Ông Trump bị kiện vì áp đặt thuế quan, tòa án tối cao Mỹ vào cuộc

Ngày 9/9, Tòa án tối cao Mỹ đồng ý xem xét tính hợp pháp của các mức thuế quan toàn cầu mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt, đánh dấu thử thách lớn đối với quyền hạn hành pháp trong chính sách thương mại.

Quyết định này được đưa ra sau khi Bộ Tư pháp kháng cáo phán quyết của Tòa Phúc thẩm Liên bang tại Washington (29/8). Phán quyết cho rằng ông Trump vượt quá thẩm quyền khi viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) năm 1977 để áp thuế.

Phán quyết làm suy yếu ưu tiên trọng tâm trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump, song thuế quan vẫn có hiệu lực trong quá trình kháng cáo. Tòa án Tối cao đưa vụ việc vào quy trình xét xử nhanh, dự kiến tranh luận công khai trong tuần đầu tháng 11, ngay sau khi mở phiên họp mới vào ngày 6/10.

Thuế quan nằm trong chiến lược thương mại toàn cầu được ông Trump triển khai từ khi trở lại Nhà Trắng, nhằm gây sức ép trong đàm phán, hạn chế buôn bán fentanyl và chất cấm từ Canada, Mexico, đồng thời giải quyết thâm hụt thương mại.

Tòa án Tối cao Mỹ đồng ý xem xét tính hợp pháp của các mức thuế quan toàn cầu mà Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt.

Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế vốn cho phép tổng thống xử lý “mối đe dọa bất thường và đặc biệt” trong tình trạng khẩn cấp, thường được dùng để trừng phạt hoặc đóng băng tài sản đối thủ, nhưng chưa từng được áp dụng để đánh thuế trước thời ông Trump.

Nhà Trắng khẳng định ông Trump hành động hợp pháp và “mong đợi chiến thắng tại Tòa án Tối cao”. Trong khi đó, luật sư Jeffrey Schwab - đại diện nhóm doanh nghiệp nhỏ - lập luận rằng Hiến pháp trao quyền áp thuế cho Quốc hội, không phải tổng thống.

Bộ Tư pháp cảnh báo việc bác bỏ quyền áp thuế của Tổng thống Trump khiến Mỹ đối diện trả đũa thương mại và “thảm họa kinh tế”. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) ước tính tăng thuế nhập khẩu có thể giúp giảm thâm hụt ngân sách liên bang 4.000 tỷ USD trong 10 năm tới.

Tòa phúc thẩm cho rằng Quốc hội không có ý định trao cho tổng thống “quyền áp thuế không giới hạn” khi ban hành IEEPA và viện dẫn học thuyết “các câu hỏi chính” của Tòa Tối cao, theo đó những quyết định kinh tế - chính trị lớn cần sự cho phép rõ ràng của Quốc hội.

Trước đó, Tòa thương mại quốc tế tại New York và một số tòa án khác cũng đã ra phán quyết bất lợi cho ông Trump. Tính đến nay, ít nhất 8 vụ kiện liên quan được đệ trình, trong đó có vụ của bang California.

Luật sư Tim Brightbill - công ty Wiley Rein - nhận định việc Tòa Tối cao sớm xem xét là cần thiết, bởi đây là vấn đề có thể ảnh hưởng tới “hàng nghìn tỷ USD” và mang ý nghĩa quan trọng với cả kinh tế Mỹ lẫn toàn cầu.

Trạch Dương