Phát triển các ngành công nghệ chiến lược tạo ra giá trị mới
Nghị quyết số 57-NQ/TW đã xác định rất rõ yêu cầu phải phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là động lực trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững...
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng đã chủ trì chương trình làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và Chuyên gia Việt Nam (VIN) về phát triển các ngành công nghệ chiến lược. Ảnh: NIC
Tại buổi làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia Việt Nam (VIN) về phát triển các ngành công nghệ chiến lược, tổ chức sáng 26/11, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, nơi đổi mới sáng tạo và công nghệ chiến lược sẽ là động lực then chốt.
Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định rất rõ yêu cầu phải phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đây là động lực trọng tâm để thúc đẩy tăng trưởng nhanh và bền vững, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược mang tính dẫn dắt, có khả năng tạo ra giá trị mới và năng lực cạnh tranh dài hạn cho quốc gia.
Trên cơ sở định hướng đó, Quyết định số 1131/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã cụ thể hóa mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp phát triển các công nghệ tiên phong; đồng thời xác định rõ 11 ngành công nghệ chiến lược và 32 sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia.
Đây là nền móng quan trọng để hình thành hệ sinh thái công nghệ chiến lược, bảo đảm sự đồng bộ từ cơ chế chính sách, nguồn nhân lực, hạ tầng đến hoạt động nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa công nghệ.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, mạng lưới đổi mới sáng tạo Việt Nam, với hơn 2.000 chuyên gia trên toàn thế giới, chính là nơi hội tụ tri thức Việt Nam toàn cầu, là nguồn lực đặc biệt quan trọng giúp Chính phủ hiện thực hóa chiến lược phát triển các ngành công nghệ tiên phong.
Trong xu thế mới, việc tiếp tục mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng đóng góp của đội ngũ chuyên gia sẽ đóng vai trò then chốt trong quá trình triển khai 11 ngành chiến lược, tạo động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.
Lãnh đạo Bộ Tài chính, Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, đại diện các Viện nghiên cứu, trường đại học và gần 70 chuyên gia từ 22 quốc gia tham dự sự kiện. Ảnh: NIC
Trong định hướng thảo luận, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng yêu cầu các chuyên gia tập trung trả lời câu hỏi trọng tâm: Việt Nam cần làm gì để phát triển nhanh các ngành công nghệ chiến lược trong 1–2 năm tới?
Theo Phó Thủ tướng, chúng ta còn lúng túng trong việc lựa chọn bài toán lớn và thiết kế chương trình đủ mạnh để dẫn dắt ngành, do đó Phó Thủ tướng mong muốn các chuyên gia đề xuất những giải pháp thực tiễn, khả thi, có tính đột phá, thay vì phân tích chung chung.Đặc biệt, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cũng nhấn mạnh cơ chế thu hút “Tổng công trình sư” và “Kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia, coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng. “Tổng công trình sư” sẽ chịu trách nhiệm điều phối tổng thể, kết nối nguồn lực và đảm bảo dự án đạt đúng mục tiêu chiến lược, trong khi “Kiến trúc sư trưởng” thiết kế cấu trúc hệ thống, xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật và định hướng phát triển công nghệ lõi. Sự kết hợp của hai vai trò này giúp các dự án quốc gia có tầm nhìn dài hạn, tính đồng bộ cao và giảm thiểu rủi ro trong quá trình triển khai.
Về lĩnh vực bán dẫn, đại diện Mạng lưới VIN tại Đài Loan (Trung Quốc), ông Võ Đức Thắng, Đồng chủ nhiệm Chương trình INTENSE tại Việt Nam chia sẻ về tiềm năng hợp tác lớn giữa hai bên. Hơn 40.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Đài Loan, với một nửa theo các ngành kỹ thuật công nghệ cao; riêng Chương trình INTENSE đã đào tạo hơn 200 sinh viên và sẽ mở thêm 880 suất học bổng STEM - bán dẫn vào năm 2026.
Các mô hình đào tạo gắn doanh nghiệp cùng những hoạt động kết nối và văn phòng hợp tác tại nhiều địa phương đang tạo nền tảng quan trọng để Việt Nam xây dựng đội ngũ kỹ sư bán dẫn chất lượng cao.
Ông Ngô Minh Hiếu, nhà sáng lập/Giám đốc dự án chống lừa đảo nhấn mạnh rằng, Việt Nam muốn phát triển AI, tài chính số hay govtech thì trước hết phải xây dựng một môi trường số an toàn và đáng tin cậy.
Các chuyên gia đề xuất thành lập Trung tâm Phòng chống lừa đảo và tội phạm mạng quốc gia theo mô hình Singapore, kết nối dữ liệu ngân hàng, viễn thông, mạng xã hội, cơ quan điều tra nhằm cảnh báo rủi ro theo thời gian thực; đồng thời, cần triển khai sandbox dữ liệu cho phép doanh nghiệp và viện nghiên cứu khai thác dữ liệu phi cá nhân để phát triển các mô hình AI và hệ thống cảnh báo sớm.
Toàn cảnh sự kiện. Ảnh: NIC
Về lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, bản sao số, ông Lô Văn Ba, Giám đốc Quốc gia Dassault Systèmes Việt Nam, nhấn mạnh tiềm năng lớn của công nghệ Virtual Twin kết hợp AI trong việc nâng cao năng lực R&D, tối ưu hóa sản xuất và rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường.
Ông Lô Văn Ba cho rằng, Việt Nam đang sở hữu những điều kiện thuận lợi để đi thẳng vào mô hình công nghiệp số thế hệ mới, từ hạ tầng số, nguồn nhân lực trẻ đến nhu cầu hiện đại hóa các ngành chiến lược.
Dassault Systèmes đề xuất hợp tác với NIC xây dựng Trung tâm R&D Digital Twin và AI tại Việt Nam, phát triển các mô hình thử nghiệm trong hàng không vũ trụ, bán dẫn, giao thông thông minh, robotics và đô thị thông minh, đồng thời huy động nguồn lực quốc tế nhằm hình thành đội ngũ kỹ sư Digital Twin - AI “Make in Vietnam” và thúc đẩy năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia.
Sau khi lắng nghe những ý kiến của các chuyên gia, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định quyết tâm của Chính phủ đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển đất nước, nhấn mạnh rằng phát triển các ngành công nghệ chiến lược là nhiệm vụ trọng tâm và lâu dài, cũng là con đường nhanh nhất để Việt Nam bắt kịp, tiến cùng và từng bước vượt lên, hướng tới một quốc gia phát triển, thịnh vượng và tự cường; đồng thời, giao Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế đột phá để huy động và phân bổ nguồn lực, đồng thời phát triển NIC trở thành hạt nhân của hệ sinh thái công nghệ chiến lược với các chính sách đặc thù cho R&D và ưu đãi thuế, tín dụng.
Cùng với đó, Bộ Khoa học và Công nghệ đặt hàng các nhiệm vụ khoa học trọng điểm, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn và sở hữu trí tuệ cho công nghệ mới, thúc đẩy mạnh mẽ quá trình thương mại hóa sản phẩm chiến lược; mạng lưới VIN hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, phát triển sản phẩm mẫu và chủ động đề xuất các nhiệm vụ ưu tiên, phối hợp chặt chẽ với NIC trong triển khai các chương trình công nghệ trọng điểm…
Chương trình có sự tham dự của Lãnh đạo Bộ Tài chính, Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ, đại diện các Viện nghiên cứu, trường đại học và gần 70 chuyên gia từ 22 quốc gia tham dự trực tiếp và trực tuyến để trao đổi về chiến lược phát triển các ngành công nghệ chiến lược của Việt Nam.
