Quản lý không gian mạng như một 'khu công viên': Bảo vệ, trồng hoa và quét rác

Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác năm 2025, nhiệm kỳ 2021 - 2025 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Cục trưởng Lê Quang Tự Do chia sẻ: “Chúng tôi nhìn nhận không gian mạng và những người làm công tác quản lý không gian mạng giống như những người quản lý một khu công viên rộng lớn. Khu công viên ấy ngày càng thu hút đông đảo người dân đến vui chơi, giải trí, lao động, học tập, kinh doanh và buôn bán. Vì vậy, trong suốt 10 năm qua, chúng tôi tập trung vào 3 nhiệm vụ, nói hình tượng là làm bảo vệ, trồng hoa và quét rác cho công viên”.

Cục trưởng Lê Quang Tự Do tham luận tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác năm 2025, nhiệm kỳ 2021 - 2025 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 của ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Trước hết là nhiệm vụ bảo vệ. Để không gian mạng vận hành một cách lành mạnh, trật tự, cần phải xây dựng những “nội quy công viên”, rộng hơn là hệ thống các quy định pháp luật. Thời gian qua, Cục đã tập trung xây dựng các quy định, nhằm bảo đảm người dân, doanh nghiệp, tổ chức tham gia không gian mạng minh bạch, “đưa ánh sáng pháp luật” lan tỏa tới mọi ngóc ngách của không gian mạng.

“Chúng tôi chủ trì xây dựng một số văn bản quan trọng như Nghị định 147 về quản lý nội dung trên không gian mạng; phối hợp với Bộ Công an triển khai Luật An ninh mạng, với Bộ Công Thương về Luật Thương mại điện tử, với Bộ Tài chính về Luật Thuế…”, ông Lê Quang Tự Do nói.

Bên cạnh các quy định “cứng”, Cục cũng chú trọng xây dựng những quy định “mềm”, tiêu biểu như Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội và gần đây nhất là việc trình Thủ tướng Chính phủ để ban hành Bộ Quy tắc ứng xử văn hóa trên không gian mạng.

Đặc biệt khi không gian mạng ngày càng mở rộng, ngày càng có nhiều lực lượng tham gia, lực lượng làm công tác bảo vệ, quản trị và quản lý không gian mạng cũng cần được mở rộng tương ứng. Cuối năm 2024, Cục đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 147, trong đó lần đầu tiên phân định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương trong quản lý không gian mạng.

“Với phương châm ‘ai quản lý lĩnh vực gì trong đời thực thì cũng quản lý lĩnh vực đó trên không gian mạng’, cùng với yêu cầu phải được trang bị các công nghệ, công cụ hiện đại để giám sát, phát hiện và quản lý 'khu công viên mới' này, chúng tôi đã triển khai nhiều giải pháp công nghệ như hệ thống rà quét, giám sát, chặn lọc và gần đây nhất là các thuật toán ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI)”, ông Lê Quang Tự Do bày tỏ.

Với phương châm “lấy cái đẹp dẹp cái xấu, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực”, Cục đang tích cực triển khai nhiệm vụ “trồng hoa”, làm cho thông tin tích cực, thông tin chính thống lan tỏa mạnh mẽ trên không gian mạng…

“Chúng tôi triển khai nhiệm vụ này theo một sơ đồ ba vòng tròn truyền thông. Vòng tròn thứ nhất là báo chí, giữ vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận, đưa những thông tin chính thống, tích cực trở thành mạch dẫn chủ đạo trên không gian mạng. Thời gian qua, đặc biệt là 2 năm gần đây, chúng tôi đã thúc đẩy 100% các cơ quan báo chí hiện diện và hoạt động mạnh mẽ trên không gian mạng; chọn lọc ra khoảng 681 trang, kênh trên mạng xã hội, tiếp cận khoảng 80 triệu lượt người, nhằm lan tỏa các thông tin tích cực, chính thống. Vòng tròn thứ hai là vòng tròn tập hợp các KOL, các trang nội dung tin tức lớn trên không gian mạng, có vai trò lan tỏa những nội dung từ báo chí, cũng như các định hướng của cơ quan Nhà nước. Vòng tròn thứ ba là sự cộng hưởng của người dân, xuất phát từ những thông tin được dẫn dắt bởi báo chí và lan tỏa bởi KOL, MCN (mạng lưới truyền thông xã hội)”, ông Lê Quang Tự Do bộc bạch.

Cục cũng đã tập hợp được khoảng 40 công ty quản lý KOL và truyền thông lớn nhất tại Việt Nam, quản lý khoảng 4.000 trang, kênh, 6.000 KOL, với khả năng tiếp cận lên tới 30 tỷ lượt xem mỗi tháng. Từ đó, nhiều làn sóng, nhiều “trend” yêu nước đã được hình thành và lan tỏa mạnh mẽ trên không gian mạng.

“Điển hình là các trend yêu nước trong những dịp lễ lớn A50, A80. Trong dịp A80, không phải ngẫu nhiên không gian mạng tràn ngập các hoạt động, thông tin, thông điệp về lòng yêu nước. Qua việc triển khai đồng bộ ba vòng tròn truyền thông, chúng tôi đã đạt được nhiều kết quả rõ nét. Cụ thể, vòng tròn thứ nhất là chiến dịch “Rạng rỡ Việt Nam” từ các cơ quan báo chí. Vòng tròn thứ hai là việc huy động các KOL tham gia chiến dịch “nhuộm đỏ không gian mạng”. Và vòng tròn thứ ba là sự hưởng ứng mạnh mẽ của người dân, truyền thông nhân dân, với khoảng 140 triệu lượt tiếp cận, 4,6 triệu lượt tin, bài tham gia, đạt khoảng 6 tỷ lượt xem. Những con số này cho thấy rõ hiệu quả của cách làm mới mẻ và sáng tạo”, ông Lê Quang Tự Do dẫn chứng.

Thực tế, khi hai vòng tròn đầu tiên báo chí và truyền thông của KOL, MCN được tổ chức tốt, người dân sẽ tự hình thành và lan tỏa những xu hướng tích cực, đúng với mong muốn chung, không cần sự can thiệp trực tiếp. Nổi bật nhất trong năm nay chính là trend: “Nếu có kiếp sau, chúng ta vẫn muốn làm người Việt Nam”.

Theo ông Lê Quang Tự Do, nhiệm vụ cũng không kém phần quan trọng là “quét rác”. Khi một công viên ngày càng thu hút nhiều người đến tham gia, sử dụng, tất yếu sẽ phát sinh những tệ nạn và hành vi vi phạm pháp luật. Trên không gian mạng, đó là “rác”.

“Chúng tôi phân loại rác trên không gian mạng thành 3 nhóm: Các thông tin xấu, độc, có tính chất chống phá Đảng; các nội dung phản cảm; những thông tin vi phạm pháp luật về dân sự”, Cục trưởng Lê Quang Tự Do chia sẻ.

Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ, Cục luôn gắn chặt và phối hợp chặt chẽ với các nền tảng xuyên biên giới, qua đó triển khai các biện pháp rà soát, phát hiện và xử lý, góp phần làm trong sạch không gian mạng, bảo đảm môi trường số lành mạnh, an toàn cho người dân.

Ông Lê Quang Tự Do cũng cho biết, lần đầu tiên trong "lịch sử" đấu tranh với các nền tảng xuyên biên giới, ngày 4/12/2025, mạng xã hội Facebook, Youtube và TikTok đều đã buộc phải ngăn chặn các tài khoản/trang/kênh của tổ chức, cá nhân chống phá cộm cán gồm: Tổ chức khủng bố Việt Tân, Lê Trung Khoa, Nguyễn Văn Đài…

Nhờ cách kết hợp đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp và cách thức đấu tranh bài bản hơn, nên hiệu quả ngăn chặn, xử lý thông tin vi phạm trên 3 nền tảng Facebook, Youtube và TikTok đã được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ gỡ bỏ nội dung vi phạm tăng, thời gian xử lý được rút ngắn, góp phần thu hẹp không gian hoạt động của nội dung độc hại và tăng độ an toàn cho người dùng trên không gian mạng.

Hồng Phượng/Báo Tin tức và Dân tộc