Review sản phẩm, dịch vụ trên mạng xã hội: Làm sao để việc lên tiếng không phạm luật?

Trong kỷ nguyên số, việc người tiêu dùng đánh giá sản phẩm, dịch vụ qua các nền tảng trực tuyến như mạng xã hội đã trở thành một thói quen phổ biến. Chỉ với vài dòng trạng thái hay một đoạn video ngắn, hàng ngàn người có thể tiếp cận, chia sẻ và tạo ra sức ảnh hưởng lớn, buộc các doanh nghiệp phải chú ý và phản hồi.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích này, việc nhận xét sản phẩm, dịch vụ trên mạng xã hội cũng tiềm ẩn những rủi ro pháp lý nếu vượt qua lằn ranh giữa quyền được lên tiếng và hành vi vi phạm pháp luật.

Ủng hộ việc phản ánh dịch vụ nhưng phải có chứng cứ

Chị Phương Mai (ngụ phường Đông Hưng Thuận, TP.HCM) kể lại trải nghiệm từng đánh giá về một cửa hàng quần áo trên mạng vì giao hàng kém chất lượng: “Tôi đăng hình ảnh sản phẩm thực tế so sánh với hình quảng cáo. Bài viết nhận được hàng chục ngàn lượt chia sẻ. Nhưng chủ cửa hàng nhắn tin đe dọa kiện tôi vì làm ảnh hưởng đến uy tín. Lúc đó tôi mới giật mình: mình chỉ nói sự thật, vậy có phạm luật không?”.

Không ít bạn đọc cũng chia sẻ nỗi băn khoăn tương tự. Anh Lê Văn Hùng (ngụ xã Củ Chi, TP.HCM) nêu nhận xét: “Nếu người tiêu dùng không dám lên tiếng thì doanh nghiệp sẽ coi thường khách hàng. Nhưng tôi thấy nhiều bạn trẻ viết bài với lời lẽ nặng nề, xúc phạm, thậm chí còn thêm thắt thông tin. Như vậy là không công bằng với bên cung cấp dịch vụ”.

Ủng hộ việc người tiêu dùng phản hồi chất lượng dịch vụ vì giúp thị trường minh bạch hơn nhưng anh Trương Trí Lâm (ngụ phường Xóm Chiếu, TP.HCM) cho rằng "phải có chứng cứ rõ ràng: hóa đơn, sản phẩm, hình ảnh, đoạn ghi âm…; chứ nếu chỉ viết theo cảm xúc thì rất dễ gây hại cho cả hai bên”.

Thực tế cho thấy, một bài viết sai sự thật hoặc thiếu kiểm chứng trên mạng xã hội có thể phá hủy uy tín, danh dự của một cá nhân, tổ chức. Chỉ cần vài trăm lượt chia sẻ, tác động tâm lý, doanh nghiệp có thể lao đao, thậm chí mất khách hàng hàng loạt.

Nhưng ngược lại, chính người đăng bài cũng đối diện nguy cơ pháp lý. Theo quy định, hành vi đưa thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, uy tín người khác có thể bị xử phạt hành chính, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cần đảm bảo an toàn pháp lý

Trong bối cảnh mạng xã hội trở thành công cụ quen thuộc để người tiêu dùng phản ánh, đôi lúc là vạch trần sự thật về sản phẩm, dịch vụ, không ít trường hợp đã rơi vào rủi ro pháp lý vì lời nói, bài viết vượt quá giới hạn pháp luật.

Trao đổi với PV, Luật sư Nguyễn Hùng Quân, Đoàn Luật sư TP.HCM, đã chia sẻ một số góc nhìn pháp lý quan trọng.

Luật sư Nguyễn Hùng Quân, Đoàn Luật sư TP.HCM

Luật sư Quân cho biết người dân có quyền lên tiếng về sản phẩm, dịch vụ những phải đảm bảo đúng quy định pháp luật. Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 cho phép người dân phản ánh, khiếu nại, tố cáo hoặc khởi kiện doanh nghiệp khi quyền lợi bị xâm phạm. Tuy nhiên, Điều 8 Luật An ninh mạng 2018 nghiêm cấm việc bịa đặt, loan truyền thông tin sai sự thật, xúc phạm danh dự, gây hoang mang. Những hành vi này có thể cấu thành Tội vu khống (Điều 156 BLHS 2015); Tội lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân (Điều 331 BLHS 2015).

Luật sư khuyến nghị người tiêu dùng cần thu thập chứng cứ đầy đủ như hình ảnh, video, hóa đơn, chứng từ, thông tin giao dịch và có thể kiểm định chất lượng sản phẩm để có cơ sở pháp lý. Khi phản ánh, dù trực tiếp hay qua mạng xã hội, phải dựa trên sự thật, tránh quy chụp, xúc phạm.

Từ thực tiễn , Luật sư Quân khuyến cáo người tiêu dùng nên nhờ sự hỗ trợ từ Hội Bảo vệ người tiêu dùng hoặc cơ quan chức năng thay vì bức xúc đăng tải vội vàng, dễ dẫn đến tranh cãi và rủi ro pháp lý.

TRẦN MINH