Phòng tránh và ứng phó với thiên tai: Chủ động từ sớm, chuẩn bị từ xa
Biến đổi khí hậu khiến thiên tai ngày càng khó lường, nhất là mưa bão, lũ quét, sạt lở... gây thiệt hại nghiêm trọng. Vì vậy, công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) phải chủ động từ sớm, từ xa, nhằm hạn chế thấp nhất những thiệt hại.
Ngày càng khó lường
Theo đánh giá của Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia, biến đổi khí hậu làm gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan. Trước đây, thiên tai ở nước ta thường tuân theo quy luật rõ ràng, tập trung từ tháng 6 - 11.
Hoạt động của bão thường có sự phân bố tương đối ổn định: Đầu mùa chủ yếu ảnh hưởng đến khu vực Bắc Bộ, giữa mùa tập trung vào Bắc Trung Bộ, cuối mùa từ tháng 9 - 11 bão thường đổ bộ vào Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ.
Tuy nhiên, năm nay, dù đã sang tháng 10 nhưng các cơn bão và áp thấp nhiệt đới lại chủ yếu tác động vào khu vực từ Hà Tĩnh trở ra miền Bắc. Điều này cho thấy có sự thay đổi rõ rệt so với quy luật thông thường. Chỉ trong một tháng, từ ngày 11/9 - 11/10, liên tiếp 3 cơn bão đã ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, gây mưa lớn và lũ lịch sử, làm thiệt hại nặng nề tại miền Bắc và Trung Bộ.

Thượng tá TRẦN THẾ PHAN Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh, Phó Trưởng BCH Phòng thủ dân sự tỉnh
Ngay sau khi kiện toàn bộ máy theo hoạt động chính quyền địa phương 2 cấp, BCH Phòng thủ dân sự tỉnh đã tổ chức hội nghị hiệp đồng nhiệm vụ ứng phó sự cố, thiên tai, TKCN với 13 đơn vị của Bộ Quốc phòng, Quân khu 5 đóng chân trên địa bàn tỉnh và phân công rõ nhiệm vụ của mỗi đơn vị ở từng địa phương. Sẵn sàng huy động, chi viện lực lượng theo hiệp đồng và đề nghị của Bộ CHQS tỉnh khi có sự cố, thiên tai xảy ra trên địa bàn tỉnh.
Bộ CHQS tỉnh đã triển khai nhiệm vụ PCTT&TKCN theo tinh thần hành động: “Chủ động từ sớm, chuẩn bị từ xa”, gắn với phương châm “4 tại chỗ”. Các cơ quan, đơn vị tổ chức huấn luyện, luyện tập nâng cao năng lực lãnh đạo, chỉ huy và kỹ năng cho các lực lượng trực tiếp tham gia PCTT&TKCN, gồm: Dân quân tự vệ, dự bị động viên, bộ đội thường trực, các tổ xung kích cơ động ở cơ sở. Đến nay, các đơn vị trực thuộc và Ban CHQS cấp xã đã sẵn sàng lực lượng, phương tiện ứng trực 24/24 giờ tại sở chỉ huy các cấp theo đúng quy định và đảm bảo hậu cần, sẵn sàng cơ động khi có tình huống xảy ra".
Thượng tá TRẦN THẾ PHAN - Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh, Phó Trưởng BCH Phòng thủ dân sự tỉnh
Thống kê sơ bộ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ đầu năm 2025 đến nay, thiên tai đã khiến 238 người chết và mất tích, 367 người bị thương, hơn 258 nghìn ngôi nhà bị hư hỏng và 555 nghìn hécta lúa, hoa màu bị thiệt hại. Ước tính thiệt hại kinh tế trên 33,5 nghìn tỷ đồng.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, từ nay đến cuối năm 2025, thời tiết tiếp tục diễn biến phức tạp, đặc biệt là tháng 10 - 11. Vì vậy, ngành nông nghiệp và môi trường cần phối hợp với cơ quan, đơn vị, địa phương chủ động triển khai các phương án phòng tránh nhằm hạn chế thấp nhất những thiệt hại do thiên tai gây ra.
Xây dựng phương án cụ thể
Để chủ động phòng tránh và ứng phó với mưa lũ, bão, chính quyền các xã, phường, đặc khu phải thường xuyên tổ chức kiểm tra các khu vực có nguy cơ cao bị sạt lở đất, núi và lũ quét, ngập lụt để chủ động xây dựng các phương án, kịch bản ứng phó.
Rà soát, lập danh sách những hộ dân có nhà ở chưa vững chắc, sống ở vùng có nguy cơ ngập sâu do mưa lớn; khảo sát các công trình, nhà dân đảm bảo an toàn để phục vụ công tác sơ tán, di dời dân tập trung.
"Các sở, ngành, cơ quan, đơn vị và địa phương phải theo dõi sát thông tin, diễn biến tình hình bão, mưa, lũ để kịp thời triển khai công tác ứng phó với tinh thần “chủ động phòng tránh, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương và hiệu quả”, trọng tâm là phương châm “4 tại chỗ”, không để bị động, bất ngờ. Bám sát địa bàn, kịp thời rà soát và cập nhật phương án, kịch bản chi tiết ứng phó phù hợp với điều kiện thực tế cũng như từng loại hình, cường độ, mức độ thiên tai, gắn với tăng cường thông tin tuyên truyền, hướng dẫn người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh thiên tai. Chủ động kiểm tra, đôn đốc, yêu cầu đơn vị quản lý các công trình thủy lợi thực hiện những biện pháp đảm bảo an toàn hồ, đập thủy lợi và sẵn sàng các điều kiện cần thiết để ứng phó sự cố đập, đê điều...".
Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng Ban Thường trực BCH Phòng thủ dân sự tỉnh ĐỖ TÂM HIỂN
Chủ tịch UBND xã Vạn Tường Ung Đình Hiền cho biết, cùng với phương châm “4 tại chỗ”, Ban Chỉ huy (BCH) Phòng thủ dân sự xã sẽ tăng cường tuyên truyền để người dân chủ động phòng tránh, bảo vệ an toàn tính mạng, tài sản khi thiên tai xảy ra với tinh thần “mọi người tự ứng cứu, cộng đồng cùng tương trợ”.
Ngoài ra, BCH Phòng thủ dân sự xã cũng phân công nhiệm vụ và yêu cầu từng thành viên thường xuyên kiểm tra, bám sát địa bàn; kịp thời hỗ trợ người dân cũng như ngăn chặn, xử lý những trường hợp chưa chấp hành các quy định trong phòng tránh thiên tai.

Các lực lượng chức năng giúp ngư dân xã Vạn Tường đưa phương tiện, ngư lưới cụ đến nơi an toàn, để phòng tránh bão số 10 năm 2025.
Hiện nay, Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Ngãi đã xây dựng phương án PCTT&TKCN tương ứng với thực tế hoạt động của 22 hồ chứa lớn và vừa. Theo Giám đốc Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Quảng Ngãi Hà Thế Vinh, phương án phòng tránh và ứng phó với thiên tai được xây dựng cụ thể, chi tiết theo phương châm “4 tại chỗ”. Từ kịch bản xử lý cho từng sự cố công trình, vị trí xung yếu, đến việc chuẩn bị sẵn sàng các loại vật tư, thiết bị, phương tiện, nhu yếu phẩm...
Riêng các hồ chứa Núi Ngang, Diên Trường và Liệt Sơn, công ty chuyển thông tin từ camera giám sát hồ chứa cho các địa phương có liên quan để phối hợp theo dõi, hỗ trợ. Qua đó, giúp chính quyền cũng như người dân chủ động các biện pháp ứng phó.
Bài, ảnh: MỸ HOA