Ông Trump có bước đi mới để thoát phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese ký thỏa thuận về đất hiếm và khoáng sản quan trọng, ngày 20/10. (Ảnh: Reuters).

Vào ngày 20/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Australia Anthony Albanese đã ký kết thỏa thuận về khoáng sản thiết yếu và đất hiếm. Ông Albanese cho biết thỏa thuận này bao gồm nhiều dự án có tổng giá trị khoảng 8,5 tỷ USD.

Vị thủ tướng phát biểu tại Nhà Trắng: “Mỹ và Australia, mỗi nước sẽ đóng góp 1 tỷ USD trong vòng 6 tháng tới cho những dự án có thể triển khai ngay”.

Tuy nhiên, sau đó Nhà Trắng đã công bố một bản thông tin cho biết hai nước sẽ đầu tư hơn 3 tỷ USD vào các dự án khoáng sản chiến lược trong vòng 6 tháng tới, đồng thời mô tả văn bản vừa được ký là một “thỏa thuận khung”.

Nhà Trắng cũng cho biết Ngân hàng Xuất - Nhập khẩu Mỹ sẽ phát hành 7 thư bày tỏ mối quan tâm, với tổng giá trị tài trợ hơn 2,2 tỷ USD, qua đó mở đường cho số vốn đầu tư lên tới 5 tỷ USD.

CNBC đã liên hệ Nhà Trắng và văn phòng Thủ tướng Australia để làm rõ sự khác biệt giữa phát biểu của ông Albanese và nội dung trong bản thông tin.

Thỏa thuận khung giữa Mỹ và Australia diễn ra trong bối cảnh chính quyền ông Trump đang tìm cách thiết lập một chuỗi cung ứng khoáng sản và đất hiếm độc lập với Trung Quốc.

Đất hiếm là một nhóm khoáng sản thiết yếu, đóng vai trò quan trọng với ngành quốc phòng, điện tử, chất bán dẫn, xe điện và nhiều lĩnh vực khác.

Trung Quốc hiện thống trị chuỗi cung ứng đất hiếm toàn cầu, đặc biệt là trong khâu tinh chế và xử lý. Bản thân Mỹ cũng phụ thuộc nặng nề vào nguồn cung đất hiếm từ Bắc Kinh.

Australia, đồng minh thân cận của Mỹ, là một trong số ít quốc gia trên thế giới ngoài Trung Quốc có năng lực xử lý đất hiếm.

Kỳ vọng lớn của ông Trump

Ông Albanese cho biết hai nước sẽ triển khai ba nhóm dự án hợp tác, trong đó có sự tham gia của các doanh nghiệp sản xuất kim loại như Alcoa. Mỹ sẽ đầu tư vào lĩnh vực xử lý đất hiếm tại Australia. Một trong số các dự án là liên doanh giữa Australia, Mỹ và Nhật Bản.

“Điều chúng tôi muốn làm là nắm bắt những cơ hội sẵn có”, Thủ tướng Australia nói với các phóng viên.

Nhà Trắng cho biết Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ đầu tư xây dựng cơ sở tinh chế gallium - vật liệu cần thiết cho sản xuất chip và cáp quang - ở miền tây Australia với công suất 100 tấn mỗi năm.

Ông Trump chia sẻ tại Nhà Trắng: “Trong vòng khoảng một năm, Mỹ sẽ có nhiều khoáng sản thiết yếu và đất hiếm đến mức chúng ta chẳng biết phải làm gì với chúng”.

Vị tổng thống cho biết thêm rằng Mỹ cũng đang hợp tác với những nước khác để xây dựng một chuỗi cung ứng độc lập với Trung Quốc.

Căng thẳng Mỹ - Trung

Trong tháng này, Trung Quốc đã công bố các quy định kiểm soát xuất khẩu nghiêm ngặt mới với đất hiếm, khiến căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới một lần nữa bùng lên.

Sau động thái của Trung Quốc, ông Trump đe dọa sẽ áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa từ đất nước tỷ dân kể từ ngày 1/11 nếu Bắc Kinh không nhượng bộ.

Vào ngày 20/10, ông nói thêm: “Trung Quốc đe dọa Mỹ bằng đất hiếm và tôi đe dọa họ bằng thuế quan, nhưng tôi cũng có thể gây áp lực bằng nhiều vấn đề khác, ví dụ như máy bay”.

Bộ Giao thông Vận tải Mỹ đã đề xuất cấm các hãng hàng không Trung Quốc sử dụng không phận Nga cho các chuyến bay giữa Trung Quốc và Mỹ.

Cơ quan này lập luận rằng việc bay qua không phận Nga giúp các hãng hàng không Trung Quốc tiết kiệm đáng kể thời gian bay và nhiên liệu so với các hãng bay Mỹ - vốn bị cấm bay qua Nga kể từ năm 2022 - tạo ra lợi thế không công bằng.

Cũng trong ngày 20/10, Tổng thống Mỹ xác nhận ông sẽ gặp mặt Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Hàn Quốc vào cuối tháng này. Ông còn có kế hoạch sang thăm Trung Quốc vào đầu năm sau.

Ông nhấn mạnh: “Mỹ sẽ có thỏa thuận thương mại công bằng với Trung Quốc. Tôi muốn đối xử tốt với Trung Quốc. Tôi rất coi trọng mối quan hệ với Chủ tịch Tập. Chúng tôi có mối quan hệ tốt đẹp”.

Giang