Quốc hội cần tiếp tục đổi mới, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nguyện vọng của nhân dân

Đồng chủ trì có Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú; Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh; Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính. Hội thảo là sự kiện quan trọng nằm trong chuỗi các hoạt động Kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam và tôn vinh 80 năm truyền thống vẻ vang của Quốc hội.

Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế

Phát biểu khai mạc hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, 80 năm qua, từ Quốc dân Đại hội Tân Trào - tiền thân của Quốc hội Việt Nam - đến sự ra đời của Quốc hội khóa 1 và 15 nhiệm kỳ, Quốc hội luôn đồng hành cùng dân tộc, quyết định những vấn đề trọng đại, theo ý chí và nguyện vọng của Nhân dân; thực hiện tốt chức năng lập hiến, lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; ban hành 5 bản Hiến pháp; 567 luật, 236 pháp lệnh và hàng nghìn nghị quyết, tạo cơ sở pháp lý quan trọng phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, xây dựng hệ thống chính trị, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại, đảm bảo việc thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân. Hoạt động giám sát được tăng cường, đổi mới.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại hội thảo

Tại kỳ họp thường kỳ thứ 8, thứ 9 và kỳ họp bất thường lần thứ 9 Quốc hội khóa 15, với tinh thần đổi mới mạnh mẽ về tư duy và quy trình lập pháp, Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến và quyết định khối lượng công việc rất lớn, có ý nghĩa lịch sử, đáp ứng yêu cầu đổi mới, hoàn thiện thể chế và tổ chức của hệ thống chính trị đảm bảo đồng bộ, tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân.

Đặc biệt, Quốc hội đã thảo luận và thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam với tỷ lệ đồng thuận tuyệt đối của các vị đại biểu Quốc hội.

Trong bối cảnh đất nước bước sang kỷ nguyên mới, hoạt động của Quốc hội cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu thực tiễn cuộc sống, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, hội thảo tập trung thảo luận những vấn đề từ lý luận và thực tiễn để góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của Quốc hội trong giai đoạn tới.

“Trong bối cảnh đó, việc trao đổi, thảo luận, tổng kết, đánh giá thực tiễn đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội 80 năm qua, xác định những thành tựu đạt được, những hạn chế, bất cập và đề xuất, kiến nghị các giải pháp nhằm tiếp tục đổi mới tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong giai đoạn mới là yêu cầu cấp thiết, khách quan. Đó là định hướng quan trọng để Quốc hội tiếp tục đồng hành cùng dân tộc, tiến bước vững chắc trong kỷ nguyên mới như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã từng phát biểu: Quốc hội phải đi trước một bước về thể chế; phải dám mở đường, dám sửa đường, dám quyết định những vấn đề khó, những việc mới, những lĩnh vực chưa từng có tiền lệ”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị.

Pháp luật phải khả thi, dễ thực hiện, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm

Phát biểu tại hội nghị, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú nhấn mạnh, sự phát triển của Quốc hội là một quá trình liên tục có sự kế thừa và đổi mới đến thời kỳ thống nhất, xây dựng đất nước và thời kỳ đổi mới, Quốc hội kiến tạo trong kỷ nguyên phát triển mới. Quốc hội không ngừng đổi mới tổ chức, nội dung, phương thức hoạt động, kế thừa truyền thống quý báu, đồng thời sáng tạo, thích ứng với yêu cầu hội nhập, đáp ứng đầy đủ và kịp thời các nhiệm vụ, chiến lược phát triển đất nước trong từng giai đoạn cách mạng.

Cho rằng, sự nghiệp đổi mới công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới, đang đặt ra yêu cầu rất cao đối với toàn đảng, toàn dân và cả hệ thống chính trị, trong đó có vai trò, trách nhiệm to lớn của Quốc hội, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú gợi mở các vấn đề quan trọng.

Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú

“Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy lập pháp đáp ứng các yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới, hoạt động lập pháp vừa đảm bảo yêu cầu quản lý nhà nước, vừa kiến tạo phát triển của xã hội, khuyến khích đổi mới sáng tạo, giải phóng sức sản xuất và huy động mọi nguồn lực cho phát triển nhanh và bền vững, đồng thời phát huy dân chủ, tôn trọng, bảo vệ quyền con người. Pháp luật phải khả thi, dễ thực hiện, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, cần coi trọng nghiên cứu chiến lược, chính sách từ sớm, từ xa, nâng cao tính dự báo hiệu lực, hiệu quả điều chỉnh của pháp luật”, ông Trần Cẩm Tú nhấn mạnh.

Phát biểu đề dẫn, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng đã tóm tắt những dấu mốc quan trọng của Quốc hội cách đây 80 năm. Hướng về quá khứ với niềm tự hào và trân trọng sâu sắc: từ Quốc hội khóa đầu tiên trong thời kỳ chính quyền cách mạng non trẻ cho tới Quốc hội tập hợp khối đại đoàn kết, trung kiên trong chiến khu; từ Quốc hội trên đất nước còn chia cắt đến Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam độc lập, hòa bình, thống nhất. Mỗi bản Hiến pháp, mỗi kỳ họp, là một trang sử, là minh chứng rực rỡ cho tinh thần dân chủ, khát vọng hòa bình, thống nhất và tiến lên xã hội chủ nghĩa, đưa Quốc hội trở thành biểu tượng cao đẹp của ý chí và niềm tin của toàn dân tộc.

Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng

Cùng với tiến trình mở cửa, hội nhập của đất nước, Quốc hội Việt Nam đã chủ động thúc đẩy và mở rộng quan hệ quốc tế, khẳng định vai trò là thành viên tích cực trong các cơ chế hợp tác đa phương và song phương như IPU, AIPA, APPF…; tổ chức thành công nhiều sự kiện, đảm nhận nhiều vai trò quan trọng, góp phần nâng cao vị thế đất nước trên trường quốc tế.

“Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, Quốc hội khóa XV đã khẳng định vị thế là chủ thể sáng tạo thể chế, kiến tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho những quyết sách chiến lược mang tính đột phá cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước. Đó là việc Quốc hội phát huy vai trò đầu tàu, chủ chốt trong việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất; tháo gỡ kịp thời các điểm nghẽn về thể chế, bảo đảm thể chế trở thành lợi thế và là nguồn lực cho đất nước; đổi mới mạnh mẽ tư duy pháp luật, chuyển từ tư duy không quản được thì cấm sang tư duy quản trị quốc gia thực sự kiến tạo, phục vụ phát triển”, ông Nguyễn Xuân Thắng nói.

Tăng cường tính chuyên nghiệp của Quốc hội, đại biểu Quốc hội

Tại hội thảo, các ý kiến thảo luận đã nhìn lại chặng đường 80 năm hình thành và phát triển của Quốc hội Việt Nam, khẳng định những giá trị lịch sử và vai trò trung tâm của Quốc hội trong hệ thống chính trị; đồng thời tổng kết những thành tựu, bài học kinh nghiệm, chỉ rõ những yêu cầu đổi mới để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động trong giai đoạn mới.

GS. TS. Tạ Ngọc Tấn - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương khẳng định, chính sự lãnh đạo toàn diện, xuyên suốt của Đảng là điều kiện quyết định bảo đảm cho Quốc hội hoàn thành sứ mệnh lịch sử vẻ vang cho dân tộc, góp phần to lớn mang lại những thành tựu có ý nghĩa lịch sử của đất nước ta trong chiến tranh cách mạng cũng như trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Toàn cảnh hội thảo

“Từ thực tiễn 80 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo xuyên suốt và toàn diện đối với Quốc hội thông qua nhiều nội dung, nhiều khâu công tác, trong đó khẳng định ở các khâu công việc có ý nghĩa quan trọng và quyết định là xác định đường lối và định hướng hoạt động của Quốc hội, định hướng tổ chức và công tác cán bộ lãnh đạo, định hướng công tác thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng. Sự lãnh đạo của Đảng toàn diện đối với Quốc hội thể hiện qua những quan điểm nhất quán kiên định từ đầu, hướng tới các giá trị Độc lập, Tự do, Hạnh phúc. Con đường phát triển là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, nguyên tắc là pháp quyền, đó là dựa vào nhân dân, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và hợp tác quốc tế và mục đích tối thượng đó là vì hạnh phúc của nhân dân”, GS. TS. Tạ Ngọc Tấn cho biết.

Để nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước trong bối cảnh mới có nhiều biến đổi không ngừng, tại hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế và tài chính Phan Văn Mãi cho rằng: “Phải đảm bảo tuân thủ sự lãnh đạo của Đảng đi đôi với đổi mới phương thức quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, bảo đảm đáp ứng yêu cầu thực tiễn giải quyết nhanh những vấn đề phát sinh theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hoạt động thẩm tra, cách thức tổ chức, điều hành, thảo luận tại kỳ họp của Quốc hội, nâng cao chất lượng cơ sở dữ liệu thông tin, phục vụ việc quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước”.

Cùng chung mối quan tâm này, PGS. TS. Lê Bộ Lĩnh, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhận định, để hiện thực hóa được những mục tiêu lớn vào năm 2030, 2045, tiếp tục nâng cao vai trò, chất lượng hoạt động của Quốc hội Việt Nam trong thực hiện chức năng lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng là yêu cầu thiết yếu, đặc biệt là tăng cường tính chuyên nghiệp của Quốc hội, đại biểu Quốc hội.

“Trong bối cảnh mới, việc nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của bộ máy giúp việc, của đại biểu Quốc hội, tính chuyên nghiệp là điều rất quan trọng. Việc nâng cao năng lực của đại biểu Quốc hội không chỉ khi trúng cử mà ngay cả khi trước bầu cử là điều quan trọng. Bởi vì Luật tổ chức hoạt động Quốc hội cũng đã khẳng định hiệu quả hoạt động của Quốc hội phụ thuộc vào hiệu quả hoạt động của đại biểu Quốc hội, các cơ quan Quốc hội, các đoàn đại biểu Quốc hội”, PGS. TS. Lê Bộ Lĩnh bày tỏ.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được 49 bài viết và đã tổng hợp, xuất bản thành kỷ yếu. Các ý kiến phát biểu, thảo luận tại hội thảo rất phong phú, có giá trị lý luận và thực tiễn cao, phản ánh sâu sắc chặng đường 80 năm hình thành, phát triển của Quốc hội Việt Nam.

Theo Chủ tịch Quốc hội, nhiều ý kiến tham luận tại Hội thảo nhấn mạnh việc tiếp tục vận dụng sáng tạo những bài học kinh nghiệm rút ra trong 80 năm qua để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động trong các nhiệm kỳ tới, trước mắt là đóng góp tích cực cho Đại hội đảng bộ các cấp và Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 14 của Đảng; chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 16, bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2026-2031; tổ chức các hoạt động thiết thực Kỷ niệm 80 năm - Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam.

Lê Tuyết, Vân Hồng/VOV