Phân loại, sàng lọc cán bộ không chỉ dừng ở việc 'đổi tên, giữ người'

Sau khi tinh gọn bộ máy, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, tới đây sẽ có văn bản chỉ đạo các địa phương rà soát, tổng hợp, đánh giá việc bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, từ đó phân loại và sàng lọc đội ngũ cán bộ, công chức theo tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể.

Trên cơ sở đó, sẽ xây dựng phương án xử lý giải quyết, đồng thời mở cơ hội tuyển dụng, bổ sung mới đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ.

Đây không chỉ là bước tiếp theo trong quá trình cải cách hành chính, mà còn là phép thử cho tính hiệu quả và thực chất của công cuộc tinh giản bộ máy.

Người dân đến giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Bình Tiên, TP.HCM. (Ảnh: NLĐ)

Sàng lọc để phát hiện, bồi dưỡng cán bộ có năng lực

Trả lời phóng viên Báo Điện tử VTC News, PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, nhận định việc sàng lọc đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo các tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể là bước đi đúng đắn và cần thiết trong giai đoạn hiện nay, nhất là sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong các bộ, ngành và triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

"Việc tinh giản bộ máy không thể chỉ dừng lại ở việc gộp cơ học các đơn vị, mà quan trọng hơn là tinh lọc đội ngũ thực thi - những người 'gánh vác' trực tiếp trách nhiệm trước Nhân dân và pháp luật", ông Sơn nói.

Ông Sơn cho rằng, nếu không có bộ tiêu chí rõ ràng thì sẽ rất khó để đánh giá công tâm, minh bạch, và khó tránh khỏi những dư luận tiêu cực.

Ngược lại, khi tiêu chí đánh giá được xây dựng chặt chẽ, bám sát yêu cầu công việc, năng lực chuyên môn, đạo đức công vụ và kết quả thực thi thì việc phân loại cán bộ sẽ trở nên khách quan hơn, tạo được sự đồng thuận trong nội bộ và dư luận xã hội.

Ý nghĩa lớn nhất của quá trình sàng lọc này, theo PGS.TS Bùi Hoài Sơn, không chỉ là loại bỏ những người không phù hợp mà còn là cơ hội để phát hiện, bồi dưỡng và phát huy những cán bộ có năng lực, tâm huyết với công việc, sẵn sàng đổi mới và cống hiến.

Đây cũng là nền tảng để từng bước xây dựng một nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả - điều mà người dân và doanh nghiệp đang rất kỳ vọng trong bối cảnh đất nước bước vào một giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao hơn, phức tạp hơn.

"Hiện nay, điều khiến dư luận quan tâm nhất là làm sao để quá trình sàng lọc cán bộ không trở thành hình thức, không chỉ 'đổi tên, giữ người' hay 'bình cũ rượu mới'. Bởi nếu không được thực hiện một cách thực chất, minh bạch và có chiều sâu, thì nỗ lực cải cách bộ máy sẽ chỉ nằm trên giấy, không tạo được sự chuyển biến về chất lượng công vụ cũng như niềm tin của Nhân dân", vị đại biểu Quốc hội nhấn mạnh.

Để tránh hình thức, ông Sơn kiến nghị, trước hết phải xây dựng được hệ thống tiêu chí đánh giá cán bộ thật cụ thể, sát thực tiễn, có thể đo lường được bằng kết quả công việc chứ không chỉ là nhận xét chung chung. Không nên sàng lọc chỉ để hoàn thành nhiệm vụ hành chính theo chỉ tiêu, mà phải gắn chặt với yêu cầu thực tế của từng vị trí công tác, từng lĩnh vực chuyên môn.

Quan trọng là phải trao quyền đánh giá thực chất cho các cấp quản lý trực tiếp - những người hiểu rõ năng lực và hiệu quả làm việc của từng cán bộ. Đồng thời, có cơ chế giám sát độc lập và trách nhiệm giải trình rõ ràng để tránh lợi dụng quá trình sàng lọc phục vụ lợi ích nhóm hay động cơ cá nhân.

PGS.TS Bùi Hoài Sơn

Cùng bàn luận, ông Dương Khắc Mai, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Đắk Nông, nêu rõ, khi bộ máy đã tinh gọn, vấn đề đặt ra là đội ngũ cán bộ, công chức phải có trình độ năng lực và tốc độ làm việc càng cao.

"Để đạt được mục tiêu sàng lọc, hình thành đội ngũ cán bộ tinh - gọn - mạnh - hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả cần phải có sự rà soát xem các tiêu chí, tiêu chuẩn để đánh giá, sàng lọc đưa ra đủ chưa. Nếu chưa đủ, phải có phương án xử lý phù hợp", ông Mai nói.

Vị đại biểu Quốc hội đặc biệt lưu ý, phân cấp, phân quyền rõ ràng trong công việc. Cần xác định rõ việc nào thuộc cấp xã, việc nào của cấp tỉnh, không thể đùn đẩy qua lại. Trường hợp cán bộ đùn đẩy, né tránh, không đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ, dứt khoát cần phải thay thế kịp thời.

"Cán bộ không làm được thì ra chỗ khác để cho người khác làm. Hiện nay rất nhiều người đang muốn được làm. Khi quyền lợi đi kèm với trách nhiệm, chắc chắn đội ngũ cán bộ, công chức và tổng thể bộ máy sau sẽ hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn", ông Dương Khắc Mai nhấn mạnh.

Buộc cán bộ thôi việc là giải pháp sau cùng

Sau khi sàng lọc, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nêu rõ, xây dựng phương án xử lý cán bộ không đáp ứng yêu cầu là công việc cấp thiết, song cần thực hiện một cách thận trọng, bài bản và nhân văn.

Bởi trong bất kỳ quá trình chuyển đổi, cải cách nào, yếu tố con người luôn là trung tâm và không thể chỉ nhìn nhận dưới góc độ "loại bỏ" hay "tinh giản" một cách cơ học.

"Việc xử lý cán bộ yếu kém phải bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, công bằng và có lộ trình chuyển tiếp phù hợp. Cần có cơ sở đánh giá rõ ràng, dựa trên kết quả công việc thực tế, phẩm chất đạo đức, năng lực thích ứng với yêu cầu mới. Tránh tình trạng cảm tính, định kiến hay chạy theo chỉ tiêu số lượng, gây tâm lý hoang mang, lo lắng trong đội ngũ công chức, viên chức", ông Sơn lưu ý.

Điều quan trọng được Ủy viên chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nhấn mạnh là phải tạo ra được niềm tin rằng quá trình rà soát, sàng lọc cán bộ là để thúc đẩy sự tiến bộ, nâng cao hiệu quả bộ máy, chứ không phải để làm nản lòng những người đang nỗ lực cống hiến nhưng còn gặp khó khăn trong thích nghi.

Chỉ khi giữ được sự công tâm và nhân văn trong chính sách, chúng ta mới có thể duy trì được sự ổn định nội bộ, khơi dậy tinh thần đổi mới và trách nhiệm trong từng cán bộ, công chức.

Về phương án xử lý cán bộ không đáp ứng yêu cầu, ông Bùi Hoài Sơn cho biết, không nên chỉ bó hẹp trong một phương án duy nhất như buộc thôi việc, mà cần đặt trong tổng thể các giải pháp linh hoạt và có tính định hướng phát triển con người.

"Không thể phủ nhận rằng có những trường hợp buộc phải cho thôi việc vì không còn phù hợp về phẩm chất hoặc năng lực, nhưng tôi cho rằng đây nên là giải pháp sau cùng, chỉ áp dụng khi không còn lựa chọn nào khác", ông Sơn nêu quan điểm.

Trong rất nhiều trường hợp, việc bố trí lại công việc cho phù hợp với năng lực, sở trường, hoặc cử đi đào tạo, bồi dưỡng để cập nhật kỹ năng, kiến thức mới là cách làm nhân văn và hiệu quả hơn. Bởi không phải cán bộ yếu là không có tiềm năng mà đôi khi là do chưa được đặt đúng vị trí, chưa được trang bị đúng công cụ.

Theo ông Sơn, khi Nhà nước đã đầu tư một thời gian dài để tuyển dụng, đào tạo, trả lương cho cán bộ, thì việc giúp họ "thích ứng" với yêu cầu mới cũng là một phần trách nhiệm cần được tính đến.

Song song với đó, cần thiết lập một cơ chế đánh giá kết quả tái đào tạo một cách nghiêm túc. Nếu sau các biện pháp hỗ trợ mà cán bộ vẫn không đáp ứng được yêu cầu thì việc cho thôi việc sẽ được xã hội nhìn nhận là hợp lý, công bằng và cần thiết cho sự vận hành hiệu quả của bộ máy.

"Khi quá trình này được thực hiện một cách công tâm, minh bạch, có sự tham gia của cả hệ thống chính trị và sự giám sát của người dân, thì việc tinh lọc đội ngũ sẽ thực sự mang lại hiệu quả, không chỉ đổi mới bộ máy mà còn lan tỏa tinh thần phục vụ, đổi mới trong toàn hệ thống hành chính", ông Bùi Hoài Sơn nhận định.

Tin bài liên quan:

Lấp khoảng trống năng lực cán bộ cấp xã để thoát cảnh 'cầm tay chỉ việc'

Bộ trưởng Nội vụ: Áp KPI cho cán bộ, công chức phải xây dựng từ thực tiễn

Đọc thêm

Bộ trưởng Nội vụ: Sẽ sàng lọc công chức và tuyển dụng nhân sự cho cấp tỉnh và xã 0

Bộ trưởng Nội vụ: Áp KPI cho cán bộ, công chức phải xây dựng từ thực tiễn 0

Lấp khoảng trống năng lực cán bộ cấp xã để thoát cảnh 'cầm tay chỉ việc' 0

Thủ tướng: Bố trí cán bộ làm ngoài giờ hành chính kể cả thứ bảy, chủ nhật 0

Anh Văn