Quảng Trị quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' IUU: Bài 2: Bước đi đột phá nâng cao hiệu quả công tác quản lý tàu cá

Nghiêm túc thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ

Nghiêm túc thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Hội nghị lần thứ 18 của Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU (ngày 21/10/2025), Quảng Trị đã nhanh chóng ban hành kế hoạch hành động mới, xác định tháng 10 là thời điểm cao điểm trong thực hiện các nhóm chỉ tiêu còn tồn tại. Theo đó, tỉnh lập các tổ công tác đặc biệt để kiểm tra, xử lý dứt điểm 61 vụ việc vi phạm, rà soát toàn bộ hệ thống cảng cá, trong đó có các cảng tư nhân, đồng thời xác minh, hoàn thiện hồ sơ với các tàu cá chưa đăng ký tại địa phương.

Công tác quản lý đội tàu đạt kết quả đáng ghi nhận. Các chỉ tiêu đều tăng liên tục qua các tuần, đến nay tỷ lệ đăng kiểm đạt 97,1%, cấp phép khai thác đạt 98,6%, chứng nhận an toàn thực phẩm đạt 95,8%, lắp đặt VMS đạt 98,89%. Có 100% tàu cá đã đăng ký, 100% tàu cá được đánh dấu. Số tàu không đủ điều kiện hoạt động giảm mạnh qua các tuần, hiện chỉ còn 96 tàu đã được UBND cấp xã thực hiện niêm phong, dán bảng nhận diện và cử cán bộ theo dõi sát sao, không để hoạt động, ngăn ngừa vi phạm IUU.

Công tác kiểm tra, tuần tra, xử phạt vi phạm hành chính tiếp tục được các đơn vị chức năng huy động mọi nguồn lực để thực hiện thành đợt cao điểm, nghiêm túc, đúng quy định, từ năm 2024 đến nay 248 tàu bị xử phạt hơn 6,47 tỷ đồng. Các vụ mất kết nối, vượt ranh giới được phát hiện trên hệ thống giám sát hành trình đều được xác minh 100%, khép hồ sơ dứt điểm. Các động thái này bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật, thực hiện khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC), đồng thời có tính răn đe, cảnh báo, tuyên truyền mạnh mẽ đến ngư dân. Cùng với công tác chỉ đạo, kiểm tra, xử lý, Quảng Trị xem CĐS là khâu đột phá trong quản lý và chống khai thác IUU. Thực hiện phong trào “BĐBP thi đua đổi mới sáng tạo và CĐS”, “Bình dân học vụ số”, các trạm Biên phòng tuyến biển đã sử dụng phần mềm xử lý thủ tục điện tử, tích hợp dữ liệu nghề cá, giám sát hành trình tàu cá theo thời gian thực, giúp quy trình xuất nhập bến được tự động hóa, minh bạch, nhanh gọn.

Ngư dân Nguyễn Ngọc Linh, thuyền trưởng tàu QB-93699-TS, xã Hòa Trạch cho biết: “Nhờ phần mềm hỗ trợ, chúng tôi làm thủ tục nhanh, giảm chờ đợi, tiết kiệm thời gian để ra khơi”.

Thượng tá Nguyễn Minh Hợp, Phó Tham mưu trưởng BĐBP tỉnh nhấn mạnh: “Chuyển đổi số giúp lực lượng BĐBP kết nối thông tin giữa chính quyền và người dân, qua đó vừa hỗ trợ ngư dân, vừa kiểm soát chặt chẽ tàu cá, góp phần gỡ “thẻ vàng” của EC”.

Sáu tháng đầu năm 2025, các đồn Biên phòng tuyến biển đã kiểm tra 17.000 lượt tàu xuất nhập, xử lý 19 vụ vi phạm IUU, tham mưu UBND tỉnh xử phạt 4 vụ với số tiền gần 900 triệu đồng và tước bằng thuyền trưởng 4 trường hợp cố tình vô hiệu hóa VMS.

Ngư dân Nguyễn Minh Dương, thuyền trưởng tàu QB-93007-TS nói: “Được tuyên truyền kỹ, chúng tôi hiểu rõ phải chấp hành quy định, không vi phạm vùng biển nước ngoài, cùng Nhà nước gỡ “thẻ vàng””.

Gỡ “thẻ vàng”, bảo vệ môi trường, tài nguyên, tương lai nghề cá

Để hoàn thành mục tiêu gỡ “thẻ vàng” EC vào cuối 2025, Quảng Trị đã ban hành Quy chế phối hợp quản lý, khai thác, sử dụng dữ liệu VMS giữa Sở NN&MT, Công an và BĐBP, bảo đảm thống nhất trong xử lý vi phạm. Các lực lượng cũng tăng cường tuần tra, kiểm tra cảng cá loại 3, xử lý nghiêm tàu bốc dỡ sai quy định. Đồng thời, Quảng Trị đề xuất Trung ương bổ sung tính năng cảnh báo tự động của hệ thống giám sát hành trình (VMS) và hỗ trợ nguồn vốn để đầu tư 8 dự án hạ tầng nghề cá, chế biến và bảo quản thủy sản, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững ngành thủy sản.

Những giải pháp đồng bộ, cùng sự chủ động của địa phương trong phối hợp, kiểm tra, xử lý và hoàn thiện hồ sơ tàu cá đã mang lại chuyển biến rõ rệt. Đến cuối tháng 10/2025, Quảng Trị đã hoàn thành trên 95% nhóm khuyến nghị của EC, các khuyến nghị còn lại trên địa bàn tỉnh đang được các cấp, các ngành, đơn vị, địa phương khẩn trương thực hiện, đáp ứng nhiệm vụ của Chính phủ giao.

Với sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ, quyết tâm chính trị cao của tỉnh và sự đồng hành của người dân, Quảng Trị đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu gỡ “thẻ vàng” IUU; đúng như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính: “Chống khai thác IUU không chỉ để gỡ “thẻ vàng”, mà để bảo vệ môi trường, tài nguyên và tương lai của nghề cá Việt Nam”.

Minh Phương