Phát hiện chủng virus corona mới ở dơi Brazil mang đặc điểm di truyền như COVID-19

Phát hiện này đã làm mở rộng bản đồ toàn cầu về các virus có khả năng lây truyền từ động vật sang người.

Chủng virus mới, được đặt tên là BRZ batCoV, được phát hiện ở loài dơi Pteronotus parnellii - thường được gọi là "dơi ria mép", sống phổ biến tại khu vực Mỹ - Latinh. Mẫu xét nghiệm được thu thập tại hai bang Maranhao và Sao Paulo.

Theo nghiên cứu công bố ngày 27/10 dưới dạng bản thảo tiền bình duyệt, BRZ batCoV thuộc nhóm betacoronavirus - họ virus bao gồm SARS-CoV-2, MERS-CoV và virus SARS gây hội chứng hô hấp cấp tính nặng năm 2003.

Trình tự gen cho thấy virus này có một đoạn ngắn trong protein gai - có thể bị enzyme furin trong tế bào động vật và người cắt tách - đặc điểm giúp một số coronavirus xâm nhập tế bào dễ dàng hơn. Đây là lần đầu tiên đặc điểm di truyền này được phát hiện ở virus corona trên dơi tại châu Mỹ, gợi ý khả năng chúng đã tiến hóa độc lập trong quần thể dơi Nam Mỹ.

Đặc điểm "vị trí cắt enzyme furin" từng gây nhiều tranh cãi trong đại dịch COVID-19, khi có ý kiến cho rằng đó là dấu hiệu của can thiệp phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, các nghiên cứu sau này - trong đó có phát hiện ở Brazil - đã chứng minh rằng những đặc điểm này có thể hình thành tự nhiên trong quá trình tiến hóa của virus.

Nghiên cứu do tiến sĩ Kosuke Takada và giáo sư Tokiko Watanabe (Đại học Osaka, Nhật Bản) chủ trì, với sự hợp tác của Đại học Sao Paulo, Đại học Wisconsin-Madison (Mỹ) cùng nhiều phòng thí nghiệm quốc tế. Kết quả cho thấy BRZ batCoV có quan hệ gần gũi với các virus giống Hội chứng Hô hấp Trung Đông (MERS), song khác biệt đủ để tạo thành một nhánh tiến hóa riêng biệt.

Trước đó, các virus tương tự chỉ được phát hiện ở dơi tại châu Á, châu Phi và Trung Đông, chưa từng có tại Tây bán cầu.

Hiện chưa có bằng chứng cho thấy BRZ batCoV có thể lây sang người, song các nhà nghiên cứu nhấn mạnh phát hiện này cảnh báo tầm quan trọng của các chương trình giám sát virus hoang dã, nhằm phát hiện sớm những mầm bệnh tiềm ẩn trước khi chúng vượt qua rào cản loài và gây ra các đại dịch mới.

vtv.vn