Quốc lộ 28B liệu có kịp 'giải cứu' sân bay Liên Khương?

Sân bay Liên Khương, tỉnh Lâm Đồng đang bước vào giai đoạn nâng cấp quy mô lớn nhất nhằm biến cảng hàng không này thành "cánh cửa vàng" kết nối Tây Nguyên với thế giới.

Sân bay Liên Khương sẽ tạm đóng cửa trong 6 tháng để nâng cấp. Ảnh VÕ TÙNG.

Tạm đóng cửa để cất cánh

Theo quy hoạch tổng thể hệ thống cảng hàng không toàn quốc giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, sân bay Liên Khương sẽ được nâng từ cấp 4D- công suất 2 triệu lượt khách/năm, lên cấp 4E theo tiêu chuẩn ICAO, cho phép khai thác các máy bay thân rộng như Boeing 787 hay Airbus A350.

Cụ thể, dự án nâng cấp đường băng, đường lăn, giai đoạn đầu tiên có tổng mức đầu tư hơn 1.045 tỉ đồng, do Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) chủ trì. Nội dung chính bao gồm kéo dài đường cất hạ cánh lên 3.250 m (rộng 45 m), xây dựng sân quay đầu, cải tạo đường lăn E1, E2, nâng cấp dải hãm phanh, hệ thống thoát nước, đèn hiệu, biển báo hàng không.

Sau giai đoạn này, toàn bộ hạ tầng sẽ đồng bộ với nhà ga T2 mới với diện tích 12.400m², công suất 3 triệu khách/năm, khu bảo dưỡng tàu bay, ga hàng hóa, trạm cấp nhiên liệu, xử lý nước thải. Tổng diện tích sử dụng đất lên đến 340,84 ha, nâng công suất toàn sân bay lên 5 triệu lượt khách, 20.000 tấn hàng hóa/năm vào năm 2030, tăng gấp 2,5 lần so với hiện tại (khoảng 2,5 triệu khách/năm). Đến 2050, công suất dự kiến đạt 7 triệu khách/năm với đường băng thứ hai dài 3.600m.

Sau nâng cấp, cảng hàng không quốc tế Liên Khương nâng công suất lên 5 triệu lượt khách/năm. Ảnh PN.

Đây là động lực chiến lược, giúp Lâm Đồng trở thành trung tâm du lịch, nông sản công nghệ cao, logistics của Nam Tây Nguyên. Tuy nhiên, để đạt được điều này, sân bay phải tạm đóng cửa từ tháng 3-2026 trong 6 tháng, tạo ra một khoảng trống về giao thông đáng lo ngại.

Tác động kép

Việc tạm dừng hoạt động sân bay Liên Khương là tác động kép cho giao thông, kinh tế, đặc biệt khi trùng với mùa cao điểm du lịch của Lâm Đồng. Với vị trí cách trung tâm Đà Lạt 28 km, sân bay này hàng năm đón hàng triệu lượt khách chủ yếu từ TP.HCM, Hà Nội, các thị trường quốc tế.

QL28B thường xuyên ùn tắc. Ảnh CHÍNH THÀNH.

Về giao thông, việc tạm đóng cửa đồng nghĩa với việc tạm dừng đường hàng không nhanh nhất, buộc du khách, hàng hóa phải chuyển sang đường bộ vốn đã ùn tắc. Từ TP.HCM đến Đà Lạt qua Quốc lộ 20 thường mất 6-8 giờ, nhưng với địa hình đèo dốc, ùn tắc thường xuyên xảy ra.

Các lựa chọn thay thế như bay đến Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa cách 160 km rồi đi xe 3-4 giờ, hoặc Pleiku hoặc Buôn Ma Thuột cách 200-300 km, sẽ đẩy chi phí di chuyển lên 30-50 % và thời gian gấp đôi…

Tại buổi làm việc tại Lâm Đồng hồi tháng 6-2025, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ: "Đóng sân bay 6 tháng, trong khi đường bộ từ TP.HCM đến Lâm Đồng chưa có cao tốc, làm sao phát triển kinh tế địa phương hai con số, phát triển du lịch? Do đó việc làm cao tốc phải nhanh hơn nữa; cần phải có phương án đường bộ từ Phan Thiết lên Đà Lạt để đảm bảo sự phát triển".

Chỉ trong một tuần đã có hơn chục lần sạt lở trên đèo Đại Ninh. Ảnh PĐ.

Về kinh tế, Lâm Đồng nhờ du lịch, nông nghiệp công nghệ cao. Đóng cửa sân bay có thể làm sụt giảm lượng khách rất lớn, thiệt hại về doanh thu du lịch, dẫn đến các khách sạn, homestay, dịch vụ ăn uống phải lao đao theo.

Ngành nông sản, hoa Đà Lạt xuất qua hàng không sẽ đối mặt với chi phí logistics tăng 2-3 lần, làm giảm sức cạnh tranh xuất khẩu. Tổng thể, tăng trưởng kinh tế tỉnh nếu muốn đạt mục tiêu 8%, sẽ vô cùng khó khăn.

Chính trong bối cảnh "khủng hoảng kép" này, dự án Quốc lộ 28B dài 68 km nối Phan Thiết với Di Linh, vốn đầu tư 1.435 tỉ đồng vô cùng quan trọng.

Đây là tuyến ngắn nhất từ TP.HCM đến trung tâm hành chính Lâm Đồng (qua Quốc lộ 1. cao tốc Phan Thiết- Dầu Giây, cao tốc Vĩnh Hảo-Phan Thiết), giảm thời gian di chuyển xuống còn 4-5 giờ so với Quốc lộ 20 hiện tại. Khi sân bay tạm đóng cửa từ tháng 3- 2026, Quốc lộ 28B sẽ gánh 70-80 % lưu lượng kết nối vùng, từ du khách đến hàng hóa, tránh nghẽn mạch toàn khu vực.

Các đơn vị thi công trong điều kiện thời tiết bất lợi.

Tuy nhiên, tiến độ dự án đang "lẹt đẹt", ì ạch, nguyên nhân chính do vướng đất rừng, di dời hạ tầng, mùa mưa lũ…Bộ Xây dựng đã gia hạn hoàn thành sang tháng 3-2026 trùng khớp với thời điểm đóng cửa sân bay, đây là hạn chót cuối cùng.

Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng đã trực tiếp xuống đến công trường kiểm tra nhiều lần. "Dự án quá chậm, không thể chấp nhận"- ông Hồ Văn Mười, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng từng nhấn mạnh, yêu cầu kế hoạch nước rút cụ thể từng ngày để tránh gây "khó khăn kép".

Sự cấp bách của Quốc lộ 28B không chỉ là kỹ thuật mà là cuộc chạy đua; nếu trễ hẹn, giao thông sẽ ùn tắc, kinh tế sẽ thiệt hại.

Với chỉ hơn bốn tháng còn lại, từ nay đến tháng 3-2026, đây là lúc tất cả các bên phải bung sức từ địa phương vận động mặt bằng đến nhà thầu tăng ca đêm để tuyến đường này mới kịp hoàn thiện, thông xe đúng như kế hoạch.

PHƯƠNG NAM