Pháp và Anh thúc đẩy đàm phán thỏa thuận hậu Brexit

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Boris Johnson. Nguồn: Bloomberg

* Chủ tịch Ủy ban châu Âu cảnh báo Anh phải tôn trọng thỏa thuận Brexit

Theo phóng viên TTXVN tại châu Âu, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Boris Johnson đã có cuộc điện đàm thảo luận một số vấn đề quan trọng ở khu vực, trong đó lãnh đạo hai nước nhất trí cùng thúc đẩy thỏa thuận Anh - Liên minh châu Âu (EU) trong giai đoạn hậu Brexit để nhanh chóng kết thúc tiến trình đàm phán.

Ngoài mối quan hệ tương lai giữa Anh và EU, lãnh đạo Pháp, Anh cũng thảo luận về tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực chống buôn người, tình hình ở Libăng và các vấn đề quốc tế khác.

Trước đó, ngày 6/9, trước thềm vòng đàm phán thứ 8 giữa Anh và EU được nối lại tại London, Thủ tướng Johnson đã đặt thời hạn chót để đạt một thỏa thuận thương mại hậu Brexit vào ngày 15/10 tới, qua đó phần nào xoa dịu những quan ngại về sự hỗn loạn "không thỏa thuận" nếu đàm phán giữa hai bên thất bại.

Theo thông báo của Văn phòng Thủ tướng Anh, nếu hai bên không đạt thỏa thuận thương mại tự do song phương, Anh sẽ có một thỏa thuận "theo kiểu Úc" với EU, hoặc tương tự như với Canada và các nước khác.

Hiện Úc đang giao dịch thương mại với EU theo các quy định và thuế quan của Tổ chức Thương mại thế giới (WHO).

Tiến trình Brexit rơi vào nguy cơ bế tắc khi ngày 7/9 nổi lên vấn đề Chính phủ Anh đang có kế hoạch sẽ đặt lên bàn đàm phán với EU vào ngày 9/9 tới về việc Anh có quyền đơn phương giám sát các yếu tố trong quyết định Bắc Ireland.

Điều này đã làm nổi sóng bất bình vì nghị định này theo pháp lý ràng buộc là phải tuân theo trực tiếp luật của EU ở một số phần đặc biệt trong thỏa thuận liên quan đến hai lĩnh vực Bắc Ireland và các quyền của công dân.

Nếu như xảy ra tranh chấp hai bên sẽ có ba tháng để trọng tài xem xét tìm cách giải quyết tranh chấp mâu thuẫn này. Các chuyên gia luật cảnh báo rằng EU có quyền trừng phạt Anh nếu nước này vi phạm hiệp ước Brexit.

Những tranh cãi mới đây về Brexit có thể đưa ra Tòa án Công lý châu Âu nếu Anh vi phạm thỏa thuận rút khỏi EU mà Thủ tướng Johnson đã ký với EU hồi tháng 1 vừa qua. Theo đó, tòa án có thể áp dụng lệnh trừng phạt nặng đối với Anh, treo một phần trong thỏa thuận rút khỏi EU, phát động các cuộc chiến tranh thương mại và áp thuế đối với Anh, thậm chí là còn có thể ra lệnh trừng phạt hàng xuất khẩu của Anh.

Ngày 7/9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), bà Ursula von der Leyen cảnh báo rằng Anh có trách nhiệm về mặt pháp lý tôn trọng thỏa thuận Brexit, vốn tạo ra nền tảng cơ bản cho mối quan hệ song phương hậu Brexit.

Bà Ursula von der Leyen nói: "Tôi tin tưởng Chính phủ Anh sẽ thực thi Thỏa thuận ra đi, như một bổn phận theo luật quốc tế và điều kiện tiên quyết cho bất kỳ đối tác tương lai nào".

Cảnh báo trên được đưa ra sau khi tờ Thời báo Tài chính của Anh dẫn một số nguồn tin thân cận, cho biết Thủ tướng Anh Borris Johnson đang lên kế hoạch cho nội dung pháp lý mới nhằm thay thế một số điều khoản trong thỏa thuận Brexit mà Anh và EU đã ký năm ngoái.

Theo nguồn tin trên, một dự luật sửa đổi, dự kiến sẽ được trình lên Quốc hội trong tuần này, có thể hủy bỏ tất cả những cam kết trước đó của Anh liên quan đến vấn đề trợ cấp nhà nước và thuế quan của vùng lãnh thổ Bắc Ireland.

Hiện Chính phủ Anh vẫn một mặt khẳng định cam kết thực thi Thỏa thuận ra đi và Nghị định thư về vấn đề Bắc Ireland, nhưng đồng thời cũng cân nhắc một số giải pháp thay thế.

Về vấn đề này, bà Von Der Leyen cảnh báo rằng theo quan điểm của Brussels, các quy định về thị trường chung của EU tiếp tục được áp dụng với Bắc Ireland, nhằm tránh một biên giới cứng với vùng này là cần thiết.

Theo bà Leyen, Nghị định thư về Ireland và Bắc Ireland là cần thiết để bảo vệ hòa bình và ổn định cũng như toàn vẹn của thị trường chung. Trưởng đoàn đàm phán về Brexit của EU, ông Michel Barnier tuyên bố các điều khoản Brexit mà Anh đã nhất trí trước khi chính thức rời khỏi EU "phải được tôn trọng".

EC cũng khẳng định quyết tâm đạt được một thỏa thuận về quan hệ thương mại, kinh tế tương lai với Anh, song nhấn mạnh vẫn phải đảm bảo tính cạnh tranh công bằng.

Người phát ngôn EC cho biết: "Chúng tôi đang dồn sức, tận dụng tối đa vòng đàm phán diễn ra trong tuần này... Chúng tôi có chung mong muốn như Thủ tướng Anh Borris Johnson là sớm đạt được một thỏa thuận cuối cùng. Chúng tôi sẽ nỗ lực hết sức trong khả năng của mình để đạt được thỏa thuận".

Người phát ngôn trên khẳng định một Brexit không thỏa thuận chắc chắn sẽ tạo ra những rào cản đối với thương mại và trao đổi xuyên biên giới.

L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)