo đó, HTX tháo gỡ toàn bộ hệ thống thiết bị điều hòa nhiệt độ lạnh trong phòng để thay thế hệ thống quạt đối lưu không khí tự nhiên bên ngoài. Nhưng khi nhiệt độ ngày và đêm chênh lêch cao đột ngột, nấm đông trùng nuôi cấy trong phòng bị sốc nhiệt, hơn 80% số cây bị chết rũ hoặc phát triển yếu ớt, không tích lũy được dược chất. Xác định được nguyên nhân, HTX đầu tư mới hệ thống cảm biến kết nối vạn vật, đồng thời bổ sung, hoàn chỉnh quy trình kỹ thuật, bảo đảm nhiệt độ ngày và đêm giữa môi trường tự nhiên và môi trường nuôi cấy đông trùng hạ thảo từ 1 - 2 độ C. Cụ thể, trong phòng nuôi cấy, khi nhiệt độ tăng cao và xuống thấp so với mức giới hạn, hệ thống cảm biến tự động kích hoạt hệ thống phun mưa, phun sương hoặc ngắt hoạt động để phù hợp với nhiệt độ bên ngoài.

Sản phẩm OCOP tiềm năng

Mặc dù so với môi trường trong phòng lạnh, đông trùng hạ thảo nuôi cấy không phòng lạnh mỗi chu kỳ kéo dài thêm hơn 30 ngày, năng suất thấp hơn 30% nhưng hàm lượng dược chất vượt trội được cô đặc trong từng sản phẩm đưa vào sấy thăng hoa, nên doanh thu của HTX tăng nhanh. Tính trong 2 năm 2024, 2025, sản lượng tiêu thụ của HTX từ gần 500 hộp tăng lên 700 hộp, trọng lượng mỗi hộp 15 gram sấy khô thăng hoa. Dự kiến trong năm 2026 và 2027, sản lượng tăng lên lần lượt 1.000 hộp và 1.500 hộp. Tất cả nguồn nguyên liệu sạch nuôi cấy nấm đông trùng không phòng lạnh, HTX đều ký hợp đồng thu mua ổn định trong 3 năm từ các doanh nghiệp, hộ nông dân sản xuất, nuôi trồng trong tỉnh. Như nguồn nấm giống của doanh nghiệp ở khu vực phường Lâm Viên - Đà Lạt; nhộng tằm của nông dân xã Ninh Gia; gạo lứt của hộ kinh doanh và khoai tây của vựa nông sản ở xã Đức Trọng. Ở khâu phân phối, HTX liên kết với doanh nghiệp, hộ kinh doanh phát triển 5 đại lý tại khu vực phường Lâm Viên - Đà Lạt và các xã Đức Trọng, Tân Hà Lâm Hà. Ngoài ra, sản phẩm của HTX tiêu thụ số lượng ngày càng phát triển thông qua hội nhóm doanh nghiệp, cộng đồng, chuỗi cửa hàng tiện ích, các trang mạng xã hội khác. Đặc biệt, HTX đang tiếp thị, mở rộng thị trường đến hệ thống siêu thị trong nước và xuất sang các nước trong và ngoài khu vực Đông Nam Á.

Theo lãnh đạo Chi cục Phát triển nông thôn, với giải pháp công nghệ nuôi cấy không phòng lạnh và nguồn nguyên liệu sạch của địa phương, sản phẩm đông trùng hạ thảo của HTX Nông nghiệp công nghệ cao và vi sinh Đà Lạt được đánh giá là sản phẩm OCOP tiềm năng xếp hạng từ 3 sao đến 4 sao và 5 sao trong chiến lược nâng chất lượng sản phẩm đặc trưng tỉnh Lâm Đồng gắn với thị trường trong nước, quốc tế giai đoạn 5 năm tới.

Văn Việt .