Phát hiện 'họ hàng' của sao Diêm Vương ở rìa Hệ Mặt Trời
Vật thể mang tên 2017 OF201 - ứng viên hành tinh lùn - đang di chuyển theo một quỹ đạo hình elip siêu rộng, với Mặt Trời nằm lệch hẳn về một phía.
Vật thể mang tên 2017 OF201 - ứng viên hành tinh lùn. (Nguồn: Science News)
Một vật thể mới được phát hiện, có thể là "anh em họ" của sao Diêm Vương, dường như đang di chuyển ở vùng rìa xa của Hệ Mặt Trời.
Theo nghiên cứu vừa được gửi lên trang arXiv.org ngày 21/5, vật thể mang tên 2017 OF201 - ứng viên hành tinh lùn - đang di chuyển theo một quỹ đạo hình elip siêu rộng, với Mặt Trời nằm lệch hẳn về một phía.
Đường đi của vật thể này khác hẳn các thiên thể lớn ở xa khác và có thể thách thức giả thuyết về sự tồn tại của một hành tinh khổng lồ chưa được khám phá trong Hệ Mặt Trời.
Suốt khoảng một thập kỷ qua, các nhà khoa học đã tìm kiếm một hành tinh ngoài sao Diêm Vương - thiên thể bị xếp vào nhóm hành tinh lùn từ năm 2006. Lực hút hấp dẫn của hành tinh khổng lồ chưa biết đến này - thường được gọi là Hành tinh số 9 hoặc Hành tinh X - có thể giải thích cho việc nhiều vật thể xa xôi có quỹ đạo dường như cùng hướng.
Nhà thiên văn học Chad Trujillo thuộc Đại học Bắc Arizona, người không tham gia nghiên cứu, nhận định: “Lẽ ra các quỹ đạo đó phải có hướng ngẫu nhiên. Vậy tại sao chúng lại nghiêng lệch về một phía?”
Trong nỗ lực tìm kiếm Hành tinh số 9, nhà vật lý thiên văn Sihao Cheng thuộc Viện Nghiên cứu Cao cấp ở Princeton (bang New Jersey) cùng các cộng sự đã rà soát dữ liệu công khai từ nhiều kính viễn vọng. Thay vì phát hiện ra một hành tinh thật sự, nhóm đã tìm thấy 2017 OF201 trong 19 bức ảnh chụp từ năm 2011 đến 2018.
Dựa trên vị trí và tốc độ chuyển động ghi nhận qua nhiều năm, các nhà nghiên cứu xác định vật thể này có quỹ đạo rất rộng: điểm xa nhất cách Mặt trời khoảng 245 tỷ km (hơn 1.600 lần khoảng cách Trái Đất - Mặt Trời), điểm gần nhất khoảng 7 tỷ km (gấp 45 lần khoảng cách Trái Đất - Mặt Trời). Một vòng quay quanh Mặt trời kéo dài hơn 24.000 năm.
Nhóm nghiên cứu ước tính 2017 OF201 có đường kính khoảng 700 km và khối lượng tương đương Mặt trăng của Trái Đất.
Theo Cheng, kích thước đó đủ lớn để lực hấp dẫn của chính nó khiến bề mặt trở nên tròn đều - một tiêu chí để được phân loại là hành tinh lùn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn đang thu thập thêm dữ liệu để xác nhận ước tính này.
Dù vậy, quỹ đạo của 2017 OF201 không giống với các quỹ đạo đã được viện dẫn để chứng minh sự tồn tại của Hành tinh số 9. Cheng cho biết: “Góc định hướng của nó có lẽ lệch 90 độ so với cụm thiên thể kia.”
Các mô phỏng với một quỹ đạo Hành tinh số 9 gần đây cho thấy đường đi của 2017 OF201 không phù hợp với giả thuyết. Tuy nhiên, phát hiện này chưa thể bác bỏ hoàn toàn khả năng tồn tại của hành tinh bí ẩn.
Theo Trujillo, “nhiều quỹ đạo giả định cho Hành tinh X đã được đưa ra. Vật thể này không tương thích với một mô hình nào đó thì cũng chưa thể kết luận được điều gì.”
Cheng đồng tình và cho biết ông đang tiếp tục mô phỏng để kiểm tra xem quỹ đạo của 2017 OF201 có ổn định không và xem liệu quỹ đạo của nó có bị ảnh hưởng bởi các đường đi của hành tinh chưa được phát hiện hay không./.
