Phân cấp rõ để hạn chế đùn đẩy, né tránh trong giám định tư pháp

Ngày 29-7, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm Lấy ý kiến dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, bà Nguyễn Thị Thủy, Trưởng phòng đấu giá tài sản, giám định tư pháp, trọng tài, hòa giải thương mại (Cục Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp) cho biết, việc ban hành Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về cải cách tư pháp, đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan;

Việc sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập về thể chế, tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững cho tổ chức, hoạt động giám định tư pháp góp phần giải quyết các vụ án kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, nâng cao chất lượng của hoạt động tố tụng.

Việc sửa đổi Luật Giám định tư pháp giúp các vụ án giải quyết nhanh. Ảnh: Hoàng Huy

Theo Tờ trình, Dự thảo Luật giữ nguyên 18 điều; sửa đổi, bổ sung 28 Điều; bổ sung 6 điều; lược bỏ 11 Điều và 1 khoản của điều của Luật Giám định tư pháp năm 2012 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020).

Cụ thể, bổ sung mới 6 Điều gồm: công nhận và hủy bỏ công nhận người giám định tư pháp theo vụ việc; quyền và nghĩa vụ của người giám định tư pháp theo vụ việc; công nhận, hủy bỏ công nhận tổ chức giám định tư pháp theo vụ việc; đình chỉ việc thực hiện giám định; xử lý vi phạm trong hoạt động giám định tư pháp; sửa đổi, bổ sung một số điều, khoản của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Đầu tư, Pháp lệnh Chi phí tố tụng.

Dự thảo Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) bổ sung quy định phân cấp trong tiếp nhận trưng cầu, thực hiện giám định ở cấp Trung ương và cấp tỉnh để khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh trong tiếp nhận, thực hiện giám định ở bộ, ngành chủ quản, địa phương (Điều 22 dự thảo Luật).

Tổ chức, cá nhân ở địa phương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng ở địa phương; tổ chức, cá nhân ở Trung ương tiếp nhận, thực hiện trưng cầu của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng cấp trung ương hoặc địa phương trong trường hợp vụ việc phức tạp.

Đối với vấn đề mới, xu hướng mới và các nội dung cần thiết khác, Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi toàn diện Luật Giám định tư pháp theo 6 nhóm vấn đề chính: Mở rộng phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp đối với một số lĩnh vực giám định tư pháp mà tổ chức, cá nhân trong xã hội có nhu cầu lớn, thường xuyên (ADN, kỹ thuật số và điện tử).

Phân cấp việc trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu giám định tư pháp giữa Trung ương và địa phương. Bổ sung quyền của người thực hiện giám định tư pháp, theo đó người thực hiện giám định được miễn trừ trách nhiệm pháp lý khi thực hiện giám định, trừ trường hợp cố ý làm sai lệch kết luận giám định...

Tại Tọa đàm, đại diện Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đề nghị Bộ Tư pháp tham mưu cấp có thẩm quyền nghiên cứu, bổ sung quy định, hướng dẫn cụ thể về việc giải thích nội dung kết luận giám định tư pháp theo vụ việc.

Cùng với đó, nghiên cứu, bổ sung quy định về trách nhiệm của đơn vị chủ trì, đơn vị đầu mối trong trường hợp giám định tập thể; quy định, hướng dẫn quy trình ban hành kết luận giám định trong giám định tập thể. Đồng thời, đề nghị tổ chức các cuộc tọa đàm trực tiếp hoặc trực tuyến để trao đổi kinh nghiệm, giải đáp khó khăn, vướng mắc về hoạt động giám định tư pháp.

Đại diện Phòng kỹ thuật hình sự, Công an TP Hà Nội đề nghị sửa đổi Luật giám định tư pháp theo hướng mở rộng lĩnh vực giám định pháp y cho Phòng kỹ thuật hình sự được giám định thương tích….

Công an TP Hà Nội cho rằng định kỳ giữa Bộ Tư pháp, Bộ Công an và các đơn vị có liên quan cần tổ chức sơ kết, tổng kết các chuyên đề nghiệp vụ trong công tác giám định kỹ thuật hình sự và pháp y. Từ đó, đánh giá các phương thức, thủ đoạn mới của các loại tội phạm để có những kiến nghị đề xuất phục vụ công tác đấu tranh, phòng ngừa tội phạm.

Bên cạnh đó, cần xây dựng cơ sở dữ liệu mẫu chuẩn các loại ma túy, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa Bộ Y tế và Bộ Công an để phục vụ công tác giám định...

BÙI TRANG