Phát triển ngành bán dẫn: Thể chế thông thoáng, con người thông minh!

Văn phòng Chính phủ ban hành thông báo kết luận của Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại phiên họp thứ hai vừa qua.

Thông báo nêu rõ ngành công nghiệp bán dẫn thế giới đang chứng kiến tốc độ tăng trưởng nhanh, đi kèm quá trình tái cấu trúc sâu rộng cả về công nghệ và chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, ngành này cũng đang đối mặt với nhiều rủi ro, nhất là nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng do cạnh tranh địa chính trị giữa các quốc gia và khu vực.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển dịch cơ cấu kinh tế có tính chiến lược, chuyển từ mô hình tăng trưởng dựa chủ yếu vào lao động giá rẻ, gia công, lắp ráp và khai thác tài nguyên sang mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số làm động lực chủ yếu, then chốt cho phát triển nhanh và bền vững.

Tư duy phát triển ngành công nghiệp bán dẫn có nhiều đổi mới, tuy nhiên việc huy động nguồn lực, đặc biệt là về vốn đầu tư cho phát triển ngành công nghiệp bán dẫn còn nhiều khó khăn; thể chế, cơ chế, chính sách liên quan đến ngành bán dẫn vẫn còn nhiều vướng mắc, chưa tạo được môi trường đủ thuận lợi để thu hút đầu tư và phát triển nhanh; tiến độ triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.

“Thiếu các yếu tố tạo đột phá mạnh mẽ về công nghệ, sản phẩm, mô hình tổ chức và cách thức huy động nguồn lực. Hợp tác, liên kết giữa ba nhà (Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp) còn lỏng lẻo, chưa hiệu quả…”, thông báo nêu.

Cần nhiều chính sách đồng bộ từ thể chế, hạ tầng, nhân lực để phát triển công nghiệp bán dẫn

Do đó, ban chỉ đạo cho rằng quá trình phát triển ngành công nghiệp bán dẫn phải đi từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ nhỏ đến lớn; cần có các giải pháp tăng tốc, bứt phá, tạo ra các đột phá mới với tinh thần "theo kịp, tiến cùng và vượt lên" trong phát triển công nghệ.

Song song đó, cần khẩn trương hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt là các chính sách ưu đãi, tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng, thể chế, nguồn nhân lực, với tinh thần "thể chế thông thoáng, hạ tầng thông suốt, con người thông minh".

“Chính sách ưu đãi cần chuyển trạng thái từ ưu đãi để thu hút đầu tư sang ưu đãi để thu hút chuyển giao công nghệ. Đẩy mạnh phối hợp hiệu quả giữa Nhà nước - nhà trường - nhà doanh nghiệp”, thông báo nêu.

Chính phủ cũng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương chủ động nghiên cứu, xử lý các kiến nghị của các địa phương, doanh nghiệp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến thể chế, cơ chế, chính sách; chủ động phối hợp với các bộ, ngành, viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp trong tổ chức triển khai các hoạt động liên quan tại địa phương, bảo đảm hiệu quả, thiết thực, đúng định hướng.

Bộ Tài chính tiếp tục tập trung đẩy mạnh thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực bán dẫn, ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ cao, công nghệ sạch, quản trị hiện đại, có giá trị gia tăng cao, có tác động lan tỏa, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu; xây dựng quyết định về tín dụng đối với học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán, trình Thủ tướng Chính phủ trong quý 4/2025.

Ngoài ra, tăng cường hợp tác song phương, đa phương về bán dẫn; huy động nguồn lực quốc tế để hỗ trợ phát triển và đào tạo nguồn nhân lực cho ngành bán dẫn; cập nhật danh sách chuyên gia, nhân tài người Việt Nam ở nước ngoài liên quan đến lĩnh vực bán dẫn; đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam…

Chính phủ cũng yêu cầu đảm bảo nguồn điện ổn định, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, mạnh của ngành công nghiệp bán dẫn, trong đó ưu tiên sử dụng điện sạch; nghiên cứu, đề xuất cơ chế giá điện phù hợp cho các nhà máy sản xuất chip bán dẫn và thiết bị điện tử tại Việt Nam; nghiên cứu, ban hành kế hoạch thúc đẩy ứng dụng công nghiệp chip bán dẫn phục vụ cơ sở hạ tầng giao thông, giao thông thông minh, đô thị thông minh…

Ngoài ra, nghiên cứu, đề xuất cơ chế cấp phép đặc biệt cho khai thác và chế biến sâu các mỏ khoáng sản phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét trong quý 4/2025.

Đặc biệt, Chính phủ yêu cầu xây dựng, đề xuất cơ chế, chính sách thu hút, đãi ngộ, trọng dụng nhân tài, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phục vụ sự phát triển ngành công nghiệp bán dẫn.

Lam Thanh