Phát huy vai trò nòng cốt ứng phó thiên tai ở cơ sở

Kích hoạt “4 tại chỗ”

Mưa lớn kéo dài nhiều ngày qua đã khiến tuyến đường giao thông nội bản Huổi Thanh 2, xã Nậm Kè ách tắc cục bộ. Lượng lớn đất đá sạt lở, vùi lấp phần lớn nền đường làm cho việc đi lại của nhân dân trong khu vực gặp nhiều khó khăn. Phát huy tinh thần chủ động, tại chỗ, chính quyền địa phương đã huy động nhân dân vào cuộc. Ngay khi tiếp nhận tinh thần chủ đạo, hàng chục người dân đã “nhận lệnh”, gác lại việc gia đình, mang theo cuốc, xẻng đến hiện trường.

Dưới sự hỗ trợ của các lực lượng (dân quân, đoàn viên thanh niên) và tinh thần tích cực của bà con, chỉ trong thời gian ngắn, tuyến đường nhanh chóng được san lấp, gia cố nền, khơi thông cống rãnh, phát quang tầm nhìn, đảm bảo việc đi lại an toàn, nhất là trong thời gian cao điểm mưa lũ.

Ông Nguyễn Tiến Thành, Chủ tịch UBND xã Nậm Kè cho biết “Việc sửa chữa tuyến đường này là ưu tiên hàng đầu nhằm đảm bảo điều kiện đi lại, đặc biệt trong mùa mưa. Do vậy, chúng tôi không chờ đợi cấp trên mà huy động nguồn lực sẵn có ở địa phương để kịp thời khắc phục. Qua đó, khơi dậy tinh thần tự quản, ý thức làm chủ của người dân trong bảo vệ hạ tầng và chủ động ứng phó thiên tai. Thời gian tới, xã sẽ tiếp tục huy động nguồn lực để duy tu các tuyến đường khác. nhằm nâng cao đời sống dân sinh”.

Nhân dân xã Mường Lạn chủ động khắc phục sự cố sạt lở.

Không chỉ người dân, các lực lượng tại chỗ như dân quân tự vệ, tổ chức đoàn thể, cán bộ cơ sở... cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc triển khai “4 tại chỗ”. Mỗi khi có mưa lớn hoặc kéo dài, các xã, bản đều lập tức “kích hoạt” phương án “4 tại chỗ” để ứng phó; thành lập các tổ tuần tra canh gác, phân công người trực cảnh báo, sẵn sàng sơ tán dân đến nơi an toàn.

Suốt nhiều ngày qua, Thôn đội trưởng Sùng A Hưa, bản Hua Thanh (xã Sam Mứn gần như “thức trắng” nhiều đêm liền để theo dõi mưa lũ, sau khi có thông tin về vùng áp thấp di chuyển qua địa bàn tỉnh. Không chờ chỉ đạo cấp trên, anh cùng lực lượng dân quân liên tục tổ chức tuần tra các điểm có nguy cơ cao về sạt lở, kết hợp nhắc nhở nhân dân chủ động các biện pháp ứng phó, đảm bảo an toàn cho người và tài sản.

Đến chiều muộn ngày 23/7, ngay khi nhận được thông tin vụ sạt lở đất xảy ra tại gia đình anh Lý A Ta, anh Hưa báo ngay cho lãnh đạo xã, các lực lượng quân sự đóng chân trên địa bàn để hỗ trợ, giúp đỡ. Song song với đó, anh huy động toàn bộ dân quân tại chỗ nhanh chóng có mặt hỗ trợ gia đình di chuyển người, tài sản đến nơi an toàn. Chỉ sau chưa đầy 24 giờ, với sự tham gia đồng bộ của các lực lượng địa phương, vụ sạt lở đã được khắc phục cơ bản, gia đình anh Lý A Ta bước đầu ổn định nơi ăn, chốn nghỉ.

Lực lượng dân quân tự vệ hỗ trợ người dân xã Mường Lạn khắc phục sạt lở.

Nhân dân chủ động – chính quyền đồng hành

Không đợi đến khi thiên tai xảy ra mới phản ứng, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh đã chủ động kiểm tra, rà soát, lập danh sách các điểm có nguy cơ sạt lở, lũ quét và xây dựng phương án di dời từ sớm. Đồng hành cùng người dân trong thời gian cao điểm mùa mưa, thời gian qua liên tiếp các đoàn kiểm tra, của xã Búng Lao đã tỏa đi các điểm bản để rà soát, nắm tình hình.

Mới đây, tại chuyến khảo sát thực tế bản Huổi Cắm, đồng chí Tạ Mạnh Cường, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Búng Lao đã ghi nhận một vị trí có nguy cơ sạt lở đất. Theo Bí thư xã chia sẻ, đây là khu vực đang có nhiều vết nứt đất, có nguy cơ cao ảnh hưởng đến an toàn tính mạng và tài sản của 18 hộ dân. Xác định mức độ nguy hiểm, đồng chí yêu cầu khẩn trương triển khai các biện pháp ứng phó, như: Tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến địa chất; xây dựng phương án sơ tán người và tài sản khi có tình huống xấu xảy ra.

Lãnh đạo xã Búng Lao kiểm tra, nắm bắt tình hình tại bản Huổi Cắm.

“Trước mắt Ban chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) xã thành lập một Tổ ứng trực tại bản 24/24 giờ, theo dõi diễn biến của các vết nứt, để chủ động ứng phó. Bí thư Chi bộ, trưởng bản Huổi Cắm đồng thời cũng phải tăng cường tuyên truyền, vận động Nhân dân nâng cao ý thức cảnh giác, chủ động theo dõi tình hình diễn biến thời tiết, phối hợp với các lực lượng chức năng để đảm bảo an toàn cho người dân”, đồng chí Tạ Mạnh Cường chia sẻ.

Tương tự, trước tình hình mưa lớn kéo dài, thời gian qua Ban Chỉ huy PCTT&TKCN xã Mường Lạn đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nắm chắc địa bàn. Tại một số bị trí xảy ra sạt lở nhỏ, Ban đã huy động lực lượng vũ trang, các hội, đoàn thể cùng người dân trên địa bàn tận dụng thời tiết không có mưa để triển khai chuyển rời đất đá sụt sạt, sửa chữa những nơi bị hỏng và thực hiện các biện pháp phòng trách sạt lở cho các hộ dân có nguy cơ.

Đối với các điểm bị sạt lở trên các tuyến giao thông, xã huy động máy móc, nhân lực để khắc phục, kéo dây cảnh báo nguy hiểm ngay khi nhận được thông tin. “Thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục rà soát các nơi xung yếu, điểm có nguy cơ sạt lở cao để cảnh báo tới người dân và chủ động tổ chức các biện pháp hỗ trợ, nhằm giảm thiểu thấp nhất thiệt hại về người và của cho nhân dân khi có thiên tai xảy ra”, ông Nguyễn Thế Trung, Chủ tịch UBND cho hay.

Lãnh đạo xã Mường Lạn kiểm tra thực tế cơ sở.

Ngoài ra, hiện nay, chính quyền nhiều xã cũng đang sử dụng hiệu quả các kênh thông tin cộng đồng, như: loa phát thanh, nhóm Zalo, tin nhắn SMS để thông báo tình hình mưa lũ và hướng dẫn người dân phòng tránh. Đây là cách làm linh hoạt, thực chất và kịp thời trong bối cảnh địa phương vẫn đang chịu ảnh hưởng bởi thời tiết cực đoan, mưa rào rải rác, có nơi mưa to kéo dài.

Theo Đài Khí tượng thủy văn tỉnh dự báo, trong những ngày tới mưa lớn cục bộ vẫn diễn ra tại nhiều địa phương, kéo theo đó là nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất ở mức cao. Mô hình độ ẩm đất hiện tại cho thấy, nhiều khu vực đã đạt hoặc gần đạt trạng thái bão hòa (trên 85%), làm gia tăng nguy cơ xảy ra lũ quét trên các sông, suối nhỏ và sạt lở đất tại các sườn dốc. Các cơ quan chức năng hiện đang tiếp tục theo dõi diễn biến thời tiết và triển khai các biện pháp nhằm ứng phó kịp thời.

Thiên tai là điều không thể tránh khỏi, song mức độ thiệt hại lại phụ thuộc rất lớn vào khả năng ứng phó của con người. Thực tế cho thấy, khi người dân chủ động, chính quyền có cơ chế hành động rõ ràng, thì thiệt hại do thiên tai được giảm thiểu đáng kể. Tuy nhiên, hiện nay các địa phương vẫn đối mặt nhiều khó khăn, như: lực lượng tại chỗ mỏng, thiếu thiết bị cơ giới, thông tin liên lạc gián đoạn, kinh phí dự phòng hạn hẹp... Do vậy, cần có cơ chế phân cấp cụ thể cho xã, bản trong điều hành ứng phó khẩn cấp; hỗ trợ thiết bị cảnh báo, khắc phục thiên tai nhằm nâng cao hiệu quả ứng phó.

Hà Linh