Phó Thủ tướng: Quản lý cảng cá như mô hình sân bay để chống khai thác IUU

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, từ phiên họp thứ 16 (ngày 7/10), số lượng tàu cá hiện còn 80.884 tàu. Số lượng tàu cá được cấp phép tăng 1.623 tàu. Đến nay, đã có 27.990/28.225 tàu cá (99,16%) lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS).

Trong thời gian tới, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an chỉ đạo rà soát kết quả xử phạt các hành vi vi phạm IUU, xử lý triệt để hành hành vi vi phạm mất kết nối VMS, vượt ranh giới khai thác trên biển, vi phạm vùng biển nước ngoài.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp trực tuyến với 21 tỉnh, thành phố ven biển, nhằm tìm ra giải pháp căn cơ nhất để xử lý dứt điểm các yêu cầu của Ủy ban châu Âu (EC).

Bộ Quốc phòng tiếp tục thực hiện cao điểm tuần tra, kiểm soát tại các vùng biển giáp ranh, ngăn chặn không để phát sinh thêm tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài; rà soát, truy vết các tàu cá không đủ điều kiện thường neo đậu tại các cửa sông, cửa biển, bãi ngang, các đảo; kiên quyết không để tàu cá không đủ điều kiện xuất, nhập bến, xử lý triệt để nếu cố tình vi phạm.

Các địa phương tiếp tục rà soát, khẩn trương cấp giấy phép khai thác cho tàu cá đủ điều kiện, quản lý chặt chẽ tàu cá không đủ điều kiện; tập trung củng cố hồ sơ, xử phạt dứt điểm hành vi vi phạm VMS, vượt ranh giới khai thác trên biển, vi phạm vùng biển nước ngoài.

Hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về khai thác thủy hải sản

Về một số nhiệm vụ cụ thể, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đặc biệt quan tâm đến việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về khai thác thủy hải sản một cách đồng bộ, thống nhất. Theo đó, các cơ quan quản lý Nhà nước dùng dữ liệu để cấp phép và giám sát hoạt động khai thác. Trong đó, nhật ký khai thác và lộ trình di chuyển của tàu là hai yếu tố then chốt trong việc cấp phép, hướng tới mục tiêu cấp phép tự động trên nền tảng cơ sở dữ liệu thống nhất.

Phó Thủ tướng giao Bộ Quốc phòng rà soát lực lượng và phối hợp chặt chẽ với Kiểm ngư để soạn thảo quy chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ trên biển. Quy chế phải phân định rõ phạm vi kiểm soát, ai chịu trách nhiệm vùng gần bờ, vùng lộng và các vùng giáp ranh với vùng biển nước ngoài; làm lực lượng nòng cốt tiếp tục thực hiện tuần tra, truy vết và truy đuổi các “tàu ma”, “tàu không số”, “vi phạm là phải truy bắt bằng được”.

Bộ Công an phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tư pháp tổng hợp ý kiến từ các địa phương về những vướng mắc, khó khăn trong xử lý hành chính các hành vi vi phạm IUU, chọn những nội dung cần thiết để kiểm tra và hướng dẫn xử lý; tích hợp dữ liệu dân cư vào dữ liệu quốc gia về khai thác thủy hải sản phục vụ công tác quản lý; chỉ đạo công an cấp xã, phường thống kê, cập nhật thông tin về các tàu cá đủ và không đủ điều kiện hoạt động, bảo đảm “tàu không đủ điều kiện thì không thể ra khơi”, đúng như tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng.

Phó Thủ tướng cũng yêu cầu nâng mức xử phạt lên mức cao nhất, bổ sung biện pháp xử lý nghiêm khắc đối với tàu vi phạm chủ quyền, cố tình tái phạm, “phải tịch thu phương tiện, không thể nhân nhượng hay khoan dung với những người cố tình vi phạm”. Đặc biệt, cần làm rõ trách nhiệm của chủ tàu và thuyền trưởng, vì “nắm được chủ tàu thì mới quản lý được toàn bộ hoạt động”. Đối tượng bị xử phạt không chỉ là thuyền viên mà phải bao gồm cả chủ tàu và thuyền trưởng, đây là những người chịu trách nhiệm chính khi tàu vi phạm hoặc tắt VMS.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu thống kê, cập nhật thông tin về các tàu cá đủ và không đủ điều kiện hoạt động, bảo đảm “tàu không đủ điều kiện thì không thể ra khơi”.

Hướng đến quản lý cảng cá như mô hình sân bay

Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng và cung cấp hệ thống dữ liệu, phần mềm cho các cảng đủ điều kiện, giúp cảng chủ động đăng ký, xác nhận ra vào cho tàu cá, hướng tới mô hình như tại các sân bay khi mọi hoạt động đều được đăng ký trước, xác nhận qua hệ thống điện tử.

Với các địa phương, cần rà soát, đánh giá toàn bộ hệ thống cảng do Nhà nước và tư nhân đầu tư, xác nhận các cảng đủ điều kiện và thông báo rộng rãi cho tàu thuyền. Đồng thời, phân bổ rõ tàu thuyền về từng cảng theo khu vực đăng ký, không để tình trạng tàu ra vào tự do, “chủ động quy định linh hoạt, nhất là với các cảng lớn có năng lực tiếp nhận tàu khai thác xa bờ, để tập trung quản lý”.

Phó Thủ tướng giao các cơ quan truyền thông như Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam và Thông tấn xã Việt Nam xây dựng các kênh thông tin đối ngoại, triển khai các chương trình, chuyên mục về quản lý và khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản trên biển của Việt Nam, trong đó công tác chống vi phạm IUU là nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài.

Qua đó lan tỏa thông điệp, nâng cao nhận thức và trách nhiệm toàn xã hội trong công tác chống vi phạm IUU; khẳng định Việt Nam đang xây dựng, triển khai thực chất các giải pháp, chương trình chuyển đổi nghề nghiệp, sinh kế cho ngư dân; phát triển hệ thống cảng cá, logistics phục vụ khai thác và nuôi trồng thủy sản, theo mô hình hợp tác công – tư (PPP), không phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách Nhà nước.

Lê Hoàng/VOV.VN