Phân tích khả năng tác chiến của tên lửa Oreshnik Nga

Thông tin về việc hệ thống tên lửa đạn đạo Oreshnik của Nga trực chiến tại Belarus có khả năng tấn công Kyiv trong chưa đầy 2 phút đang gây ra nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, các phân tích kỹ thuật quân sự cho thấy các kịch bản này dựa trên phép tính đơn giản, chưa phản ánh đúng đặc điểm vận hành thực tế của vũ khí đạn đạo.

Giới hạn vật lý trong quỹ đạo bay

Các kịch bản lan truyền trên mạng xã hội cho rằng nếu phóng từ Belarus, tên lửa Oreshnik có thể tiếp cận Kyiv trong 1 phút 51 giây. Con số này được tính bằng cách lấy khoảng cách địa lý chia cho tốc độ tối đa Mach 10 (khoảng 12.300 km/h). Sai sót cốt lõi của phép tính này là giả định tên lửa duy trì vận tốc cực đại và bay theo đường thẳng trong suốt hành trình.

Các phương tiện quân sự chở tên lửa đạn đạo diễu hành qua quảng trường Đỏ trong buổi tổng duyệt cho lễ duyệt binh Ngày Chiến thắng tại Moscow, Nga

Thực tế, tên lửa đạn đạo di chuyển theo quỹ đạo hình parabol qua ba giai đoạn: tăng tốc, giai đoạn giữa (trong môi trường khí quyển loãng) và tái nhập khí quyển. Tốc độ cực đại chỉ đạt được trong một khoảng thời gian ngắn ở giai đoạn giữa. Do phải bay lên cao trước khi lao xuống mục tiêu, quãng đường thực tế dài hơn nhiều so với khoảng cách đường thẳng trên bản đồ, khiến thời gian bay luôn lớn hơn các phép tính lý thuyết.

Quỹ đạo bay và các giai đoạn bay chính của tên lửa đạn đạo tầm trung

Vùng mù tác chiến và giới hạn tầm bắn tối thiểu

Mọi hệ thống tên lửa đạn đạo đều có một khu vực xung quanh bệ phóng không thể tấn công hiệu quả, gọi là "vùng mù". Theo dữ liệu từ Cơ quan An ninh Ukraine, Oreshnik là tên lửa đạn đạo tầm trung với tầm bắn tối đa 5.500km nhưng tầm bắn tối thiểu vào khoảng 700km.

Mô phỏng cấu trúc tên lửa Oreshnik của Nga

Khoảng cách từ phía nam Belarus đến Kyiv là khoảng 660km, thấp hơn ngưỡng tầm bắn tối thiểu của hệ thống. Điều này khiến việc triển khai Oreshnik từ Belarus để tấn công Kyiv không khả thi về mặt kỹ thuật, vì mục tiêu nằm ngoài vùng tác chiến hiệu quả của tên lửa.

Rào cản từ công nghệ động cơ nhiên liệu rắn

Oreshnik sử dụng động cơ nhiên liệu rắn nhiều tầng để đạt khả năng phản ứng nhanh. Tuy nhiên, loại động cơ này có nhược điểm là khó điều chỉnh lực đẩy hoặc tắt sớm sau khi đã kích hoạt. Quá trình đốt cháy, tách tầng và ổn định quỹ đạo đòi hỏi một quãng đường bay và thời gian tối thiểu nhất định.

Infographic về tên lửa Oreshnik của Nga

Nếu cố gắng tấn công mục tiêu ở cự ly quá gần, tên lửa có thể chưa hoàn tất chu trình hoạt động hoặc phải lao xuống với góc quá dốc, vượt quá giới hạn thiết kế của hệ thống dẫn đường và kết cấu đầu đạn, làm giảm đáng kể độ chính xác.

Thực tế triển khai và năng lực sản xuất

Mặc dù Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nhận định Oreshnik hiện chưa thể bị đánh chặn bởi các hệ thống phòng không hiện tại, nhưng khả năng triển khai thực tế của loại vũ khí này vẫn còn nhiều hạn chế. Các báo cáo tình báo cho thấy số lượng tên lửa Oreshnik sẵn sàng chiến đấu của Nga rất ít.

Các bộ phận của một tên lửa đạn đạo mà Nga đã sử dụng trong cuộc tấn công nhằm vào thành phố Dnipro

Nga được cho là đã sử dụng Oreshnik lần đầu tiên vào tháng 11.2024 trong cuộc tấn công vào thành phố Dnipro. Tuy nhiên, hệ thống này chưa được sản xuất hàng loạt với số lượng đủ lớn để tạo ra các đợt tấn công bão hòa liên tục như tên lửa hành trình hay UAV. Hiện tại, Oreshnik đóng vai trò là vũ khí răn đe chiến lược nhắm vào các mục tiêu sâu trong châu Âu hơn là một phương tiện tấn công chớp nhoáng các mục tiêu ở cự ly gần biên giới.

Tuệ Nhân