Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng: 'Phải tính lại cách vận hành các hồ chứa'

“Thực hiện quy trình vận hành các hồ chứa nước, nhất là các hồ thủy điện phải hết sức sâu sát, phải chủ động để bảo đảm an toàn cho các hồ đập nhưng đồng thời phải giảm lũ, cắt lũ. Hồ chứa phải thực hiện nhiệm vụ giảm lũ cho hạ du. Nếu không có sự điều tiết linh hoạt, đến mức độ nào đó thì thủy điện cứ xả, còn dưới hạ du gánh đủ. Về nguyên tắc, vận hành nhưng phải cắt lũ, giảm lũ được cho hạ du, điều này rất quan trọng. Qua lần này phải rút ra được những bài học”. Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng đã nhấn mạnh như vậy khi trả lời phỏng vấn của báo Pháp Luật TP.HCM ngày 26-11.

Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng trực tiếp chỉ đạo ứng phó với lũ tại khu vực Quốc lộ 1, đoạn qua xã Tuy An Bắc, tỉnh Đắk Lắk sáng 19-11. Ảnh: VGP/Gia Huy

“Phải nghiêm túc rút kinh nghiệm”

. Phóng viên: Qua trực tiếp thị sát, chỉ đạo sơ tán dân trong đợt lũ lớn chưa từng có tại các tỉnh Nam Trung Bộ vừa qua (tập trung từ ngày 18 đến 21-11), Phó Thủ tướng nhận thấy có sự bất cập nào cần điều chỉnh trong công tác ứng phó lũ, nhất là điều hành xả lũ tại một số tỉnh bị thiệt hại nặng nề về người và tài sản?

+ Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng: Có một số bất cập phải xem xét để điều chỉnh lại. Chẳng hạn, trong việc vận hành trước lũ. Khi dự báo có mưa to, lũ lớn năm ngày, 10 ngày trước đó rồi thì ta phải yêu cầu các hồ hạ mực nước xuống đến mức thấp nhất có thể để đón lũ. Để khi lũ đến thì có thể giảm được lũ. Còn ở đây anh để hồ đầy lên, không còn khả năng đón lũ nữa thì thủy điện xả thôi. Hết cao trình thì họ xả.

Lẽ ra trước đó phải xả, hạ xuống mức thấp nhất có thể để đón lũ, giảm lũ. Đây là sự linh hoạt, phối hợp giữa chủ hồ với chính quyền địa phương. Sau này phải tính lại cách vận hành.

. Thưa Phó Thủ tướng, trong việc sơ tán cứu dân đợt lũ lớn chưa từng có ở Nam Trung Bộ vừa rồi, một số địa phương làm rất quyết liệt như Gia Lai nhưng cũng có một số địa phương ứng cứu dân chưa hiệu quả nên để xảy ra dân kêu cứu nhiều, chết nhiều người. Phó Thủ tướng đánh giá gì về việc này?

+ Trong việc này vai trò của người đứng đầu chính quyền rất quan trọng, nhất là trong việc xây dựng phương án, phải quyết liệt trong huy động nguồn nhân lực thì mới sơ tán, cứu được dân; còn nếu anh cứ để đó, nhà dân bị ngập tới nóc rồi thì sao cứu được.

Nơi nào quyết liệt vào cuộc, có phương án cụ thể, đầy đủ, huy động được lực lượng thì sơ tán, cứu dân rất kịp thời. Còn nơi nào không quyết liệt, không chuẩn bị kỹ các phương án thì ảnh hưởng, thiệt hại lớn đối với dân. Cái này phải nghiêm túc rút kinh nghiệm.

Phải kiên quyết thực hiện các phương án để bảo vệ dân

. Qua đợt lũ lụt lớn ở các tỉnh Nam Trung Bộ vừa rồi, chính quyền các địa phương cần rút ra những bài học, kinh nghiệm gì, thưa Phó Thủ tướng?

+ Thứ nhất là chính quyền, hệ thống chính trị phải bám sát dự báo tình hình để tìm cách truyền tải thông tin đến nhân dân một cách nhanh nhất, đầy đủ nhất. Như trong đợt lũ lịch sử vừa rồi, nhiều người dân không hiểu lũ đến mức độ như thế nên bà con rất chủ quan.

Hạ du Phú Yên cũ bị ngập chưa từng có trong đợt lũ lịch sử từ ngày 19 đến 21-11. Ảnh: NGUYỄN YÊN

Chính quyền phải cập nhật, phải truyền tải thông tin đến nhân dân liên tục, nhanh nhất, đầy đủ nhất để bà con biết được mức độ của lũ như thế nào. Làm sao để nhân dân hiểu được với cấp độ lũ như thế thì nó sẽ dẫn đến hệ quả như thế nào - phải nói cho nhân dân biết rõ là ngập 1 m, 2 m hay 3 m; chứ cứ nói lũ báo động 2, báo động 3 thì nhiều người dân đâu biết báo động là cái gì.

Thứ hai là phải có bản đồ về ngập lụt. Qua bao nhiêu sự cố vừa qua, chính quyền địa phương phải xây dựng bản đồ, sơ đồ về các vị trí ngập ứng với tần suất mưa lũ. Mưa lũ bao nhiêu thì sẽ ngập khu nào, mưa 100 mm thì ngập ở đâu, 200 mm thì ngập ở đâu; khi mưa đến 400 mm, 500 mm thì ngập như thế nào.

Qua đó, phải có phương pháp ứng phó phù hợp, hiệu quả. Quan trọng nhất là phải có phương án ứng phó hết sức chủ động. Phải có kịch bản chi tiết; ứng với từng tình huống thì phải có kịch bản riêng. Phải kích hoạt kịch bản đó lên. Tương ứng với kịch bản đó thì phải có bao nhiêu người, lực lượng ở đâu. Có thể chủ động huy động nhân dân ở vùng không ngập hỗ trợ, chi viện cho vùng ngập. Phải có phương án huy động tổng lực để ứng phó.

Cùng với đó, phải có phương tiện để ứng phó, phải bố trí phương tiện thích hợp. Trong đợt lũ vừa rồi, có nơi ca nô lớn không vào được; có những phương tiện rất thô sơ, như một chiếc sõng cũng có thể cứu được 40-50 người. Phải xác định rõ từng vùng, từng khu vực để ứng cứu nhân dân kịp thời.

Trước diễn biến phức tạp của bão số 15, Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự Đắk Lắk đã sớm yêu cầu thủy điện Sông Ba Hạ, Sông Hinh và Krông H’năng tổ chức thực hiện vận hành đưa mực nước hồ về mực nước đón lũ, trước ngày 28-11. Ảnh: LÊ KIẾN

Phương châm “4 tại chỗ” phải thực chất. Chứ không phải cứ nói “4 tại chỗ” nhưng không chuẩn bị đầy đủ là không được. Hậu cần, trang bị, tất cả phải đầy đủ.

Chính quyền, lãnh đạo phải hết sức chủ động, quyết liệt trong việc thực hiện các phương án; thậm chí khi người dân không chịu đi sơ tán thì phải cưỡng chế ngay. Phải kiên quyết để bảo vệ dân. Nhà dân sập thì mình làm lại cho dân chứ tính mạng dân không còn thì lấy gì mà khắc phục.

Ngoài ra, phải có phương án huy động để bảo đảm lương thực, thực phẩm đầy đủ cho người dân trong vùng ngập lụt và cả những nơi sơ tán.

. Xin trân trọng cảm ơn Phó Thủ tướng.•

TẤN LỘC thực hiện