Ông Trump để ngỏ khả năng trở lại đường đua Tổng thống Mỹ lần thứ ba

Tổng thống Trump trả lời báo giới trên chuyên cơ Không lực Một khi đang trên đường tới Nhật Bản hôm 27.10. Ảnh: Getty

Theo Reuters, Tổng thống Trump hôm 27.10 (giờ địa phương) khẳng định ông sẽ không ra tranh cử Phó Tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2028. Tuy nhiên, ông từ chối cam kết dứt khoát rằng mình sẽ không tìm cách đảm nhiệm nhiệm kỳ thứ ba, điều vốn bị Hiến pháp Mỹ cấm.

Trong các cuộc vận động tranh cử trước đây, Tổng thống Trump nhiều lần bông đùa về khả năng phục vụ hơn hai nhiệm kỳ, thậm chí trêu chọc người ủng hộ bằng những chiếc mũ in dòng chữ “Trump 2028”.

Một số đồng minh của ông được cho là đang cân nhắc các phương án pháp lý hoặc chính trị để mở đường cho kịch bản này, dù phần lớn giới học giả hiến pháp nhận định điều đó là bất khả thi.

Theo Tu chính án thứ 22, “không ai được bầu vào chức vụ Tổng thống quá hai lần”. Dẫu vậy, vẫn xuất hiện quan điểm cho rằng Tổng thống Trump có thể “lách luật” bằng cách tranh cử Phó Tổng thống, sau đó tiếp quản quyền lực nếu Tổng thống đắc cử từ chức.

Song, ông Trump đã thẳng thắn bác bỏ: “Tôi sẽ được phép làm điều đó, nhưng tôi sẽ không làm. Tôi nghĩ điều đó quá dễ thương. Mọi người sẽ không thích. Nó không đúng.”

Mặc dù đã 79 tuổi và sẽ bước sang tuổi 82 vào năm 2028 nếu tái tranh cử, Tổng thống Trump vẫn duy trì lịch trình dày đặc, thường xuyên tiếp xúc báo chí và khẳng định “đang có những con số ủng hộ tốt nhất từ trước đến nay.”

Khi được hỏi liệu có loại trừ khả năng tái tranh cử nhiệm kỳ thứ ba, ông đáp lại: “Tôi có loại trừ khả năng đó không? Anh phải nói cho tôi biết.”

Bên cạnh đó, Tổng thống Trump dành lời khen ngợi Phó Tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio, cho rằng họ là “những người tuyệt vời” có thể trở thành ứng viên tiềm năng của Đảng Cộng hòa trong cuộc đua năm 2028.

Hiến pháp Mỹ quy định rõ giới hạn nhiệm kỳ tổng thống

Tu chính án thứ 22 của Hiến pháp Mỹ được phê chuẩn năm 1951, sau khi Tổng thống Franklin D. Roosevelt phá vỡ tiền lệ hai nhiệm kỳ do George Washington đặt ra từ thế kỷ XVIII. Ông Roosevelt từng dẫn dắt nước Mỹ vượt qua Đại suy thoái và Thế chiến II, đắc cử bốn nhiệm kỳ liên tiếp và qua đời khi đang tại vị năm 1945.

Giáo sư Luật Wayne Unger, Đại học Quinnipiac, cho rằng quy định về giới hạn hai nhiệm kỳ là “rõ ràng và chắc chắn”. “Tôi dự đoán Tòa án Tối cao sẽ bác bỏ bất kỳ nỗ lực nào của Tổng thống Trump nhằm tái tranh cử lần thứ ba. Hiến pháp quy định rõ: hai nhiệm kỳ, mỗi nhiệm kỳ bốn năm,” ông nói.

Về mặt lý thuyết, Quốc hội Mỹ có thể sửa đổi Hiến pháp để mở rộng giới hạn nhiệm kỳ. Tuy nhiên, điều này gần như không khả thi trong bối cảnh chính trị phân cực sâu sắc hiện nay.

Một sửa đổi hiến pháp cần được ít nhất hai phần ba nghị sĩ ở cả Hạ viện và Thượng viện thông qua, hoặc được hai phần ba các bang kêu gọi hội nghị hiến pháp, sau đó phải được 38 trong số 50 bang phê chuẩn.

Hiện Đảng Cộng hòa của Tổng thống Trump chỉ nắm thế đa số sít sao tại Hạ viện (219–213), kiểm soát 53 ghế tại Thượng viện và 28 cơ quan lập pháp tiểu bang.

Hồi tháng 1, Hạ nghị sĩ Cộng hòa Andy Ogles (bang Tennessee) đã đề xuất sửa đổi Tu chính án thứ 22, cho phép một Tổng thống phục vụ tối đa ba nhiệm kỳ không liên tiếp. Nếu được thông qua, điều này có thể mở đường cho Tổng thống Trump tái tranh cử vào năm 2029. Tuy nhiên, giới quan sát nhận định khả năng này gần như bằng không.

NGHIÊM THANH