Quản lý rác thải sau sáp nhập sao cho giảm ô nhiễm môi trường

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Đức Thành, Phó Tổng Biên tập Báo Lao động cho biết, ngày 12/7, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 20 về một số nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Trong đó đã nhấn mạnh công tác bảo vệ môi trường được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm, xác định cùng với kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường là trụ cột quan trọng, không thể tách rời, quyết định sự phát triển bền vững của đất nước.

Quang cảnh Diễn đàn.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy, các vấn đề môi trường vẫn đang nổi cộm, trong đó đáng chú ý là ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, các vấn đề về rác thải… Nhiều năm qua vẫn đang là bài toán gây nhức nhối dư luận.

Từ thực tế này, Báo Lao động dưới sự chỉ đạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức Diễn đàn công nhân lao động vì môi trường 2025 với chủ đề “Quản lý rác thải sinh hoạt sau sáp nhập, gắn với thực thi Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ”.

Diễn đàn là tiếng nói đồng hành cùng với mỗi công nhân vệ sinh lao động, với mỗi địa phương để tiếp tục đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường không khí, nguồn nước, thúc đẩy phân loại, biến chất thải thành tài nguyên, xây dựng các mô hình quản lý, xử lý chất thải đô thị và nông thôn đáp ứng các yêu cầu trong tình hình mới.

“Chúng tôi tin rằng, chỉ cần mỗi người một hành động nhỏ, mỗi cơ quan, mỗi doanh nghiệp một cam kết rõ ràng, thì chúng ta hoàn toàn có thể tạo nên một chuyển biến lớn trong hành trình bảo vệ môi trường. Rất mong nhận được sự hưởng ứng của toàn thể diễn đàn”, ông Thành nhấn mạnh.

Ông Phạm Hồng Quân, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Tình trạng ô nhiễm không khí tại miền Bắc có tính quy luật rõ rệt, thường tập trung và trở nên nghiêm trọng hơn vào mùa đông và mùa xuân, từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau.

Đây là giai đoạn các yếu tố khí tượng bất lợi như nghịch nhiệt, lặng gió xuất hiện thường xuyên, tạo lớp ngăn cản khiến các chất ô nhiễm khó khuếch tán, bị tích tụ ở tầng không khí sát mặt đất và gây ra những đợt ô nhiễm kéo dài.

Ông Phạm Hồng Quân, Cục Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường thông tin về tình hình ô nhiễm môi trường.

Các nguồn phát thải chính gây ô nhiễm không khí có thể kể đến trước hết là giao thông vận tải. Với số lượng phương tiện cơ giới cá nhân khổng lồ, nhiều xe cũ không đạt chuẩn khí thải, ngoài khí thải từ ống xả, bụi đường do phương tiện cuốn lên và các tiền chất tạo bụi thứ cấp cũng góp phần làm gia tăng ô nhiễm không khí đô thị.

Nguồn thứ hai là sản xuất công nghiệp. Các nhà máy nhiệt điện, xi măng, luyện thép cùng nhiều cơ sở sản xuất khác, đặc biệt tại các tỉnh lân cận Hà Nội, được xác định là tác nhân góp phần đáng kể vào mức độ bụi mịn PM2.5 trong không khí.

Thứ ba là hoạt động xây dựng và đốt mở. Bụi từ công trường xây dựng, phá dỡ, vận chuyển vật liệu không che chắn đúng quy định vẫn còn phổ biến. Đáng chú ý, tình trạng đốt rơm rạ sau thu hoạch hay đốt rác sinh hoạt tự phát ở ven đô và nông thôn cũng là nguồn phát thải quan trọng, cần có biện pháp quyết liệt để kiểm soát.

“Đặc biệt, vào những tháng cuối năm, khi xây dựng, sản xuất và giao thương tăng tốc, các nguồn phát thải đồng loạt gia tăng. Kết hợp với điều kiện thời tiết bất lợi, tình trạng này đã tạo nên những đợt ô nhiễm nghiêm trọng, ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và đời sống người dân”, ông Quân nói.

Để triển khai thực hiện Chỉ thị 20, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Kế hoạch hành động của Bộ tại Quyết định số 3602 ngày 3/9.

Kế hoạch này đã cụ thể hóa các nội dung chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, phân công nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc Bộ, tập trung vào các nhóm nhiệm vụ chính như: rà soát, đánh giá tiến độ thực hiện các chương trình, đề án về bảo vệ môi trường; tham mưu hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật; xây dựng cơ sở dữ liệu môi trường quốc gia; nâng cao chất lượng công tác thẩm định, cấp phép và kiểm tra pháp luật về môi trường.

Một trong những nội dung quan trọng, trọng tâm của Cục Môi trường trong năm nay là phải xây dựng, dự thảo tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo "Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2025 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045".

TS. Nguyễn Anh Thơ, Viện trưởng Viện Khoa học An toàn và Vệ sinh lao động (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) cho biết, ô nhiễm môi trường tại nhiều khu vực đang diễn biến phức tạp, tác động trực tiếp đến sức khỏe, đời sống và việc làm của hàng triệu người lao động.

Ông Nguyễn Anh Thơ dẫn chứng một trong những vụ việc đáng chú ý thời gian gần đây là vụ ô nhiễm bụi trong quá trình lao động tại Nghệ An khiến hàng trăm công nhân bị ảnh hưởng, 7 người tử vong. Ông Thơ nhấn mạnh, môi trường lao động còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó nhận biết bằng mắt thường hay cảm nhận trực tiếp.

Trước tình hình đó, ngày 12/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-TTg về những nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn và xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường. Đây là lời hiệu triệu mạnh mẽ, yêu cầu sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị, trong đó tổ chức Công đoàn và người lao động giữ vai trò then chốt.

Là tổ chức đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động, Công đoàn Việt Nam xác định môi trường làm việc an toàn, trong lành chính là lợi ích căn bản và thiết thực nhất của đoàn viên.

Bảo vệ môi trường không chỉ là nhiệm vụ xã hội mà còn là hành trình chung, nơi Công đoàn phải trở thành người bạn đồng hành tin cậy, người truyền cảm hứng và cầu nối hiệu quả.

Thực hiện chỉ đạo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, ngày 28/5/2025, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã ban hành Hướng dẫn số 49/HD-TLĐ nhằm triển khai đồng bộ các hoạt động hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới và Tháng hành động vì môi trường.

Theo báo cáo, các cấp công đoàn trên cả nước đã tổ chức 11.244 hoạt động, thu hút hơn 1,13 triệu đoàn viên, người lao động tham gia. Trong đó có 3.494 buổi mít tinh, tọa đàm, tập huấn, hội thi về bảo vệ môi trường; 229.444 tờ gấp, băng rôn, khẩu hiệu, áp phích được in và phát hành; 5.042 chương trình phát thanh - truyền hình, phóng sự, bản tin được thực hiện tại doanh nghiệp.

Ngoài ra, công đoàn cơ sở phối hợp chính quyền địa phương phát động nhiều hoạt động thiết thực: trồng và chăm sóc hơn 1,3 triệu cây xanh, vệ sinh 7.752 km đường giao thông, bãi biển, kênh mương, thu gom xử lý 5.291 tấn rác thải (trong đó có 76 kg pin, 6 kg bóng đèn huỳnh quang, 131 kg rác thải nhựa), thả 50.000 con cá giống thủy sản, đồng thời khởi công, bàn giao 346 công trình bảo vệ môi trường.

Tại Diễn đàn, các chuyên gia định hướng tập trung chia sẻ những điểm mới của Chỉ thị 20 trong công tác bảo vệ môi trường, gắn với trách nhiệm của từng bộ ngành, địa phương, trong đó thủ đô Hà Nội được giao nhiều nhiệm vụ cấp bách. Các đại biểu cũng nêu bật những khó khăn, vướng mắc trong quá trình xử lý chất thải rắn sinh hoạt sau sáp nhập đơn vị hành chính, nhiều nội dung còn chồng chéo, chưa đồng bộ, đồng thời đưa giải pháp để quá trình sáp nhập đi song hành với công tác bảo vệ môi trường.

Diễn đàn tập trung phân tích vai trò quan trọng của việc phân loại rác thải tại nguồn, sự chuẩn bị của các địa phương, việc nâng cao nhận thức cho từng hộ dân, nâng cao kiến thức cho công nhân môi trường trong việc phân loại rác. Đồng thời, Diễn đàn lắng nghe ý kiến của công nhân lao động cùng các doanh nghiệp xử lý rác, giải đáp thắc mắc của họ trong quá trình thu gom rác thải.

XM/Báo Tin tức và Dân tộc