Phát hiện 'công tắc ẩn' khiến khối u kháng điều trị ung thư

(Ảnh: Getty images)

Những tiến bộ mới trong nghiên cứu ung thư cho thấy vì sao một số dạng ung thư biểu mô lại kháng điều trị mạnh: chúng có khả năng “đổi danh tính” và mang hình thái giống hệt những loại tế bào khác trong cơ thể.

Hai công trình mới của Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor (CSHL) đã xác định những protein và cấu trúc chủ chốt điều khiển quá trình này, mở ra hướng phát triển các liệu pháp nhắm trúng đích với độ an toàn cao hơn.

Giáo sư Christopher Vakoc của CSHL cho biết các khối u này “rất linh hoạt về mặt nhận dạng tế bào”, khiến nhiều phương pháp điều trị hiện nay kém hiệu quả.

Một số khối u thậm chí đổi sang kiểu giống tế bào da hoặc các dạng khác, giúp chúng tránh được tác động của thuốc.

Hai nghiên cứu mới từ nhóm của ông Vakoc hé lộ những điểm yếu quan trọng. Trong một bài công bố trên Nature Communications, các nhà khoa học đã phát hiện một protein quyết định việc tế bào ung thư tuyến tụy giữ hình thái điển hình hay chuyển sang đặc điểm giống tế bào da.

Ở nghiên cứu thứ hai đăng trên Cell Reports, nhóm đã giải được cấu trúc tinh thể của một nhóm protein thiết yếu đối với ung thư phổi kiểu “tế bào chùm.”

Vakoc cho biết phát hiện này mang tính “khép lại một vòng tròn” khi nhóm quay lại hướng nghiên cứu từ năm 2018, thời điểm ung thư phổi tế bào chùm được nhận diện.

Khi đó, nhóm tập trung tìm các tác động biểu sinh thúc đẩy ung thư, không chỉ ở gen mà cả cơ chế phiên mã và điều hòa gen. Lần này, phối hợp với Giám đốc Nghiên cứu CSHL Leemor Joshua-Tor, các nhà khoa học đã tìm thấy manh mối có thể dẫn tới một liệu pháp biểu sinh mới nhằm chặn đà phát triển của ung thư.

Cả hai công trình đều phù hợp với mục tiêu lâu dài của chương trình nghiên cứu: xác định những “bộ điều khiển chính” chi phối nhận dạng tế bào.

Theo các nhà khoa học, trong tương lai, những bộ điều khiển này có thể trở thành nền tảng cho các liệu pháp điều trị chuyên biệt, giống như liệu pháp hormone đã thay đổi cách điều trị ung thư vú và tuyến tiền liệt trước đây.

Tuy vậy, Vakoc lưu ý mục tiêu này vẫn cần thêm thời gian và nghiên cứu.

Kết quả thử nghiệm tiền lâm sàng cũng cho thấy tiềm năng an toàn cao.

Trong các mô hình chuột ung thư tuyến tụy và ung thư phổi, nhóm không ghi nhận dấu hiệu độc tính hay tổn thương cơ quan. Ông Vakoc nói: “Chúng tôi đang đặt ra tiêu chuẩn cao hơn về mức độ đặc hiệu khi phát triển các mục tiêu và phương pháp điều trị ung thư mới.”

Bằng cách làm sáng tỏ cách khối u kiểm soát và thay đổi nhận dạng tế bào, các nhà khoa học kỳ vọng hướng tiếp cận này sẽ giúp xây dựng những liệu pháp chính xác và hiệu quả hơn trong tương lai, đồng thời góp phần nâng cao hiểu biết nền tảng về sinh học ung thư./.

(TTXVN/Vietnam+)