Ðoàn kết là sức mạnh-Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS

Theo Bộ Y tế, từ khi phát hiện trường hợp nhiễm HIV/AIDS đầu tiên tại Việt Nam vào năm 1990, đại dịch HIV/AIDS đã lan ra tất cả các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Đến hết năm 2024, cả nước ghi nhận hơn 245,7 nghìn người nhiễm HIV còn sống và tổng cộng hơn 116 nghìn người nhiễm HIV đã chết. Số người nhiễm HIV tiếp tục gia tăng, đặc biệt nghiêm trọng khi dịch bệnh đang tấn công mạnh vào nhóm thanh niên-lực lượng lao động chính của xã hội.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Gia Lai tăng cường giám sát, trao đổi thông tin với các địa phương nhằm hỗ trợ hoạt động phòng, chống HIV/AIDS. Ảnh: ĐVCC

Ông Bá Tường Đăng Phong-Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh-cho biết: Tính đến cuối tháng 10-2025, toàn tỉnh đã phát hiện 133 người nhiễm HIV mới, lũy kế có 2.631 người nhiễm HIV, trong đó chuyển sang giai đoạn AIDS 1.039 người, trong đó 840 người đã chết do AIDS.

Số người nhiễm HIV còn sống quản lý toàn tỉnh là 1.427 người (địa bàn phía Đông tỉnh có 692 người và phía Tây tỉnh là 735 người). Hiện có 127/135 xã, phường (chiếm 94%) trên địa bàn tỉnh có người nhiễm HIV, trong đó có 30 trẻ em đang tham gia điều trị ARV (phía Đông tỉnh 11 trẻ và phía Tây tỉnh 19 trẻ).

Theo ông Phong, người nhiễm HIV mới phát hiện phân bố có độ tuổi chủ yếu từ 25-49 tuổi chiếm 72,31% và độ tuổi từ 15-24 chiếm 11,69%. Trong 5 năm gần đây, người nhiễm HIV mới phát hiện theo giới chiếm tới 75,08% thuộc nam giới, 24,92% thuộc nữ giới; lây qua đường tình dục chiếm trên 62,9%, lây qua đường máu chiếm 19,09%, lây truyền từ mẹ sang con chiếm 2%...

“Đường lây truyền qua đường máu tại tỉnh đang có xu hướng giảm, nhưng lây truyền qua đường tình dục đang tăng mạnh. Số lượng nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) phát hiện nhiễm HIV gia tăng trong những năm gần đây, chiếm 25-34% các trường hợp nhiễm HIV phát hiện mới trong năm”-ông Phong cảnh báo.

Những năm qua, công tác phòng-chống HIV/AIDS luôn được tỉnh quan tâm triển khai với sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành, các tổ chức chính trị-xã hội và đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở, qua đó giúp công tác phòng, chống HIV/AIDS đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, góp phần kiểm soát và giảm thiểu tác động của HIV/AIDS trong cộng đồng.

Tỉnh Gia Lai đẩy mạnh các hoạt động truyền thông hưởng ứng 35 năm Việt Nam ứng phó với HIV/AIDS, Tháng hành động quốc gia phòng-chống HIV/AIDS năm 2025 và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS 1-12. Ảnh: Như Nguyện

Ông Trương Minh Cẩn-Giám đốc TTYT Chư Sê-cho biết: Hiện số người nhiễm HIV/AIDS đang được theo dõi, quản lý trên địa bàn là 49 trường hợp. Nhằm kịp thời phát hiện và triển khai các biện pháp phòng-chống, hệ thống y tế địa phương vẫn luôn duy trì và đẩy mạnh công tác tư vấn, lấy mẫu cho các đối tượng phụ nữ mang thai, phụ nữ chuyển dạ và các đối tượng tự nguyện, đảm bảo 100% bà mẹ mang thai, bà mẹ chuyển dạ được tư vấn, xét nghiệm HIV.

Cùng với đó, các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS nhóm nguy cơ cao được đẩy mạnh; tăng cường tuyên truyền giảm kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS; đẩy mạnh các hoạt động dự phòng lây nhiễm HIV, xét nghiệm phát hiện và điều trị sớm HIV.

Theo ông Rơ Mah Thương-Phó Giám đốc Trung tâm y tế Đức Cơ, HIV/AIDS không chỉ là vấn đề y tế mà còn là vấn đề xã hội phức tạp, liên quan đến kỳ thị, phân biệt đối xử, thiếu hiểu biết và hạn chế trong tiếp cận công bằng tới các dịch vụ y tế và hỗ trợ.

Sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV và sự hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS trong cộng đồng dân cư còn thấp, đã và đang là rào cản trong việc tiếp cận dịch vụ phòng-chống HIV/AIDS của cả người nhiễm HIV và các nhóm đích nguy cơ cao.

Để triển khai tốt hơn công tác phòng, chống HIV/AIDS thời gian tới, Trung tâm y tế Đức Cơ đề xuất tăng cường công tác đào tạo tập huấn cho tuyến y tế cơ sở về công tác phòng-chống HIV/AIDS, công tác thống kê báo cáo trên nền tảng các phần mềm cập nhật các thông tin liên quan ca bệnh.

Đề nghị tuyến trên trong quá trình tiếp nhận thông tin xét nghiệm của các đối tượng nguy cơ cao cần thu thập đầy đủ thông tin hành chính của bệnh nhân một cách chính xác để khi người bệnh có kết quả dương tính thì địa phương thuận tiện trong công tác xác minh và quản lý bệnh nhân.

“Ngoài ra, cần bổ sung kinh phí cho hoạt động phòng-chống HIV/AIDS vì nguồn kinh phí từ các chương trình mục tiêu y tế quốc gia phòng-chống HIV/AIDS còn hạn hẹp nên ảnh hưởng không nhỏ đến các hoạt động giám sát, truyền thông, tiếp cận và cung cấp các dịch vụ dự phòng lây nhiễm cho người bệnh và các đối tượng nguy cơ cao”-ông Thương kiến nghị.

NHƯ NGUYỆN