Phổ biến pháp luật, nâng cao hiệu quả phòng chống thiên tai, an toàn đập, hồ chứa

Hội nghị phổ biến hướng dẫn pháp luật phòng chống thiên tai, an toàn đập, hồ chứa năm 2025.

Hội nghị có sự tham dự của Lãnh đạo Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương), cùng đại diện Sở Công Thương các địa phương có công trình thủy điện, lãnh đạo đơn vị thủy điện do Bộ Công Thương quản lý, đại diện Tập đoàn EVN, các Tổng công ty phát điện.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Trịnh Văn Thuận - Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, tính đến hết tháng 11/2025, biển Đông Việt Nam ghi nhận 21 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, trở thành năm có số lượng bão/ấp thấp nhiệt đới hoạt động nhiều nhất.

Mặc dù các công trình thủy điện cơ bản được bảo đảm an toàn, song mưa lũ lớn, kéo dài đã gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản tại một số khu vực hạ lưu, đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với công tác quản lý, vận hành và phối hợp ứng phó.

Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp Trịnh Văn Thuận cho biết, năm 2025, các công trình thủy điện cơ bản được bảo đảm an toàn.

Theo Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, trong năm 2025, Bộ Công Thương trình Chính phủ ban hành Nghị định 62/2025/NĐ-CP ngày 04/3/2025 quy định chi tiết thi hành Luật Điện lực về bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực. Cùng với đó, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư 02/2025/TT-BCT ngày 01/02/2025 quy định về bảo vệ công trình điện lực và an toàn trong lĩnh vực điện lực. Mới đây nhất, Bộ Công Thương đã ban hành Thông tư số 59/2025/TT-BCT ngày 02/12/2025 ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về công trình thủy điện. Đây là những cơ sở pháp lý quan trọng để triển khai thực hiện công tác quản lý an toàn điện, an toàn đập, hồ chứa trong thời gian tới.

"Hội nghị lần này nhằm cập nhật các quy định pháp luật mới, đồng thời trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm trong công tác an toàn điện, an toàn đập, hồ chứa và chỉ đạo điều hành trong những tình huống cấp bách", Phó Cục trưởng Trịnh Văn Thuận nhấn mạnh.

Các đại biểu tham dự Hội nghị.

Theo báo cáo đánh giá công tác quản lý, vận hành hồ chứa thủy điện năm 2025 tại Hội nghị, vừa qua, mưa lớn đã gây ra lũ lụt nghiêm trọng trên diện rộng, khi mực nước đỉnh lũ trên nhiều sông vượt các mốc lịch sử. Chưa từng có năm nào ghi nhận lũ đặc biệt lớn và lũ lịch sử đồng thời xuất hiện trong cùng một năm tại 20 con sông. Đặc biệt nghiêm trọng là trận lũ lụt lịch sử tại Phú Yên cũ (nay là khu vực phía Đông tỉnh Đắk Lắk), được đánh giá là vượt qua đỉnh lũ lịch sử năm 1993 trên lưu vực sông Ba.

Trước tình hình thiên tai diễn biến rất phức tạp, khó lường, vượt lịch sử trong năm 2025 các đơn vị thủy điện đã rất nỗ lực để vận hành các công trình tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình đầu mối và góp phần cắt, giảm lũ cho hạ du.

Đại diện Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác an toàn đập, an toàn đập, hồ chứa thủy điện được ban hành vào có hiệu lực trong năm 2025.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới, Đại diện Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp đề nghị đơn vị cần chủ động nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện các công cụ tính toán, hỗ trợ ra quyết định vận hành; tăng cường đầu tư năng lực quan trắc khí tượng thủy văn chuyên dùng; nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn cho công tác dự báo thủy văn, lưu lượng nước về hồ để kịp thời cung cấp thông tin cảnh báo, đề xuất vận hành hồ chứa đảm bảo phòng, chống lũ cho hạ du.

Đồng thời, quan tâm hơn nữa đến việc đầu tư hệ thống liên lạc vệ tinh để đảm bảo giữ thông suốt thông tin, liên lạc giữa các cấp chỉ huy, vận hành trong các tình huống thiên tai cực đoan, địa hình chia cắt, mất điện, mất sóng điện thoại. Đa dạng hóa các hình thức thông tin, cảnh báo sớm đến chính quyền, người dân trong khu vực hạ du về mức độ xã lũ. Tăng cường công tác phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các đơn vị thủy điện trong cùng lưu vực để phối hợp vận hành cắt, giảm lũ cho hạ du.

Bên cạnh đó, cần tiến hành rà soát, đề xuất cấp thẩm quyền sửa đổi ngay các quy trình vận hành hồ chứa thủy điện để khắc phục những bất cập trong vận hành. Cập nhật, sửa đổi các phương án ứng phó tình huống khẩn cấp phù hợp với các bản đồ ngập lụt mới được cơ quan thẩm quyền phê duyệt và phù hợp với địa giới hành chính mới, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong công tác chuẩn bị và công tác ứng phó với tình huống khẩn cấp.

Đẩy mạnh hơn nữa công tác truyền thông về vai trò của các công trình thủy điện trong việc hỗ trợ cắt, giảm lũ cho hạ du cũng như công tác phổ biến, hướng dẫn nâng cao nhận thức cho người dân vùng hạ du về các biện pháp ứng phó thiên tai, bảo vệ tài sản khi xảy ra các tình huống xả lũ khẩn cấp; tăng cường phối hợp với chính quyền địa phương các cấp trong việc khơi thông hành lang thoát lũ của các công trình thủy điện.

Chủ động đề xuất bổ sung quy định của pháp luật về vận hành hệ thống điện và thị trường điện để cho phép “ưu tiên huy động các nhà máy thủy điện nằm trong vùng chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, áp thấp nhiệt đới và các tình huống thiên tai nguy hiểm khác” nhằm chủ động điều tiết dòng chảy, hạ sớm mức nước hồ để nâng dung tích phòng lũ, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên nước.

Các chuyên gia, đại diện hồ chứa thủy điện trình bày tham luận tại Hội nghị.

Tại Hội nghị, Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp đã phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác an toàn điện, an toàn đập, hồ chứa thủy điện được ban hành vào có hiệu lực trong năm 2025. Hội nghị cũng nghe tham luận của chuyên gia về công tác đảm bảo an toàn đập, hồ chức thủy điện; tham luận của các đơn vị thủy điện về kinh nghiệm ứng phó với các đợt thiên tai vừa qua. Bên cạnh đó, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về các nội dung liên quan đến công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

Đánh giá cao các ý kiến đóng góp tích cực, nhất là ý kiến đóng góp của các chuyên gia và những đơn vị tham luận, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp Trịnh Văn Thuận yêu cầu các đơn vị liên quan tiếp tục triển khai nghiêm túc, đồng bộ công tác bảo đảm an toàn điện, an toàn đập, hồ chứa thủy điện, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, xuyên suốt, đặc biệt trong bối cảnh thiên tai, mưa lũ ngày càng diễn biến phức tạp. Các đơn vị cần quán triệt và thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và các cấp có thẩm quyền trong công tác phòng, chống thiên tai và bảo đảm an toàn công trình.

Phó Cục trưởng Trịnh Văn Thuận yêu cầu các đơn vị liên quan tiếp tục triển khai nghiêm túc, đồng bộ công tác bảo đảm an toàn đập, hồ chứa thủy điện, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, xuyên suốt.

Bên cạnh đó, cập nhật, sửa đổi các phương án ứng phó tình huống khẩn cấp phù hợp với các bản đồ ngập lụt mới được cơ quan thẩm quyền phê duyệt và phù hợp với địa giới hành chính mới. Ngoài ra, cần đa dạng hóa các hình thức thông tin, cảnh báo sớm đến chính quyền, người dân trong khu vực hạ du về mức độ điều tiết mực nước hồ.

Đồng thời, tăng cường công tác phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các đơn vị thủy điện trong cùng lưu vực để phối hợp vận hành cắt, giảm lũ cho hạ du. Tiến hành rà soát, đề xuất cấp thẩm quyền sửa đổi các quy trình vận hành hồ chứa thủy điện để khắc phục những bất cập trong vận hành thời gian qua.

Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp cũng lưu ý các đơn vị cần đẩy mạnh công tác truyền thông về vai trò của các công trình thủy điện trong việc hỗ trợ cắt, giảm lũ cho hạ du cũng như công tác phổ biến, hướng dẫn nâng cao nhận thức cho người dân vùng hạ du về các biện pháp ứng phó thiên tai, bảo vệ tài sản khi xảy ra các tình huống xả lũ khẩn cấp.

Về phía Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, đơn vị sẽ nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến góp ý tại Hội nghị, phối hợp với các đơn vị liên quan để nghiên cứu tích hợp, thống nhất các cơ sở dữ liệu về thủy điện, tài nguyên nước, ứng phó thiên tai để có đầy đủ thông tin, dữ liệu phục vụ công tác chỉ đạo vận hành thủy điện được chính xác, kịp thời.

Hạ Vĩ