Quá nhiều xe khách gây tai nạn đêm khuya, nên hạn chế tốc độ khung giờ 23-6h

Với hành khách, chuyến xe đêm là lựa chọn tiết kiệm thời gian vì ngủ một giấc là đến nơi. Các nhà xe cũng tận dụng khung giờ này để tăng chuyến, chạy nhanh vì ít phương tiện trên đường. Đêm khuya, tài xế đối mặt với các vấn đề như buồn ngủ, đường tối, tầm nhìn kém; nhưng đây là khung giờ ít chịu sự giám sát, tuần tra của cảnh sát giao thông nên họ dễ buông lỏng yếu tố an toàn, phóng xe vượt tốc độ quy định.

"Nhanh một giây, chậm cả đời" là câu khẩu hiệu xuất hiện trên nhiều nẻo đường và cả trên xe, nhưng nhiều tài xế vẫn bỏ qua, biến chiếc xe khách thành "quan tài bay", "hung thần trên xa lộ".

Đơn cử như vụ tai nạn thảm khốc xảy ra lúc hơn 2h ngày 25/7 tại Hà Tĩnh. Trong điều kiện trời mưa, đường trơn và dốc. Chiếc xe khách giường nằm phóng với tốc độ vận tốc 99 km/h, vượt xa mức tối đa cho phép là 80 km/h. Có đến 10 người chết và 15 người bị thương sau khi ô tô bị lật.

Hơn 23h ngày 21/2, trên Quốc lộ 6 (địa phận Sơn La) xảy ra vụ va chạm giữa xe đầu kéo và xe khách giường nằm làm 6 người thiệt mạng và 8 người bị thương. Nguyên nhân là xe khách không làm chủ tốc độ khi vào đoạn đường cua, trời mưa trơn trượt.

Chiếc xe khách giường nằm gây tai nạn tại Hà Tĩnh đêm 25/7. (Ảnh: Bảo Hưng)

Theo số liệu từ Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an, số vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra trong khung giờ 0h-6h chiếm tới 32,1%. Kết quả thống kê và phân tích các vụ tai nạn trên cao tốc nửa đầu năm 2025 cho thấy, có đến 61,36% số vụ xảy ra vào khung giờ từ 18h hôm trước đến 6h hôm sau; đây cũng là khoảng thời gian xảy ra nhiều vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng khiến nhiều người thương vong.

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, các vụ tai nạn giao thông liên quan tới giấc ngủ chiếm tới 30% tổng số vụ giao thông mỗi năm. Hầu hết tài xế gây tai nạn đều có thời gian thức kéo dài, ngủ ít hơn 5 tiếng đồng hồ vào đêm trước khi gặp nạn.

Rõ ràng, khung giờ chạy xe là yếu tố liên quan đến nguy cơ tai nạn ô tô, đặc biệt là với các loại xe chạy đường dài như xe khách, xe tải. Do đó, cơ quan chức năng nên xem xét giảm tốc độ tối đa trên các tuyến đường đang là điểm "đen" tai nạn trong khoảng 23h - 6h; mức giảm khoảng 10km - 20km/h là hợp lý.

Đây là cách đã được áp dụng ở nhiều nước. Tại Mỹ, bang Montana yêu cầu lái xe giảm tốc độ tối đa từ 110km/h xuống 100km/h trên các đường liên bang trong khoảng 21h - 5h. Trên Highway 13 ở Colorado, tốc độ tối đa giảm từ 110km/h ban ngày xuống 90km/h ban đêm. Highway 20 ở Washington thậm chí còn giảm từ mức 90km/h xuống còn 70km/h trong khung giờ từ 18h-6h.

Tại Áo, trên một số tuyến cao tốc như A10, A12, A13, A14, trong thời gian từ 22h–5h, tốc độ tối đa giảm khoảng 10–20 km/h so với các khung giờ khác trong ngày (ví dụ từ 130 xuống 110 km/h).

Luật Giao thông Trung Quốc cũng quy định giảm tốc độ (giảm 10km - 20km/h tùy đoạn đường) khi trời tối hoặc điều kiện thời tiết bất lợi, không được chạy ở tốc độ tối đa. Tài xế coi giảm tốc khi trời tối là điều đương nhiên, quy định bắt buộc dần biến thành văn hóa lái xe, trái với thói quen tận dụng đêm khuya để phóng nhanh của nhiều tài xế Việt Nam.

Theo số liệu từ kế hoạch “Thập kỷ hành động vì an toàn đường bộ 2021–2030” do Tổ chức Y tế Thế giới phối hợp với Liên Hợp Quốc thực hiện, tốc độ trung bình cứ tăng 1% thì nguy cơ tai nạn chết người sẽ tăng khoảng 4%. Điều này chứng tỏ việc hạ tốc độ tối đa cho phép vào ban đêm sẽ giúp ngăn chặn nhiều vụ tai nạn thảm khốc.

Hiệp hội Vận tải Hà Nội từng kiến nghị hạn chế tốc độ chạy xe ban đêm, đặc biệt quan tâm đến xe giường nằm và xe khách. Cụ thể, theo đề xuất của tổ chức này, tốc độ tối đa đối với xe vận tải hành khách trên 16 chỗ ngồi khi lưu hành trên quốc lộ, tỉnh lộ khung giờ 21h4h nên được hạn chế ở mức 50 - 60km/h.

Song song với việc giảm tốc độ tối đa vào ban đêm và rạng sáng, cơ quan chức năng cần gia tăng giám sát các điểm đen tai nạn vào ban đêm bằng cách lắp đặt nhiều camera thông minh có độ phân giải cao. Các đơn vị quản lý cũng có cơ chế giám sát, đánh giá xếp hạng an toàn theo tuyến, theo doanh nghiệp.

Mawjxcần toàn tuyến có thể không ngăn cản được các tài xế vốn coi thường pháp luật. Tuy nhiên, khi các xe bên cạnh đi chậm, những người phạm luật cũng không dám vượt tốc quá nhiều vì lo sợ không xử lý kịp tình huống.

Ngoài việc hạn chế tốc độ trong khung giờ nguy hiểm, cơ quan chức năng cũng cần gia tăng giám sát các điểm đen tai nạn vào các buổi đêm. Không chỉ vậy, các đơn vị quản lý cũng có cơ chế giám sát, đánh giá xếp hạng an toàn theo tuyến, theo doanh nghiệp.

Hình thức xử phạt đối với người vi phạm cũng phải nặng đủ để hành vi này không tái diễn. Tài xế xe khách từng vượt tốc độ cần phải bị cấm hành nghề một thời gian chứ không chỉ phạt tiền hay trừ điểm trên giấy phép lái xe. Doanh nghiệp có nhiều chuyến vượt tốc độ ban đêm cần bị đình chỉ tuyến hoặc giảm hạng năng lực vận tải.

Mai Chi